Bir Mali Gelir Kaynağı Olarak Varissiz Ölenlerin Terekeleri ve Beytülmal Mukataalar

Yıl 2010, Sayı: 20, 1 - 31, 01.12.2010

Arif Bilgin Fatih Bozkurt

Öz

Osmanlı Devleti‟nde Beytülmâl-ı Âmme ve Hassa şeklinde isimlendirilen mukataalar, vârissiz ölen kimselerin mallarına el koymak ve elde edilen geliri devlet hazinesine veya merkezden yönlendirilen herhangi bir harcama alanına aktarmak için kurulmuştu. Mukataa görevlileri, vârissiz ölenleri tespit edip terekelerine el koyar, malın sayımını yapar ve satışa çıkarırdı. Mukataalarda bu işleri yapacak görevliler çalıştırılmaktaydı. Mevcut literatürde vârisli ölenlerin terekelerinin mirasçılar arasında taksimine dair detaylı bilgiler bulunmasına karşın vârisi olmadan ölenlerin nasıl tespit edildiği, bunların mukataa yöneticilerine kim tarafından bildirildiği, mallarına el konulması, sayımı ve satışı süreçlerinin nasıl işlediğine dair neredeyse hiçbir ayrıntı yoktur. Bu araştırmada Bursa, İstanbul, Manisa ve Tekirdağ‟a ait kayıtlar kullanılarak söz konusu süreçlerin işleyişine dair bulgular değerlendirilecektir

Anahtar Kelimeler

Tereke, miras, beytülmal, mukataa, varissiz ölümler, muhallefat

Kaynakça

• Cevdet-Adliye, 2805: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Cevdet Tasnifi, nr. 2805.
• Cevdet-Maliye, 13152: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Cevdet Tasnifi Maliye Belgeleri, nr.
• Cevdet-Maliye, 2434: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Cevdet Tasnifi Maliye Belgeleri, nr.
• Cevdet-Maliye, 3825: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Cevdet Tasnifi Maliye Belgeleri, nr.
• D. BŞM.İGE, 171710: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Bâb-ı Defterî Başmuhasebe Kalemi İstan- bul Gümrüğü Eminliği, nr. 17170.
• D.BŞM.İGE, 17174: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Bâb-ı Defterî Başmuhasebe Kalemi İstanbul
• Gümrüğü Eminliği, nr. 17174.
• KK, 2514: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Kamil Kepeci Tasnifi, nr. 2514.
• KK, 2835: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Kamil Kepeci Tasnifi, nr. 2815.
• KK, 62: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Kamil Kepeci Tasnifi, nr. 62. KK, 63: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Kamil Kepeci Tasnifi, nr. 63. KK, 67: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Kamil Kepeci Tasnifi, nr. 67. MAD 3871: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 3871.
• MAD, 10136: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 10136.
• MAD, 15345: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 15345.
• MAD, 15554: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 15554.
• MAD, 19322: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 19322.
• MAD, 233: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 233. MAD, 2775: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler Tasnifi, nr. 2775.
• MAD, 2777: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler Tasnifi, nr. 2777.
• MAD, 2810: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 2810.
• MAD, 2819: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 2819.
• MAD, 2935: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 2935.
• MAD, 2973: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 2973.
• MAD, 399: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 399. MAD, 404: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 404. MAD, 5452: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 5452.
• MAD, 6004: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 6004.
• MAD, 6338: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 6338.
• MAD, 6549: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 6549.
• MAD, 6551: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Defterler, nr. 6551.
• MAD, 7534: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler Tasnifi, nr. 7534.
• MAD, 7560: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler Tasnifi, nr. 7560.
• MAD, 7855: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 7855.
• MAD, 7867: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 7867.
• MAD, 9506: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliyeden Müdevver Defterler, nr. 9506.
• MD, 115: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Mühimme Defterleri, nr. 115. MD, 119: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Mühimme Defterleri, nr. 119. MD, 121: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Mühimme Defterleri, nr. 121. MD, 41: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Mühimme Defterleri, nr. 41. MD 82, 2000: 82 Numaralı Mühimme Defteri (1026-1027/1617-1618), Ankara: Başbakanlık
• Devleti Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları. MD 83, 2001: 82: 83 Numaralı Mühimme Defteri (1036-037/1626-1628), Ankara: Başba- kanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
• MŞS, 102: Manisa Şeriyye Sicilleri, nr. 102. MŞS, 104: Manisa Şeriyye Sicilleri, nr. 104. MŞS, 110: Manisa Şeriyye Sicilleri, nr. 110. MŞS, 112: Manisa Şeriyye Sicilleri, nr. 112. MŞS, 113: Manisa Şeriyye Sicilleri, nr. 113. MŞS, 98: Manisa Şeriyye Sicilleri, nr. 98. RŞS, 1612: Rodosçuk Şeriyye Sicilleri, nr. 1612.
• RŞS, 1616: Rodosçuk Şeriyye Sicilleri, nr. 1616.
• Akgündüz, Ahmet (1990b), Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri, II, İstanbul: Os- manlı Araştırmaları Vakfı.
• Akgündüz, Ahmet (1991), Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri, III, İstanbul: Os- manlı Araştırmaları Vakfı.
• Akgündüz, Ahmet (1993), Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri, VI, İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı.
• Akgündüz, Ahmet (1994), Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri, VII, İstanbul: Os- manlı Araştırmaları Vakfı.
• Barkan, Ömer Lutfi (1966), “Edirne Askerî Kassamı‟na Âit Tereke Defterleri (1545-1659)”, Belgeler (III/5-6), 1996: 1-479.
• BBC Haberi, (2006): http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4793997.stm (15 Ağustos 2006).
• Berki, Ali Himmet (1985), İslâm Hukukunda Ferâiz ve İntikal, Ankara: Diyanet İşleri Baş- kanlığı Yayınları.
• Bilgin, Arif (2006), Osmanlı Taşrasında Bir Maliye Kurumu: Bursa Hassa Harç Eminliği, İs- tanbul: Kitabevi.
• Cezar, Yavuz (1977), “Bir Âyanın Muhallefatı Havza ve Köprü Kazaları Âyanı Kör İsmail
• Oğlu Hüseyin”, Belleten (XLI/161), 1977: 41-78.
• Çadırcı, Musa (1986), “Hüseyin Avni Paşa‟nın Terekesi”, Belgeler (XI/15), 1986: 145-164
• Çakır, Baki (2003), Osmanlı Mukataa Sistemi, İstanbul: Kitabevi.
• Çınar, Hüseyin (2000), XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Ayıntab Şehri‟nin Sosyal ve Ekonomik
• Durumu (yayınlanmamış doktora tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı. Hartman, David A. (2004) “Diagnosing the Impending European Population Implosion”, The Family in America, sayı:18: www.worldcongress.org/wcf3_spkrs/wcf3_hartman.htm.
• Erdoğru, M. Akif (2004), “Osmanlı Kıbrısı‟nda Önemli Bir Görevli: Beytülmâl-ı Hassa ve Âmme Emini”, CIEPO XIV. Sempozyumu Bildirileri, 18-22 Eylül 2000 Çeşme, Ankara: Türk Tarihi Kurumu: 149-160.
• Erkal, Mehmet (1992), “Beytülmâl”, DİA(6), 1992: 90-94.
• Genç, Mehmet (2006), “Osmanlı Maliyesinde Mukataa Kavramı”, [(eds.) Mehmet Genç; Erol
• Özvar, Osmanlı Maliyesi Kurumlar ve Bütçeler, İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi] içinde: 57-64. İpşirli, Mehmet (1999), Tarih-i Selânikî, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Japonya Cabinet Office raporu (2005), “Annual Report on The Japanese Economy and Public Finance 2005”: http://www5.cao.go.jp/zenbun/wp-e/wp-je05/05-00301.html.
• Kafadar, Cemal (1986), “A Death in Venice (1575): Anatolian Muslim Merchants Trading in the Serenissima”, Journal of Turkish Studies (10), 1986: 191-217.
• Karaman, Hayreddin (1986), Mukayeseli İslâm Hukuku, I, İstanbul: Nesil Yayınları.
• Matthews, Joyce Hedda, “Toward an Isolario of the Ottoman Inheritance Inventory, with Special Reference to Manisa, ca. 1600-1700”, [(eds.) Donald Quataert (200),
• Consumption Studies and the History of the Ottoman Empire, 1550-1922: An
• Introduction, Albany: State University of New York Press] içinde: 45-82. Nagata, Yuzo (1988), “Karaosmanoğlu Hacı Hüseyin Ağa‟ya Ait Bir Tereke Defteri”, IX.
• Türk Tarih Kongresi (Ankara 21-25 Eylül 1981), 1988: 1055-1062.
• Neumann, Christoph K. (2009), “Birey Olmanın Alameti Olarak Tüketim Kalıpları: 18. Yüzyıl
• Osmanlı Meta Evreninden Örnek Vakalar”, Tarih ve Toplum (8) Bahar: 2009: 7-47.
• Neumann, Cristoph K. (1996), “Arm und Reich in Qaraferye” Der Islam (73/2), 1996: 259
• Ortaylı, İlber (2004), “17. Yüzyıl Sonlarında Orta Anadolu Vilâyetlerinin Toplumsal
• Ekonomik Durumu Üzerine”, [Osmanlı İmparatorluğu‟nda İktisadî ve Sosyal Değişim, Makaleler I, Ankara: Turhan Kitabevi] içinde: 61-75. Özcan, Tahsin (2005), “Muhallefât”, DİA (30), 2005: 406-407.
• Özdeğer, Hüseyin (1988), 1463-1650 Yılları Bursa Şehri Tereke Defterleri, İstanbul: İs- tanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.
• Öztürk, Said (1995), Askerî Kassama Ait Onyedinci Asır İstanbul Tereke Defterleri, İs- tanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı.
• Öztürk, Said (2001) “Kassâm”, DİA (24), İstanbul: 579-582.
• Russel Redenbaugh ve Natalia Davis, (2002)“Japan‟s Death of Birth”: http://www.lexingtoninstitute.org/japans-death-of-birth?a=1&c=1129.
• Sak, İzzet (2003), 10 Numaralı Konya Şer‟iyye Sicili (1070-1071/1659-1661), Konya: Selçuk
• Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. Sak, İzzet (2006), 47 Numaralı Konya Şer‟iyye Sicili (1128-1129/1716-1717), Konya: Tablet Yayınları.
• Sak, İzzet (2007), 11 Numaralı Konya Şer‟iyye Sicili 1071-1072/1661-1662 Transkripsiyon
• Dizin, Konya: Kömen Yayınları. Savaş, Saim (1993), “Sivas Valisi Dağıstânî Ali Paşa‟nın Muhallefâtı XVIII. Asrın Sonunda
• Osmanlı Sosyal Hayatına Dâir Önemli Bir Belge”, Belgeler (XV/19), 1993: 249-292.
• Taş, Hülya (2006), XVII. Yüzyılda Ankara, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Theunissen, Hans (1998), “Ottoman-Venetian Diplomatics: The Ahd-names”, EJOS (I/2),
• Tuş, Muhiddin (1988), “Kayseri Tereke Defterleri Üzerine Bir Araştırma (1700-1730), Sel- çuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (4), 1998: 157-191.
• Yavuz, Nuri (2000), “Borç-Alacak İlişkileri Çerçevesinde Besnî-zâde (Behisnî-zâde) Seyyid
• Mehmed Efendi‟nin Terekesi”, Osmanlı Döneminde Gaziantep Sempozyumu, Gaziantep: Gaziantep Valiliği: 67-75. Yılmaz, Serap (1992), “İranlı Ermeni Bir Tüccarın Terekesi ve Ticari Etkinliği Üzerine Dü- şünceler”, Tarih İncelemeleri Dergisi (7), 1992: 191-216.
• Yücel, Yaşar ve Selami Pulaha (1995), I. Selim Kānūnnāmesi (Tirana ve Leningrad nüshaları),
• Ankara: Türk Tarih Kurumu. EKLER Tablo 1: 1621-1623 Yıllarına Ait İstanbul Hassa Beytülmâl Eminliği
• Muhasebelerine Göre Tereke Dökümleri İs im T oplam re ke Re sam De Dîde M üj de H amma Diğe T oplam Nazenin ……… Ha- tun51 Abdi Ce- beci Abdünne bi Efen- di _______ a Ayişe Hatun59 Rıdvan61 ,5 ,45 İstanbul‟da Molla Fenari mahallesinde vefat etmiş, terekesi 12 S 1031/27 Aralık 1621‟de kabzedilmiş- tir (MAD, 15554: 1-2).
• Kalan meblağın yarısı olan 3735 akçe kadının kocasına ödenmiştir.
• İstanbul‟da Göl Cami mahallesinde vefat etmiş, terekesi 2 Rebiülahir 1031/14 Şubat 1622 tarihinde kabzedilmiştir (MAD, 15554: 2-4).
• Kocasına verilen meblağdır. Hamza Efendi odalarında vefat etmiş, terekesi 8 Rebiülahir 1031/20 Şubat 1622‟de kabzedilmiştir (MAD, 15554: 5).
• Techiz ve tekfin masrafıdır. Manastır halkından, Sultan Mehmed Tavhanesi‟nde vefat etmiş, terekesi 10 Rebiülevvel 1031/23 Ocak
• ‟de kabzedilmiştir (MAD, 15554: 5-7).
• Defterde ismi yazılmamış. Ferhad Paşa Hanı‟nda vefat etmiş, terekesi 12 Rebiülevvel 1031/25 Ocak
• ‟de kabzedilmiştir (MAD, 15554: 7).
• Papazoğlu mahallesinde vefat etmiş, terekesi 18 Rebiülevvel 1031/31 Ocak 1622 tarihinde kabzedil- miştir (MAD, 15554: 8-9).
• Kocasına verilen meblağdır. Kestel mahallesinde vefat etmiş, terekesi 2 Rebiülahir 1031/14 Şubat 1622‟de kabzedilmiştir (MAD, : 10). Yusuf63 Ümmühan i Hatun Ali Ça- vuş Mehmed Beğ68 Bayezid Ağa, Tevâşi Seyyid Mustafa bin ,14 Mahmud Mehmed Beğ73 Şeyhi Efendi, Reşid ka- dısı ,4 ,51
• Çırakçı mahallesinde vefat etmiş, terekesi 15 Rebiülahir 1031/27 Şubat 1622‟de kabzedilmiştir (MAD, : 10).
• Terekesinden sadece nakit kalmıştır. Cebecibaşı mahallesinde vefat etmiş, terekesi 21 Rebiülahir 1031/3 Şubat 1622 tarihinde kabzedil- miştir (MAD, 15554: 11).
• Sipahi oğlanlarından, Molla Güranî mahallesinde vefat etmiş, terekesi 22 Rebiülahir 1031/4 Şubat
• ‟de kabzedilmiştir (MAD, 15554: 11-12).
• Karısına verilen ¼‟lük hissedir. Sipahi oğlanlarından, Kefeli mahallesinde vefat etmiş, terekesi 8 Cumadelevvel 1031/21 Mart 1622‟de kabzedilmiştir (MAD, 15554: 12-14).
• Molla Şerif mahallesinde vefat etimiş, terekesi 18 Cumadelevvel 1031/31 Mart 1622‟de kabzedilmiştir (MAD, 15554: 14-15).
• Filibe sâkinlerinden, terekesi 22 Cumadelevvel 1031/4 Nisan 1622‟de kabzedilmiştir (MAD, 15554: 15- ).
• Balçık sâkinlerinden, sefer sırasında vefat etmiş, terekesi 16 Cumadelahir 1031/28 Nisan 1622‟de kabzedilmiştir (MAD, 15554: 16).
• Erkek kölesinin satışından elde edilen meblağdır. Molla Hüsrev mahallesinde vefat etmiş, terekesi 23 Cumadelevvel 1031/5 Nisan 1622‟de kabzedilmiş- tir (MAD, 15554: 17-18). Cebeciba şı Maktül Ağa Yusuf bin Abdullah, bevvâb-ı sultânî78 Yusuf Beğ bin Abdul- lah Receb Efendi ibn Aynüddin ,95 ,77 Mehmed Beğ ibn Abdullan, Cündî84 Ahmed bin Mehmed ,55
• Sultanın izniyle katledilmiş ve muhallefatı İstanbul has beytülmâl emini Zâl Ağa ibn İbrahim tarafın- dan kabzedilmiştir (MAD, 15338: 17).
• İstanbul‟da Mercan Ağa mahallesinde vefat etmiştir. Tek vârisi karısı Hadice binti Abdullah olduğu için muhallefatının ¾‟ü İstanbul has beytülmâl emini Zâl Ağa ibn İbrahim tarafından Evâsıt-ı Rebiülevvel /12-22 Ocak 1623 tarihinde kabzedilmiştir (MAD, 15338: 19).
• Karısına verilen ¼‟lük hissedir. İstanbul‟da, Langa mahallesinde vefat etmiştir. Varis-i marufu olmadığı için muhallefatı İstanbul has beytülmâl emini Zâl Ağa ibn İbrahim tarafından Evâhir-i Rebiülevvel 1032/12-22 Ocak 1623 tarihinde kabzedilmiştir (MAD, 15338: 25).
• Rumeli vilayetinde Burgos kasabasında vefat etmiştir. Karısın Ümmühani Hatun‟dan başka varisi olma- dığı için terekesinin ¼‟ü İstanbul has beytülmâl emini Zâl Ağa ibn İbrahim tarafından Evâyil-i Rebiülevvel /2-12 Ocak 1623 tarihinde kabzedilmiştir (MAD, 15338: 27).
• Karısına verilen ¼‟lük hissedir. İstanbul‟da Hoca Paşa mahellesinde vefat etmiştir. Varisi olmadığı için muhallefatı İstanbul has beytülmâl emini tarafından Evâyil-i Rebiülahir 1032/2-12 Ocak 1623 tarihinde kabzedilmiştir (MAD, : 35).
• Techiz ve tekfin masrafıdır. İstanbul‟da El-hâc Hasan-zâde mahallesinde vefat etmiştir. Vârisi olmadığı için muhallefatı İstanbul has beytülmâl emini Zâl Ağa ibn İbrahim tarafından Evâyil-i Cumadelahire 1032/2-12 Nisan 1623 tari- hinde kabzedilmiştir (MAD, 15338: 39). Kâtibe binti Ab- dullah Havva binti Ömer90 Sinan Bey, si- pahi oğ- lanı92 Musli Çe- lebi Ahmed ibn Hü- seyin Hasan Beğ Yasemin Hatun Sürücü Ebubekir ,94 ,74
• Üsküdar‟a bağlı İstavroz köyünde vefat etmiştir. Kocası Ahmed bin Abdullah‟tan başka varisi olmadığı için muhallefatı beytülmâl emini Zâl Ağa ibn İbrahim tarafından Evâsıt-ı Cumadelahire 1032/12-22 Nisan tarihinde listelenip satılmıştır (MAD, 15338: 47).
• Dellâliyye ve hammâliyye birlikte verilmiştir. Bu meblağın 2105 akçesi kocasına miras payı olarak, 100 akçesi kassâmiyye ve kâtibiyyeye, 80 akçesi kayık ücretine, 36 akçesi dükkân kirasına ve 300 akçesi de emin ücretine ödenmiştir.
• İstanbul‟da Tabe Kadın mahallesinde ölmüştür. 21 N 1030/9 Ağustos 1621 itibariyle terekesi kayde- dilmiştir (MAD, 15345: 1).
• Techiz ve tekfin masrafıdır. İstanbul‟da Murad Paşa Mahallesi‟nde vefat etmiş, terekesi 26 Ramazan 1030/14 Ağustos 1621‟da kabzedilmiştir (MAD, 15345: 1-2).
• Techiz ve tekfin masrafıdır. Han-ı Peder‟de (?) vefat etmiş ve Eylül 1621‟de 6.000 akçelik parası (başka bir malı yok) han odabaşısından teslim alınmıştır (MAD, 15345: 2).
• Piri Paşa odalarında vefat etmiş ve 10 Şevval 1030/28 Ağustos 1621‟de nakit 20.000 akçesi teslim alınmıştır (MAD, 15345: 3).
• Derviş ..... Mahallesi‟nde vefat etmiş ve 12 Şevval 1030/30 Ağustos 1621‟de mallarının sayımı yapılmış- tır (MAD, 15345: 3).
• Karısının hissesidir. Vergiler ve mehir çıktıktan sonra kalan miktarın ¼‟üne karşılık gelmektedir (MAD, : 4). Hobyar Mahallesi‟nde vefat etmiş, terekesi 18 Şevval 1030/5 Eylül 1621‟de kabzedilmiştir.
• Kocasının hissesidir. Vergiler ve borç ödemeleri çıktıktan sonra kalan meblağın ½‟sine tekabül etmek- tedir. Hobyar Mahallesi‟nde vefat etmiş, terekesi 25 Şevval 1030/12 Eylül 1621‟de kabzedilmiştir (MAD, : 4). Nuh Ağa, mirahur-ı sabık103 Feridun Hatun105 Gülistan Hatun106 Süleyman Beğ, si- pahi oğ- lanı107 Boncuk 12000 Şahin Beğ, si- pahi oğ- lanı Sürücü Zülfi- kar Kurd, ce- beci
• Techiz ve tekfin masrafıdır. Helvacı Mescidi Mahallesi‟nde vefat etmiş ve terekesi Divan-ı Hümayun‟dan çıkan ferman gereğince Muhasebe-i Evvel halifesi Hüseyin tarafından kabzedilip 15 Zilkade 1030/1 Ekim 1621 tarihinde satılmış- tır (MAD, 15345: 5).
• Çiftlikte ödenen araba kirası ve harcırah masrafı. Uzun Yusuf Mahallesi‟nde vefat etmiştir. Terekesi 2 Zilhicce 1030/18 Ekim 1621 tarihinde kabzedil- miştir (MAD, 15345: 9-10).
• Bayezid Ağa Mahallesi‟nde vefat etmiş, terekesi 22 Zilhicce 1030/7 Kasım 1621 tarihinde kabzedil- miştir (MAD, 15345: 10-11).
• İshak Paşa Mahallesi‟nde vefat etmiş, terekesi 27 Zilhicce 1030/12 Kasım 1621 tarihinde kabzedil- miştir (MAD, 15345: 11).
• Techiz ve tekfin masrafıdır. Sultan Hamam kurbunda vefat etmiş, terekesi 28 Zilhicce 1030/13 Kasım 1621 tarihinde kabzedilmiş- tir (MAD, 15345: 12).
• ........ Hamamı Mahallesi‟nden olan bu zat seferde vefat etmiş, terekesi 5 Muharrem 1031/20 Kasım
• ‟de kabzedilmiştir (MAD, 15345: 12-13).
• Kumkapı Mahallesi‟nde vefat etmiş, terekesi (yalnızca 30.000 akçe nakit) 6 Muharrem 1031/21 Kasım tarihinde kabzedilmiştir (MAD, 15345: 12).
• Silivrikapı sâkinlerinden olup seferde vefat etmiş, terekesi 18 Muharrem 1031/3 Aralık 1621 tarihin- de kabzedilmiştir (MAD, 15345: 13-14). Mehmed Beğ, si- pahi oğ- lanı Çavuş, sağ garîblerd en114 Fatıma Hatun115 Ahmed Beğ116 Benli Rafiye ,52
• Tablo 2: 1621-1623 Yıllarına Ait İstanbul Hassa Beytülmâl Eminliği Muhase- belerine Göre Vergi vb. Masrafların Toplam Tereke Gelirine Oranı (%) İs T oplam ,52 ,04 ,04 ,61 Bo si Diğe ,89 ,1 Nazenin Hatun ……… Ha- tun Abdi Ce- beci Abdünne bi Efendi ,68 ,91 ,38 ,21 ,66 ,34 ,55 ,66 ,04 ,08 ,13 ,37 ,83 ,93 ,75 ,75 ,09 ,26 ,66 ,44
• Fettâh Dede Mahallesi sâkinlerinden olup seferde vefat etmiş, terekesi 20 Muharrem 1031/5 Aralık tarihinde kabzedilmiştir (MAD, 15345: 14).
• Küçük Ayasofya Mahallesi‟nden olup seferde vefat etmiş, terekesi 21 Muharrem 1031/6 Aralık 1621 tarihinde kabzedilmiştir (MAD, 15345: 14-15).
• Hoca Dede Mahallesi sâkinlerinden olup Edirne‟de ölmüş, terekesi (yalnızca 1 adet ev) 23 Muharrem /8 Aralık 1621 tarihinde kabzedilmiştir (MAD, 15345: 15).
• Diyarbekirli olup İstanbul‟da bir handa ölmüş, terekesi 25 Muharrem 1031/10 Aralık 1621 tarihinde kabzedilmiştir (MAD, 15345: 16).
• Tereke Gelirikassam % % 100 ,45 ,39 % 1,23 % 0,05 Mehr-i Müeccel %Ödemesi % ,6 ,83 Series1