Para İkamesini Etkileyen Faktörler: Türkiye Uygulaması

Yıl 2006, Sayı: 11, 150 - 167, 01.06.2006

Alpaslan Serel Burak Darıcı

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, yerli para birimlerinin fonksiyonlarının yabancı para birimlerince yerine getirilmesi olarak ifade edilebilecek para ikamesine yol açan faktörlerin Türkiye ekonomisi açısından incelenmesidir. Türkiye ekonomisinde 1980’li yıllardan sonra finansal liberalizasyonun sağlanması ve yaşanan yüksek enflasyonist sürecin etkileriyle para ikamesinin ortaya çıktığı görülmektedir. Çalışmada, Türkiye’de M2Y/M2 oranı ile tanımlanan para ikamesini etkileyen faktörler; reel döviz kuru, TÜFE ve reel faiz oranı değişkenleri yardımıyla ampirik olarak ortaya konmuş ve 03/1990-03/2002 tarihleri arasını kapsayan inceleme dönemi içinde, para ikamesine yol açan ana faktörlerin reel döviz kurundaki artışlar ve yüksek enflasyon olduğu saptanmıştır. Bu çerçevede Türkiye’de izlenecek para politikasının etkinlik kazanabilmesi için, kurların istikrarlı bir yapıya kavuşması, enflasyonun tek haneli rakamlara inmesi ve bu seviyelerde istikrar kazanması gerekmektedir

Anahtar Kelimeler

Para İkamesi, Türkiye Ekonomisi, Enflasyon, Para Talebi

The Determinants of Currency Substitution: The Case of Turkey

Öz

The main purpose of this study is to investigate the causes and results of
currency substitution for the Turkey. Due to financial liberalization and high inflation,
currency substitution is occurred for 1990-2002. Estimation results show that
the main factors for the currency substitution are the increases in real exchange
rate and high inflation in Turkey. In order to have effective monetary policies, we
should have stable exchange rate and one digit inflation rate.

Anahtar Kelimeler

Currency Substitution, Turkish Economy, Inflation, Money Demand

Kaynakça

• Calvo, G.A. and Vegh, C.A. (1992). “Currency Substitution in Developing Countries:An Introduction”, IMF Working Paper, No: 92 /40.
• Calvo, G.A. and Vegh, C.A. (1993). “Currency Substitution in High Inflation Countries”, Finance and Development, 30 (1); 34-37.
• Charles W. C., Domowitz I. (1989). “Asset Substitution, Money Demand and The Inflation in Brazil”, Journal of Money, Credit and Banking, 21(1): 78-89.
• Cuddington, J.T. (1989). “Currency Substitution: Theory and Evidence for Latin America”, Journal of Money, Credit and Banking, 21(2): 267-271.
• Ertürk, Emin. (1991). Türkiye İktisadında Yeni Bir Boyut Para İkamesi Kavram, Teori, Olu- şum Süreci ve Sonuçları, Bursa: Uludağ Yayınları.
• Fasano-Filho, U. (1986) “Currency Substitution and The Demand For Money:The Argentina Case,1960-1976” Weltwirschaftliches Archiv, 122 (2):327-339.
• Friedman, A. and Verbetsky, A. (2001). “Currency Substitution in Russia” Economics Educa- tion and Research Consortium Working Paper, No: 01/05
• Giovannini, A. and Turtelboom, B. (1992). “Currency Substitution”, NBER Working Paper, No: 4232.
• Küçükkale, Y. (1999). “Kayıtdışı Ekonomi ve Para İkamesi, Türkiye için Ampirik Bulgular 1986:05 – 1995:12”, İktisat, İşletme ve Finans, 163: 58-67.
• McKinnon, R.I. (1982). “Currency Substitution and Instability in The World Dolar Stan- dard”, American Economic Review, 72(3): 320-333.
• McKinnon, R.I. (1985). Two Concepts of International Currency Substitution, New York: Praeger.
• Miles, M. (1981). “Currency Substitution: Some Further Results and Conclusions”, Southern Economic Journal, 48 (1): 78 – 86.
• Ortiz, G. (1983). “Currency Substitution in Mexico: The Dollarization Problem”, Journal of Money, Credit and Banking, 15(2): 174-185.
• Oskooee, M. and Techaratanachai A. (2001). “Currency Substitution in Tailand”, Journal of Policy Modelling, 23: 141-145.
• Parasız, İlker. (2004). Türkiye Ekonomisi, Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
• Ramirez-Rojas, C.L. (1985). “Currency Substitution in Argentina, Mexico and Uruguay”, IMF Staff Papers, 32 (4): 629-667.
• Rojas-Suarez, L. (1992). “Currency Substitution and Inflation in Peru”, IMF Working Paper, No: 92 /33.
• Savastano, M.A. (1996). “Dollarization in Latin America: Recent Evidence and Some Policy Issues”, IMF Working Paper, No: 96 /4.
• Selçuk, F. (1994). “Currency Substitution in Turkey”, Applied Economics, 26: 509 -518.
• Selçuk, F. (2001). “Seigniorage, Currency Substitution, and Inflation in Turkey” Russian and East European Finance and Trade, 37 (6): 47–57.
• Selçuk, F. (2003). “Currency Substitution: New Evidence From Emerging Economies” , Eco- nomics Letters, 78 : 219–224.
• Tunay, B. (2001), Hiperenflasyon ve Hiperenflasyon Sürecinde Para İkamesi Teori, Politika ve Uygulama, İstanbul: Beta Yayınları.
• Vegh, C. A. (1989). “The Optimal Inflation Tax in The Presence of Currency Substitution”, Journal of Monetary Economics, 24: 139-46.
• Yıldırım, J. (2003). “Currency Substitution and The Demand For Money in Five Europen Un- ion Countries”, Journal ofApplied Economics, 6 (2):361-383.