Bilgi Kamusal Bir Mal mıdır?

Yıl 2005, Sayı: 10, 104 - 122, 01.12.2005

İbrahim Güran Yumuşak Murat Aydın

Öz

Bilginin pek çok açıdan önemli bir güç olduğu öteden beri bilinen bir gerçektir. Bilginin bu gücü, ekonomik hayatta kendisini son yıllarda daha fazla hissettirmeye başlamıştır. Bu nedenle günümüzde, bilginin tanımı ve niteliğine ilişkin yapılan çalışmalar artmaktadır. Çalışma bu sürecin bir halkasıdır ve bilginin ekonomi literatürü çerçevesinde tanımlanması ve kamusal mal olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceğinin anlaşılması amacına yöneliktir. Bilgiyi kamusal malların özellikleri açısından analize tabi tutan bu çalışmanın bulguları şunlardır; Bilgi türüne ve niteliğine göre bazen özel mal, bazen ise kamusal mal özellikleri göstermektedir. Bilgi özel mal iken bazen sonradan kamu malına dönüşebilmektedir. Bilgi genel olarak kısmen özel mal kısmen ise kamu malı niteliği taşımasından dolayı yarı kamusal mal olarak tanımlanabilir

Anahtar Kelimeler

Bilgi, kamusal mal, bilgi ekonomisi

Is Knowledge a Public Goods?

Öz

It is a well-known reality that the knowledge is a very important source
of power from several viewpoints. Recently, this power proved itself also in the economic
life. Therefore, the definition and qualification of the knowledge is increasingly
studied. This paper is a part of this process, and pursues the goals of defining
the knowledge within the economic literature and of understanding whether it can
be evaluated as public goods. The findings of this study analyzing the characteristics
of knowledge as public goods are as follows: Knowledge can be classified as private
or public goods according to its kind and quality; knowledge as private goods can
be public goods later; knowledge can be defined as semi-public goods since it contains
the characteristics of both private and public goods.

Anahtar Kelimeler

Knowledge, Public goods, knowledge economy

Kaynakça

• Aktan, C. Can, (2005), “Ekonomik Regülasyonların Rasyonelliği: Piyasa Başarısızlığı,” http://www.canaktan.org/ekonomi/regulasyon/piyasa-basarisiz.htm (Erişim Tarihi: 12.03.2005)
• Armağan, İbrahim, (1974), Bilgi ve Toplum-I, İstanbul.
• Aubert, Jean-Eric, Jean-Louis Reiffers, (2003) Knowledge Economies in the Midle East an North Africa: Toward New Development Strategies, World Bank, Washington.
• Bell, Daniel, (1976) The Coming of Post-Industrial Society, Basic Books, New York.
• Buğra, Ayşe, (2002) “Uluslararası Bilgi Toplumunda Bilginin Ekonomi Politiği,” (Ed.) Bilgi Toplumuna Geçiş Sorunlar/Görüşler/Yorumlar/Eleştiriler ve Tartışmalar, Türkiye Bilim- ler Akademisi Yayınları, Ankara.
• Cangızbay, Kadir, (1985), Gurvıtch Sosyolojisi, Değişim Yayınları.
• Davenport, Thomas H, Laurence Prusak, (2000), Working Knowledge, Harvard Business School Press, USA.
• Dominique Foray - Bent – Ake Lundvall, (1998) “The Knowledge- Based Economy: From the Economics of Knowledge to the Learning Economy” The Economic Impact of Knowledge, Editor Dale Neef, Butterworth-Heinmann Pub., USA.
• Eralp, Nükhet Sirman, (2002) “Antropoloji: Olanla Olması Gerekenin Arasında Bir Bilim,” Bilgi Toplumuna Geçiş Sorunlar/Görüşler/Yorumlar/Eleştiriler ve Tartışmalar, Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, Ankara.
• Gökdemir, Levent, (2003), “Bilgi Faktörü Kırsal Kalkınmanın Neresinde?”, II. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiri Kitabı, 17–18 Mayıs 2003, İzmit.
• Gülenç, İ. Figen, (2003), “İşletme ve Bilgi Ölçeği Çerçevesinde Bilginin Etkin Kullanımı ve Bilgi Ağları”, II. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiri Kitabı, 17–18 Mayıs 2003, İzmit.
• Güneş, İsmail, (2003), “Dışsallık Teorisi ve AğDışsallıkları”, II. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yö- netim Kongresi Bildiri Kitabı, 17–18 Mayıs 2003, İzmit.
• Gürak, Hasan, (2005), “Önce Bilgili İnsan - Ekonomik Büyüme ve Refahın Gerçek Kaynakları Olan: Üretken Bilgi (Teknoloji)¨ ve Bilgili İnsan¨ Üzerine,” http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=280 (Erişim Tarihi:19/06/2005
• Irzık, Gürol (2002), “Bilgi Toplumu Mu, Enformasyon Toplumu Mu? Analitik- Eleştirisel Bir Yaklaşım,” (Ed.) Bilgi Toplumuna Geçiş Sorunlar/Görüşler/Yorumlar/Eleştiriler ve Tar- tışmalar, Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, Ankara.
• Kar, Muhsin; Hüseyin Ağır, (2003) “Türkiye’de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme: Ne- densellik Testi”, II. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiri Kitabı, 17–18 Mayıs 2003, İzmit.
• Karahan, Özcan, (2003) “Bilgi ve İletişim Teknolojilerindeki Gelişmelerin Finansal Piyasa Üzerine Etkileri”,II. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiri Kitabı, 17–18 Ma- yıs 2003, İzmit.
• Mokyr, Joel, (2002) The Gifts of Athena: Historical Origins of The Knowledge Economy, Princeton University Press, New Jersey.
• Oğuz, Fuat (2003), “Bilgi, Regülasyon ve Rekabet”, II. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiri Kitabı, 17–18 Mayıs 2003, İzmit.
• Oğuz, Fuat, (1999), “Hayek’in Pratik Bilgi Anlayışına Kısa Bir Yorum,” Liberal Düşünce, Cilt:4, Sayı:16, Güz 1999, http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=219 (Erişim tarihi:19/06/2005)
• Ortaç, Fevzi Rıfat, (2004) Global Kamu Malları ve Finansmanı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Sandler, Todd, (1999), “Intergenerational Public Goods : Strategies, Efficiency and Insti- tutions”Global Public Goods, International Cooperation In the 21st Century, Oxford University Press, Strategies, Efficiency and Institutions.
• Stiglitz, Joseph, Kamu Kesimi Ekonomisi (2. Baskı)(Çev: Ömer Faruk Batırel), Marmara Üni- versitesi Yayın No:549, İİBF Yayın No:396.
• Tekeli, İlhan (2002), “Bilgi Toplumuna Geçerken Farklılaşan Bilgiye İlişkin Kavram Alanı Ü- zerinde Saptamalar,” (Ed.) Bilgi Toplumuna Geçiş Sorunlar/Görüşler/Yorumlar/Eleştiriler ve Tartışmalar, Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, Ankara.
• Türk Dil Kurumu, http://www.tdk.gov.tr/tdksozluk/SOZBUL.ASP?KELIME=bilgi&GeriDon=0&EskiSoz (e- rişim tarihi:13.04.2005)
• Türkcan, Ergün, (2002), “Bilgi-Bilim ve Teknoloji,”(Ed.) Bilgi Toplumuna Geçiş Sorun- lar/Görüşler/Yorumlar/Eleştiriler ve Tartışmalar, Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, Ankara.
• Wilson, Philip (2000), Managing for Knowledge, Scitech Educational, Broadstairs, Kent, UK.
• Wolf, Charles JR., (2005), Piyasa Dışı Başarısızlıklığın Teorisi (Çeviren: Fatih Saygılı), http://www.canaktan.org/ekonomi/anayasal_iktisat/diger_yazilar/saygili-wolf- piyasa.htm (12.03.2005)