BENİ BAŞTAN YARAT! BEDENİN İDEALİZE EDİLEREK SOSYAL MEDYA ARACILIĞIYLA YENİDEN YARATILMASI

Yıl 2019, Sayı: 38, 33 - 54, 31.12.2019

Aysel Çetinkaya , Gamze Yetkin Cılızoğlu

https://doi.org/10.35343/kosbed.634715

Cited By: 1

Öz

Modernite ile birlikte bedensel görünüş tipleri ön plana çıkmış, bireysel kimliği sergilemede benlik ve
davranış kalıpları kadar
beden de önem kazanmıştır. Bedenin gündelik hayatın etkileşimi içinde pratik olarak yer alması tutarlı bir bireysel
kimlik duygusunu sürdürmenin önemli unsurlarından biri haline gelmiştir. Beden, çağımızın tüketim anlayışı içerisinde hedonik
paradigmaya uygun olarak inşa edilmekte, idealize edilen bedenler geleneksel ve
sosyal medya aracılığıyla sunulmaktadır. Günümüz tüketim anlayışı içerisinde spor salonları ve
güzellik/estetik merkezleri ideal bedene ulaşmanın nihai mekanları haline gelmiştir.

Bu çalışma, spor ve güzellik/estetik salonlarının Instagram
hesaplarından idealize edilmiş beden ve güzelliğin nasıl sunulduğunu, bunu yaparken de kendi görsel kimliklerine nasıl
aktarımda bulunduklarını ortaya koyma amacı taşımaktadır. Çalışmanın örneklemi olarak, Kocaeli ilinde
bulunan ve temel ihtiyaçlarının karşılanmasından sonra “ideal” beden ve güzelliğe ulaşmayı sağlayacak geliri olan kitleye hitap eden spor ve
güzellik/merkezleri seçilmiştir. Amaçlı örneklem tekniğiyle belirlenen spor ve güzellik/estetik
salonlarının Instagram hesapları 1 Ocak-28 Şubat 2019 tarihleri arasında gözlemlenmiş ve içerik analizi yöntemi
kullanılmıştır. Lavoie
(2015)’in görsel markalama çalışmasından yola çıkarak örneklemin Instagram hesaplarındaki
paylaşımları; “görselin
niteliği, marka ismi/
logosu, iç-dış mekan kullanımı,
rasyonel/irrasyonel mesaj çağrışımları, ürün/hizmet kullanımı, müşteri aktiviteleri, özel gün kutlamaları, etiket ve satışa yönelik teklif duyurumu
kategorilerine bağlı olarak analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tüketim toplumu, görsel markalama, Instagram, Beden, Güzellik

Kaynakça

• Arslan, Abdurrahman. (2002). “Değişim, haz, özgürlüğü tüketim dünyasında aramak”, Birikim, 5, 151-153.
• Atiker, Erhan. (1998). Modernizm ve Kitle Toplumu. Konya: Vadi Yayınları.
• Aytaç, Ömer. (2006). “Tüketimcilik ve metalaşma kıskacında boş zaman”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1), 27-53.
• Aziz, Aysel. (1990). Araştırma Yöntemleri, Teknikleri ve İletişim. Ankara: İlad İletişim Yayınları.
• Baudrillard, Jean. (2013). Tüketim Toplumu. 6. Bs. (Çev. H. Deliceçaylı-Ferda Keskin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (1999). Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar. (Çev. Ümit Öktem) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bayar, Arzu. (2012). “Facebook’taki “mış gibi” yaşam biçimlerinin yayınlanan fotoğraflar üzerinden çözümlenmesi”. Şu kitapta: Ed. E. Dağtaş Küreselleşme, Medya, Toplum. Ankara: BirGün Kitap Yayınları, 319-348.
• Beck, Ulric. (2014). Risk Tolumu Başka Bir Modernliğe Doğru. (Çev. B. Doğan). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Belk, Russell. W. (1995). "Studies in the new consumer behavior", In This Book: Ed. D. Miller, Acknowledging Consumption, London: Routledge.
• Cılızoğlu, Gamze. (2019). Reklam ve Tüketim. Türkiye’de Reklamın Yarım Asırlık Geçmişi. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Cirhinlioğlu, Zafer. (2003). “Post-modern çözülüş ve sağlık”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 131-148.
• Dağtaş, Banu ve Dağtaş, Erdal. (2009). Medya, Tüketim Kültürü ve Yaşam Tarzları. Ankara: Ütopya.
• Dedeoğlu, Ayla, Ö. ve Savaşçı, İpek. (2005). “Tüketim kültüründe beden güzelliği ve yemek yeme arzuları: kadınların tüketim patiklerine yansıması”. Ege Üniversitesi Ege Akademik Bakış Dergisi, 5 (1-2), 77-88.
• Durukan Tülin, Bozacı İbrahim, ve Hamşioğlu, Ahmet, B. (2012). “An ınvestigation of customer behaviours in social media”. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 44 (January), 148-158.
• Emir, İsmet, Y. (2003). Kitle İletişiminde İmaj. 2. Bs. İstanbul: İm Yayın Tasarım.
• Erdoğan, İrfan ve Alemdar, Korkmaz. (2005). Öteki Kuram, Ankara: Erk.
• Ersöz, Aysel, G. (2010). “Tüketim toplumunda sıfır beden söylemi: neden ve sonuçları üzerine sosyolojik bir değerlendirme”, Edebiyat Fakültesi Dergisi/Journal of Faculty of Letters, 27 (2), 37-53.
• Featherstone, Mike. (2000). Body Modification, Nottingham: Sage Publication.
• Işık, Emre. (1998). Beden ve Toplum Kuramı. Ankara: Bağlam Yayınları.
• Karasar, Niyazi. (1995). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: 3A Araştırma Eğitimi Danışmanlık Ltd.
• Krippendorff, Klaus. (1984). Content Analysis (An Introduction to its Methodology). The Sage Comtext Series, Sage publication. USA: Beverly Hills.
• Kurt, Ayşula. (2016). “Tüketim toplumunda kusursuzlaş(tır)ma ayinlerinin kurbanı olarak beden”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü̈ Dergisi, Aralık 2016 20(4): 1301-1319.
• Lavoie, Kally. A. (2015). “Instagram and Branding: A case study of Dunkin Donuts.” Elon Journal, (6), 79-90.
• Marcuse, Herbert. (1997). Tek Boyutlu İnsan (Çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınları.
• Niedzviecki, Hal. (2011). Ben Özelim! Bireylik Nasıl Yeni Konformizm Haline Geldi? (Çev. S. Erduman). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Niedzviecki, Hal. (2011). Dikizleme Günlüğü Kendimizi ve Komşularımızı Gözetlemeyi Niçin Bu Kadar Sevdik?, (Çev. Gökçe Gündüç). İstanbul: Ayrıntı.
• Özben, Mevlüt. (2012). “Yüzer- Gezer Kimlikler: Turistler ve Aylaklar”. Şu kitapta: Ed. H. Köse Flanör. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Robins, Kevin. (1999). İmaj: Görmenin Kültür ve Politikası. (Çev. N. Türkoğlu) İstanbul: Ayrıntı.
• Sennett, Richard. (2002). Kamusal İnsanın Çöküşü. 2.Bs. (Çev. S. Durak – A. Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Uğurlu, Özge. (2015). “Kadının benlik sunumunun güncel bir aracı olarak sosyal ağlar bir tasarım unsuru: ‘kusursuzlaştırma’”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 231-248.
• Uysal, Birkan. (1998). Siyaset Yönetim Halkla İlişkiler. Ankara: Todaie.Yanıklar, Cengiz. (2006). Tüketimin Sosyolojisi, 1.Bs., İstanbul: Birey yayıncılık.