Tek Merkezli Kent Arsa Fiyat-Belirleme Davranışsal Modeli: Sakarya İli, Büyükşehir, Merkez İlçe İçin Teklif Edilen Rant Fonksiyonları

Yıl 2006, Sayı: 11, 1 - 26, 01.06.2006

Mustafa Akal

Öz

Bu çalışma Tek Merkezli Kent Modeli’nin yeterli yoğunlaşmaya sahip Adapazarı Merkez İlçe, Adapazarı Büyükşehir’i ve yol boyu metropolleşen Sakarya İli’nde ekonomik birimlerin arazi kullanım davranışlarının “teklif edilen rant fonksiyonu” (bidrent fonksiyonu) ile açıklanıp açıklanamayacağını ortaya koymak amacıyla ele alınmıştır. Tahmin edilen “teklif edilen rant fonksiyonları” modelin bazı varsayımlarının esnekleştirilmesiyle teorik beklentileri doğrulamaktadır. Dolayısıyla, ele alınan merkez ilçe ve büyükşehirde tek merkezli bir yerleşim, ve merkez etrafında il sathında “tek merkezli il-kent” ortaya çıkacak şekilde arazi kullanımı olduğu görülmektedir. Merkezden her bir kilometre uzaklıkta teklif edilen rantın merkez ilçede % 27.1, büyükşehirde % 11.7, ilde ise % 2.1 azaldığı görülmüştür. Arazi alanı genişledikçe de teklif edilen rantın daha az oranda azalmakta olduğu bulunmuştur. Tek Merkezli Kent Modeli teklif edilen rant fonksiyonları Merkez İlçe, Büyükşehir ve İlin yerleşimini açıklamakta istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Teklif edilen rant fonksiyonu, kentsel arazi kullanımı, Sakarya İli, tek merkezli kent modeli

Monocentric City Land Use Price Biding Behaviorial Model: Bid-Rent Functions For The State Of Sakarya, Urban City, Central Town

Öz

This study aims to determine Whether Monocentric City Model Bid-rent
Function can explain land use behavior of economic agents in the town of Adapazarı,
Adapazarı urban city, and in the State of Sakarya. Estimated bid-rent functions and
their regressors associate with the theoretical expectations at relaxing some assumptions of the model. As a result, it is concluded that Monocentric City Model can
explain the land use in all three settlements. The State of Sakarya looks exhibits
“monocentric urban-state” settlement in land use preferences along interior state
roads. The bid value at per kilometer distance from the centre decreases by 27.1 %
in the central town, by 11.7 % in the urban city, by 2.1 % in the state far away from
the central business district. And the bid value decreases much less rapidly at larger
land uses. And the estimated bid-rent functions of Monocentric City Model are
found statistically significant for the defined urban areas.

Anahtar Kelimeler

Bid-rent function, land use, the State of Sakarya, urban land use, Monocentric City Model

Kaynakça

• Alonso, W. (1964), Location and Land Use, Cambridge, MA: Harvard University Press, A.B.D.
• Bish, R. L, and Nourse, H.O. (1975), Urban Economics and Policy Analysis, New York: McGraw-Hill,
• Eryılmaz, B., Es, M., Çalışır, M., Şanver, C. (1996), Adapazarı Metropoliten Alanında Nüfus ve GelişimiAraştırması, Adapazarı: Sakarya Üniversitesi İ.İ.B.F. Yayını.
• Heilbrun, J. (1981), Urban Economics and Public Policy, New York: St. Martin’s Press.
• Cadwallader, M. (1996), Urban Geography: an Analytical Approach, New Jersey: Prentice Hall Inc.
• Fujita, M. (1990), Urban Economic Theory: Land Use and City Size, Cambridge: Cambridge University Press, U.K.
• Krugman, P. (1998), In Development, Geography and Economic Theory, Cambridge, MA: MIT Press, 31-65.
• Marın M. C. ve Altıntaş, H. (2004), “Konut Yer Seçimi-Ulaşım Etkileşim Teorileri: Kritik Bir Literatür İncelenmesi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi ( 19), 1, 2004: 73-88.
• Mills, E. S. (1972), Studies in the Structure of The Urban Economy, Baltimore, MD: John Hopkins University Press.
• Muth, R. F. (1969), Cities and Housing, Chicago: University of Chicago Press.
• ______ (1971), “The Derived Demand for Urban residential Land”, Urban Studies 1971: 243-254.
• Özgür, H. ve Erdal, F. (2003), “Yerel ve Bölgesel Ekonomik Büyüme ve Gelişme Teaorileri”, [ (eds) M. Akif Çukurçayır (2003), Küresel Sistemde Siyaset Yönetim ve Ekonomi] içinde: 325-349.
• EK-1: Rayiç Bedeli Ortalamaları ve Beldelerin Merkeze Uzaklıkları
• Kaynak: Ham veri: Adapazarı Büyükşehir Belediyesi Emlak Dairesi, ve diğer belde belediyelikleri.
• Lavmek=1998 yılı merkez ilçe ortalama reel TL doğal logaritma değeri, Lavbs=2002 yılı büyükşehir orta
• lama reel TL doğal logaritma değeri, Lavil=2002 yılı il ortalama reel TL doğal logaritma değeri.