Kamu Kurumlarında Performans ve Denetimin Etkinliğinin Arttırılması İçin Bir Alternatif: Yurttaş Şartları

Yıl 2009, Sayı: 18, 101 - 125, 01.12.2009

Hamza Ateş Yaşar Okur

Öz

20. yüzyıl boyunca edinilen tecrübeler sonucunda hem pazarın hem de devletin başarısızlığının anlaşılması ile, geleneksel kamu hizmet sunum şartları ve biçimleri de sorgulanmaya başlanmıştır. Kamu yönetiminde giderek ağırlaşan sorunların çözümü için de yeni yönetim teknikleri ve anlayışları denenmektedir. Yurttaş şartları da, kamu yönetiminde performans açığını giderecek bir mekanizma olarak İngiltere’de geliştirilen ve 1991’de uygulanmasına başlanıldıktan sonra dünyanın gelişmiş/azgelişmiş birçok ülkesince benimsenip uygulamaya konulan bir yönetim tekniğidir. Temel amacı kamu hizmetlerinin standartlara uygun sunumunu sağlamak olan Vatandaş Şartı uygulaması; yönetimin işlevlerinin somut olarak tanımlanması ve standartlarının belirlenmesi, uygulamasının süreye bağlanması, performans göstergelerinin izlenmesi, kamuoyu ile paylaşımı ve denetimi ile geri bildirim alınarak standartların geliştirilmesi, performans kriterlerini karşılamayan uygulamaların yaptırıma bağlanması, karşılayanların ve en iyi uygulamaların ödüllendirilmesi, bu hususların kamuoyuna bir taahhüt olarak deklare edilmesi, şikayet, öneri ve katılım mekanizmaları ile bunların sonuçları hakkında neler yapılacağının ve yapıldığının da topluma açıklanmasını içermektedir. Bu makalede, Vatandaş Şartları uygulamasının somut verilere dayanması açısından denetimin toplumun geneline yayılmasına ve kamu sektöründeki denetimcilerin görevlerini daha sağlıklı yapmasına da katkı yapacağı iddia edilmektedir

Anahtar Kelimeler

Kamu performans açığı, Yeni Kamu İşletmeciliği, Yurttaş Şartları, vatandaş ve kalite odaklı kamu yönetimi, denetimin tabana yayılması

An Alternative for Improving Performance And Effectiveness of Auditing In Public Sector: Citizen’s Charter

Öz

A serious consequence of the oil crisis in 1973 was the problem of government
failure. Taking together with the notion of market failure, government failure created a
performance gap in public sector. As the extent of performance gap in public administration
has been greater than expected at the outset, a number of initiatives by governments
over the world have taken place since the early 1980s. Citizen’s Charter has been
among the most fruitful initiatives of this kind. Having invented in the UK in 1991, it has
then permeated to other countries. It aims to fill the performance gap in the public sector
through such ways as defining the main functions of each public service, determining
standards for each service, monitoring performance of each public service and informing
the large public about quality and performance standards, auditing the results and developing
best practice prizes. What is distinguished in Citizen’s Charters is declaring the
determined quality and performance standards as the promise of the respective public
organisation. In a sense, Citizen’s Charter provides a more developed accountability
mechanism to citizens and stakeholders of public services. This article claims that Citizen’s
Charter further develops public sector auditing and facilitates the works of auditors
in through setting concrete quality and performance standards in each public service.

Anahtar Kelimeler

Performance gap in public sector, New Public Management, citizen and quality oriented public administration, effective auditing in public sector

Kaynakça

• Arthur, Sue and Gerry Zarb, (1995), Disabled People and the Citizen’s Charter, Measuring Disablement in Society: Working Paper 3, http://www.leeds.ac.uk/disability- studies/archiveuk/Zarb/meas%20work%20paper%203.pdf.
• Ateş, Hamza (2000), ‘Tilburg, Christchurch ve Diğerleri: Yerel Yönetimlerde Bir Mükemmellik Modeli Arayışları’, Yerel Yönetimler Sempozyumu, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Ens- titüsü, Ankara, 1-2 Kasım.
• Ateş, Hamza (2001), “İşletmeci, Girişimci ve Verimli: Yeni Bir Kamu Yönetimi ve Devlet Anlayı- şına Doğru”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı 25, Ekim 2001.
• Ateş, Hamza (2004), “Kamu Yönetiminde Güven Problemi ve Halkın Devlete Güveni”, Acar, Mu- hittin ve Özgür, Hüseyin (Ed.), Çağdaş Kamu Yönetimi II, Nobel, Ankara, s. 355- 389.
• Australian Government (2005) ComSuper Service Charter, http://www.comsuper.gov.au/pdf/2005%20Service%20Charter.pdf.
• Balcı, Asım (2003), “Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı”, Asım Balcı, Ahmet Nohutçu, Namık Kemal Öztürk, Bayram Coşkun (der.) Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Ankara, Seçkin Yay..
• Bingöl, Dursun (1999), “Toplam Kalite Yönetiminin Kamu Sektöründe Uygulamanın Kuramsal ve Pratik Güçlükleri”, Kamu Yönetiminde Kalite 1. Ulusal Kongresi, Cilt I, TODAİE, Ankara, s. 77- 86.
• Bowerman, Mary (1995), “Auditing Performance Indicators: the Role of the Audit Commission in the Citizen’s Charter initiative”, Financial Accountability & Management, Vol. 11, No 2.
• Carty, Wintroph and Gowher Rizvy, The Legitimacy Challenge for Good Government and Democratic Governance: The İmperative to Innovate, http://www.innovations.harvard.edu/cache/documents/6459.pdf.
• Cheung, Anthony (1996), “Performance Pledges- Power to the Consumer or a Quagmire in Public Service Legitimation?”, International Journal of Public Administration, Vol. 19, Issue 2.
• Coşkun, Selim (2008), Kalite Yönetimi Aracı Olarak Vatandaş Sözleşmeleri Ve Ülkemiz İçin Öneriler, Türk İdare Dergisi.
• Drewry, Gavin (2005), “Citizen’s Charters: Service Quality Chameleons”, Public Management Review, Vol. 7, No: 3, s. 321- 340.
• Drewry, Gavin (2005), “Citizens as customers-charters and the contructualization of quality in public service”, EGPA Conference Bern, Switzerland, 31 August - 2 September, http://www.public-admin.co.uk/brochures/cutomers_charters_paper.pdf.
• Government of India, Citizen’s Charter - A Handbook, Ministry of Personel, http://goicharters.nic.in/cchandbook.htm
• Government of India, Citizen’s Charter: Indian Experience, Dept. Of Administrative Reforms&Public Grievances, Min. Of Personel, PG&Pensions, http//darpg.nic.in.
• Government of Jamaica (2006), Service Standarts in Citizen’s Charter, Office of the Prime Minister, http://www.cabinet.gov.jm/docs/pdf/Service%20Standards%20in%20Citizens%20Charter.p df
• İngiliz Sayıştayı (1998) ( Çev. Firdevs Karahan), Hizmet Kalitesine Yönelik Performans Dene- timi Rehberi: Bize Hizmet Ediliyor mu?, Ankara: Sayıştay Yay.
• Karatepe, Selma (1999), “Türkiye’de Yönetim Yurttaş İlişkisi ve Uygulamada Ortaya Çıkan Bazı Sorunlar”, Kamu Yönetiminde Kalite 1. Ulusal Kongresi, Cilt I, TODAİE, Ankara, , s. 191- 207.
• Köseoğlu, Özer (2009), Birey-Kamu Yönetimi İlişkileri ve Türkiye, Doktora Tezi, Sakarya Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Okur, Yaşar (2007), Türkiye’de Kamu Denetiminde Değişim Süreci ve Performans Denetimi, Ankara, Nobel Yay.
• Öztürk, Namık Kemal (2006), “Kamu Sektöründe Performans Ölçümü ve Karşılaşılan Sorunlar”, Amme İdaresi Dergisi, C.39, Sayı 1.
• Sadler, Geoffry, Experience With Citizen’s Charters in the UK, http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/NISPAcee/UNPAN006575.pdf.
• Sezer, Özcan (2008), “Kamu Hizmetlerinde Müşteri (Vatandaş) Odaklılık: Türkiye’de Kamu Hiz- meti Anlayışı Açısından Bir Değerlendirme”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 8, ss. 147–171
• Shankar, Shiva, Citizen’s Charters: An Empirical Study, http://www.atimysore.gov.in/PDF/citizen_character.pdf,.
• Van de Walle, Steven.- Thijs, Nick.- Bouckaert, Geert (2005), “ A Tale of Two Charters: Political Crisis, Political Realignment and Administrative Reform in Belgium”, Public Management Review, Vol. 7, No: 3, s. 367- 390.
• Yılmaz, Osman, (2001), Kamu Yönetimi Reformu: Genel eğilimler, Ülke Deneyimleri, Ankara, DPT web sitesi, http://ekutup.dpt.gov.tr/kamuyone/yilmazo/reform.pdf.