Duygusal Zekâ Kavramı ve Duygusal Zekânın Yönetsel ve Dönüşümsel Liderlik Türleri İle İlişkisi: Hizmet Sektöründe Bir Uygulama

Yıl 2017, Sayı: 33, 19 - 32, 30.06.2017

Ayşe Günsel , Hülya Çekmecelioğlu , Bahadır Neşet Yıldırım

Öz

Güncel araştırmalar, “Entelektüel Zekâ” nın tek başına yeterli olmadığını, bireylerin hem kişisel hayatlarındaki mutluluğun hem de profesyonel yaşamlarındaki başarının %80`inden fazlasının “Duygusal Zekâ” ile açıklanabileceğini ortaya koymaktadır. Özfarkındalık, özyönetim, sosyal farkındalık/empati ve sosyal ilişki yönetimi olmak üzere dört boyut altında ele alınmakta olan duygusal zeka, özellikle liderlik araştırmaları kapsamında detaylı bir şekilde incelenmektedir. Duygusal zekânın liderlik davranışları üzerindeki etkilerinin incelenmekte olduğu bu çalışmada, İstanbul ilinde finansal danışmanlık ve denetim sektöründe faaliyet gösteren yurtdışı kaynaklı firmalarda görev yapan 60 adet yöneticiden toplanan veriler istatistiksel olarak analize tabi tutulmaktadır. Bulgular, öncelikle duygusal zekâ ile yönetsel liderlik arasında güçlü ve anlamlı bir ilişkinin varlığını ortaya koyarak yöneticiler açısından sosyal beceriler ve iletişimin öneminin altını çizmektedir. Bununla birlikte araştırma sonuçları duygusal zeka ile dönüşümsel liderliğin idealleştirilmiş etkiye dayalı motivasyon boyutu arasında güçlü bir ilişkinin varlığını ortaya koyarak özellikle kriz ve değişim dönemlerinde ihtiyaç duyulmakta olan bir liderlik tarzı olarak dönüşümsel liderlerin duygusal zekaları ile takipçilerine ilham kaynağı olup onları motive edebildiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Zekâ, Yönetsel Liderlik, Dönüşümsel Liderlik

The Concept of Emotional Intelligance and The Relationships Between Emotional Intelligence and Transactional and Transformational Leadership: A Research on Service Industry

Öz

Recent studies indicate that sole “Intelligence Quotient” is not sufficient; more than the80% of success in the professional life and happiness in personal life takes its roots from "Emotional Intelligence ". Emotional intelligence, which is categorized into four main dimensions as self-awareness, self-management, social awareness and social relationships management, has been deeply examined in leadership studies. In this study with an aim to investigate the effects of emotional intelligence on leadership behaviors, data collected from 60 managers of foreign origined financial consultancy and audit firms are submitted to statistical analysis. First, the findings highlight the importance of social skills and communication for managers by demonstrating a strong relationship between emotional intelligence and transactional management. Moreover the findings also provide empirical evidence in support of the relationship between emotional intelligence and motivation based on idealized effect dimension of transformational leadership. This result addresses the fact that transformational leaders, that are particularly required in crisis and change periods, by using their emotional intelligence can inspire and motivate their followers towards change.

Anahtar Kelimeler

Emotional Intelligence, Transactional Leadership, Transformational Leadership

Kaynakça

• Acar, F. (2002). “Duygusal Zeka ve Liderlik”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,(12):53-68
• Arvey, R.D., Renz, G.L., & Watson, T.W. (1998). “Emotionality and job performance: Implications for personnel selection”. Research in Personnel and Human Resources Management, 16: 103-147
• Ashforth, B.E. & Humphrey, R.H. (1995).”Emotion in the work place: a reappraisal”. Human Relations, 48: 97-125
• Baltaş, Acar(2001). Ekip Çalışması ve Liderlik. İstanbul: Remzi Kitapevi
• Barling, J., Slater, F., & Kevin Kelloway, E. (2000). “Transformational leadership and emotional intelligence: An exploratory study”. Leadership & Organization Development Journal, 21(3): 157-161.
• Bar-On, R. (1996). “The era of the EQ: Defining and assessing emotional intelligence”. In The 104th Annual Convention of the American Psychological Association, Toronto.
• Bass, B. M., & Avolio, B. J. (1996). Multifactor leadership questionnaire. Mind Garden..
• Başoglu, U. D. (2013). “Relationships between participation in recreational activities and leadership behavior: a study on the secondary school students”.Turkish Journal of Sport and Exercise, 15(2):100-106
• Brown, F. W., & Moshavi, D. (2005). “Transformational leadership and emotional intelligence: A potential pathway for an increased understanding of interpersonal influence”. Journal of Organizational Behavior, 26(7):867-871.
• Cengiz E., Acuner T., Baki B.(2006).”Liderlerin Sahip Oldukları Duygusal Zekanın Örgütsel Yaratıcılık Üzerine Etkileri: Bir Model Önerisi”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,7(1):423
• Cherniss, C. (2006). “Leadership and emotional intelligence”. Inspiring leaders Burke, R. J., & Cooper, C. (Eds.). (2006). Inspiring leaders. Routledge 132-148.
• Cooper, R. K., & Sawaf. A. (1998). Executive EQ: Emotional intelligence in leadership and organization”. Penguin.
• Çakar U., Arbak Y.,(2004). “Modern Yaklaşımlar Işığında Değişen Duygu-Zeka İlişkisi ve Duygusal Zeka”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3):23-48
• Dağlı G., Silman F. & Çağlar M. (2008).”Liderlerin Başarısında Duygusal Zekanın Rolü Ve Önemi”. KKEFD,(17):24
• Eren E.(1984). Yönetim Psikolojisi. İstanbul: İ.Ü.İşletme Fakültesi Yayını,
• Eren E.(1998). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Yayınları
• Erkuş A., Günlü E.,(2008). “Duygusal Zekânın Dönüşümcü Liderlik Üzerine Etkileri”. İşletme Fakültesi Dergisi, 9(2):187-209
• Goleman D (2006). “Duygusal Zeka Neden IQ'dan Daha Önemlidir?” Editör: O Deniztekin Çev: B S Yüksel, 30. Baskı, Varlık Yayınları, İstanbul
• Goleman, D., Deniztekin, F., & Deniztekin, O. (2010). İşbaşında Duygusal Zekâ. Çev: Balkara, H., 6 . Baskı, Varlık Yayınları, İstanbul
• Koçel T.(2003). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Yayınları,
• Gül H., Şahin K.(2011). “Bilgi Toplumunda Yeni Bir Liderlik Yaklaşımı Olarak Transformasyonel Liderlik ve Kamu Çalışanlarının Transformasyonel Liderlik Algısı”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (25):237-249
• Harms, P. D., & Credé, M. (2010). “Emotional intelligence and transformational and transactional leadership: A meta-analysis”. Journal of Leadership & Organizational Studies, 17(1): 5-17.
• Leblebici D.N. (2008),” Yüzyilin Liderlik Anlayişina Bakiş” C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Mayıs 32(1 61-72 Mandell B., Pherwani S.(2003).“Relatıonshıp Between Emotional Intelligence and Transformational Leadership Style: A Gender Comparıson”. Journal of Business and Psychology,3(17):387-402
• Mandell, B., & Pherwani, S. (2003).”Relationship between emotional intelligence and transformational leadership style: A gender comparison”. Journal of business and psychology, 17(3): 387-404.
• Mayer, J. D. ve Salovey P.(1993).“The Intelligence Of Emotional Intelligence”. Intelligence,17(4): 433-442
• Melita Prati, L., Douglas, C., Ferris, G. R., Ammeter, A. P., & Buckley, M. R. (2003). “Emotional intelligence, leadership effectiveness, and team outcomes.The International Journal of Organizational Analysis”, 11(1):21-40.
• Munchinsky, P. M. (2000). Psychology applied to work: An introduction to industrial and organizational psychology (6th ed.). Belmont, CA: Wadsworth Palmer, B., Walls, M., Burgess, Z., & Stough, C. (2001). “Emotional intelligence and effective leadership”. Leadership & Organization Development Journal, 22(1):5-10.
• Rosete, D., & Ciarrochi, J. (2005). “Emotional intelligence and its relationship to workplace performance outcomes of leadership effectiveness”. Leadership & Organization Development Journal, 26(5):388-399. Sabuncuoğlu Z. ve Tüz M., (20011).Örgütsel Psikoloji.Bursa:Ezgi Kitapevi
• Tengilimoğlu D., (2005).“Kamu ve Özel Sektör Örgütlerinde Liderlik Davranışı Özelliklerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14):1-16
• Wang, N., Wilhite, S., & Martino, D. (2015). “Understanding the relationship between school leaders’ social and emotional competence and their transformational leadership The importance of self–other agreement”.Educational Management Administration & Leadership, press online Zel U.(2001). Kişilik ve Liderlik. Ankara: Seçkin Yayıncılık