Kocaeli İlinde Tüketici Davranışlarının Gelir-Harcama Grupları İlişkisi Açısından Analizi (Tüketim Harcamaları Profili)

Yıl 2007, Sayı: 13, 192 - 210, 01.06.2007

Recep Tarı Ferhat Pehlivanoğlu

Öz

Bu çalışmada Kocaeli’nde yaşayan farklı gelire sahip olan tüketicilerin gelirleri ile değişik mal ve hizmet gruplarına yaptıkları harcamalar arasındaki ilişki incelenmiştir. Kısaca Engel Kanunu’nun geçerliliğinin test edildiği bu çalışmada kullanılan veriler bizzat tarafımızdan uygulanan anket çalışması sonucu elde ettiğimiz yatay kesit verilerden oluşmaktadır. Kocaeli için her bir harcama grubunu temsil eden fonksiyonel formu bulmak için dokuz ayrı fonksiyon kullanılmıştır. Daha sonra bu fonksiyonel ilişkilerden yararlanarak Kocaeli için zorunlu ya da lüks mal ve hizmet grupları belirlenmeye çalışılmıştır. Tüketiciler gelirlerine göre alt, orta ve üst gelir grubu şeklinde ayrıma tabi tutulmuş ve her üç gelir grubunun tüketim harcamaları ayrı ayrı incelenmiştir. Son olarak Kocaeli İli için her üç gelir grubunun refah seviyesi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular genel olarak Engel Kanunu’nu doğrulamaktadır

Anahtar Kelimeler

Kocaeli, Engel Eğrileri, Tüketim Harcamaları, Gelir Esneklikleri

The Analysis Of Consumer Behaviours In Kocaeli With Respect To The Relations In Income-Expenditure Groups (A Profile Of Consumption Expenditures)

Öz

The relationship between income’s of the consumers who live in Kocaeli
and have different incomes and their expenses for different commodity and services
were searched in this study. Briefly, the data used in this study testing the validity
of Engel’s Law, were formed as cross section data obtained by us. To find out
the different functional forms which represent each expenditure groups for Kocaeli,
nine different function were used. Then, making use of these functional relations,
the compulsory or luxury groups of goods and services for Kocaeli were tried to determine.
The consumers were classified in three sub-groups; low, middle and top, and
the expenses of each three income groups were searched one by one. Finally, it was
tried to find out the welfare level of each income groups in Kocaeli. Outcomes of our
empirical analysis indicate that Engel Law is valid for Kocaeli, in general.

Anahtar Kelimeler

Kocaeli, Engel Curves, Consumption Expenditure, Income Elasticities

Kaynakça

• Ahçıoca, Deniz. ve Ertek, Tümay (2000) “Consumption Patterns of Households In North Cyprus”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Ocak 2000: 1-2.
• Aren, S. (1993), 100 Soruda Ekonomi El Kitabı (Türkiye Ekonomisinden Örneklerle), 12. Baskı, İstanbul : Gerçek.
• Aren, S (1992), İstihdam, Para ve İktisadi Politika, 10. Baskı, Ankara: Savaş.
• Avralıoğlu, Zeki (1976), Üç Şehirde Tüketim Fonksiyonları, Ankara Ticari İlimler Akade- misi, Ankara: 1976.
• Bakırcı Fehim (1999), “Tüketici Karar ve Davranışlarını Belirleyen Faktörler Ve İki Grup İl- de Tüketim Fonksiyonları İle Mukayesesi”, (yayınlanmamış doktora tezi), Cumhuriyet Ü- niversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı (1997), Yüksek Enflasyonun Aile İçi İlişki- ler Üzerine Etkisi, Bilim Serisi: 101, Ankara.
• Bayraktutan, Yusuf (2004), “Bilgi, İktisadi Gelişme Evreleri ve ‘Mal’ dan ‘Sanal’ a Paranın Evrimi”, Türkiye Günlüğü, Sayı : 78, Güz 2004, Cedit Yayınları, Ankara : 2004.
• Bıerens H. J. ve Pott-Butter H. A (1990) “Specification of Household Engel Curves by Non- parametric Regression”, Econometric Reviews, No : 9 (2).
• Borjas, G J. (1996) Labor Economics, Mc Graw-Hill International Editions, Economic Se- ries, Singapore.
• Çınar, E.M (1987) “The Sensitivity of Extended Linear Expenditure System Household Scales to Income Declaration Errors”, Journal of Econometrics, (ikinci bölge) Vol:34.
• Çiçek Ali, (2000) “Farklı Gelir Düzeylerine Göre Ailelerin Tüketim ve Tasarruf Eğilimlerine Etki eden Sosyo-Kültürel Faktörler : Elazığ Örneği” (yaınlanmamış yüksek lisans tezi), Elazığ : Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demirgil, D. (1997) Ekonomi Ansiklopedisi, İstanbul : Paymaş.
• Ferber, R. (1972), “Research on Household Behavior”, Survey of Economic Theory, Ameri- can Economic Association, Vol.3.
• Haddjimatheou, G. (1987), Consumer Economics, Wheatsheap.
• Gujaratı, D. (1999), Temel Ekonometri, (Çeviri Ümit Şenesen ve Gülay. G., Birinci Baskı, İs- tanbul : Literatür.
• Hauthaker H. S (1957), An International Comparison of Household Expenditure Patterns Commemorating the Centenary of Engel’s Law, Econometrica, 25.
• Karakuş Mehmet (2001), “Tüketim Kültürü Yada Tüketimin Yeniden Üretimi”, Kocatepe Ü- niversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Afyon: Kocatepe Üniversitesi Yayınları, Sayı: 3, No: 1, Haziran.
• Nişancı, Murat. (2003) “Hanehalkı Harcamalarının Engel Eğrisi Analizi: 1994 Türkiye Kent- sel Kesim Örneği”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No : 28 İs- tanbul : Mart.
• Özer, H. (1999) Türkiye’de Hanehalkı Tüketim Harcamalarının Doğrusal Harcama Siste- mi Yaklaşımıyla Analizi, Atatürk Üniversitesi Yayınları No:908, Erzurum.
• Özkazanç, Ö. (1983) Gelir-Tüketim İlişkisinin Mikro Ekonomik Analizi, Anadolu Üniversi- tesi Yayınları, Eskişehir.
• Selim, Raziye (1993), “Türkiye Tüketim Davranış Denklemleri”, Yayınlanmamış Yüksek Li- sans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul:1993.
• Selim, Raziye (2000), “Türkiye’de Tüketim Harcama Kalıpları:1994”, Halil Aksu’ya Arma- ğan, İTÜ İşletme Fakültesi, İstanbul.
• Şahin, H. (1997), Türkiye Ekonomisi, 4.Baskı, Bursa: Ezgi.
• Şenesen, Selim and SELİM, Raziye (1995), “Consumption Patterns of Turkish Urban and Rural Hauseholds In 1987”, METU Studies In Development, 22 (2), Ankara.
• Tansel, Aysıt (1986), “An Engel Curve Analysis of Households Expenditure In Turkey-79”, METU Studies In Development, 13 (3-4), Ankara.
• Tarı, Recep ve ÇALIŞKAN Şadan (2004), “Kocaeli ili Hanehalkı Tüketim Harcamaları Profili (Engel Eğrisi Analizi)” İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Prof.Dr. Ahmet Kılıçbay’a Armağan, 54.cilt, sayı:1, İstanbul.
• Tarı, R. (2006) Ekonometri, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 3. Baskı, Kocaeli Üniversite- si Yayını No:172, Kocaeli.
• Tunçay C. M. (2002), “Tüketim Teorileri ve Tüketim Teorilerinin Bireysel Bankacılık Üzeri- ne Uygulanabilirliği”, (yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü.
• Türkiye Sağlık İşçileri Sendikası (1997), Türkiye’de Gelir Dağılımı ve Tüketim Kalıpları, Ankara .
• T.C. Kocaeli Valiliği Resmi Web Sitesi, www.kocaeli.gov.tr/ 01/01/2005.
• Türkiye Dil Kurumu Resmi Web Sitesi, www.tdk.gov.tr./tdksozluk/sozara.htm