Müzikli Oyun Türünde Türk\Osmanlı\İslam Motiflerinin Kullanıldığı İlk Örnek Türk Karnaval Oyunu (Des Turken Vasnachtspil)

Yıl 2015, Sayı: 29, 131 - 142, 01.06.2015

Elif Sanem Güleç Külekci

Öz

Birey veya toplumun kendisini nasıl algıladığı sorusunun yanıtları onun kimliğini ya da
kimliklerini oluşturur. Başkalarının onun hakkındaki izlenimleri, yargıları ise imge veya imgeler
olarak tanımlanır. İmgeler, tarihi köklere dayanmakla birlikte ancak göreceli gerçekleri ifade
ederler.
Haçlı seferlerinden sonra Türk imgesi Hıristiyan-Müslüman ikiliği üzerine kuruluyken, İstanbul’un
fethiyle Batılılar, Türkleri Doğu’nun ve İslam’ın temsilcisi olarak görmeye başlar.
Türk-Osmanlı-İslam imgelerinin ilk kullanıldığı yer müzikli oyunlardır (singspiel). Müzikli oyunlar
Almanya'da ya da Avusturya'da operanın başlangıç noktası olarak gösterilir. Bu oyunlar içerisinde
"Türk konulu operalar" türünün ilk örneği; Johannes ya da Hans Rosenplüt'ün “Türk Karnaval
Oyunu” (Des Turken Vasnachtspil-1453) adlı yapıtıdır. Oyun, İstanbul'un alınışıyla Ekim 1453'te
Papa V. Nicolaus’un, Hıristiyanları Haçlı Seferi'ne çağırdığı bir dönemde yazılır.
15. yüzyılda Türklere ilişkin yazınsal değerlendirmelere bakıldığında, genellikle Türk karşıtı
özellikler dikkat çeker. Hans Rosenplüt'ün Türk Karnaval Oyunu; kötülemeyi ve olumsuzlamayı
baştan amaçlamayan, eleştirel içeriği ile Alman kültüründe yaygınlığı, tanınmışlığı ve Türk
imgesine olumlu katkıları bakımından önemli bir yapıttır.

Anahtar Kelimeler

Türk Karnaval Oyunu, Hans Rosenplüt, Türk-Osmanlı-İslam imgesi

The First Example of Turkish/Ottoman/Islamic Motifs in Musical Plays: Des Turken Vasnachtspil

Öz

Answers to the question how an individual or society perceives itself constitute the identity.
Impressions and judgments of another about the individual or society are defined as images.
Images represent only relative facts, although they have historical roots.
Following the Crusades, image of the Turk was based on the dichotomy of Christians and Muslims;
when Istanbul was conquered, Westerners started regarding Turks as the representative of the East
and Islam.
Turkish-Ottoman-Islamic images were first used in musical plays (singspiel). Musical plays are
shown as the starting point of opera in Germany or Austria. The first example of “Turkish themed
operates” among these plays is the work of Johannes or Hans Rosenplüt’s “Des Turken
Vasnachtspil” (1453). The play was written when Pope Nicholas V summoned Christians to the
Crusade in October 1453 after Istanbul was conquered.
Written assessments about Turks in the 15th century generally display anti-Turkish features.
“Turkish Carnival Play” of Hans Rosenplüt is an important work that doesn’t intend to disparage
or negate and has made significant contributions to Turkish image as a popular and recognized
work in German culture with critical contents.

Anahtar Kelimeler

Des Turken Vasnachtspil, Hans Rosenplüt, Turkish-Ottoman-Islamic image

Kaynakça

• Kitaplar
• Akpınar Dellal, Nevide (2002). Alman Kültür Tarihi’nden Seçme Tarihi ve Yazınsal Ürünlerde Türkler (Avrupa’da Türk İmgesine Bir Katkı). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Güvenç, Bozkurt (2000). Türk Kimliği. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kula, Onur Bilge (2011). Batı Edebiyatında Oryantalizm I. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Timur, Taner (2000). Osmanlı Kimliği. Ankara: İmge Kitabevi.
• Ulağlı, Serhat (2006). İmgebilim Ötekinin Bilimine Giriş. Ankara: Sinemis Yayınları. Makaleler
• Akpınar Dellal, Nevide (2001). “Hans Rosenplüt’ün “Türk Karnaval Oyunu’nda Türk İmgesi”. Tarih ve Toplum. S. 210, ss.30-34.
• Kula, Onur Bilge (2004). “La Notion de L'Europe Dans L'Histoire Littéraire et Philosophique Allemande Sous L'Angle des Notions de Turc et de Turquie Considérés Comme "Autre"”. Frankofoni. S. 16, ss.307-338.
• Öztürk, Ali Osman, (2002). Usta Şarkıcılarının Andreas Gryphius’un Tiyatro Eserinde Sergilenmesi (Meistersang und seine Darstellung im Schimpfspiel von Andreas Gryphius). S. 7, ss.227-232.