Türkiye’nin AB’nin Serbest Ticaret Anlaşmalarına Uyumda Yaşadığı Sorunların ve Serbest Ticaret Anlaşması Politikası Farklılıklarının Üçüncü Ülke Pazarlarına Erişimine Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 43, 27 - 49, 29.06.2022

Hasan Köse

https://doi.org/10.35343/kosbed.981209

Cited By: 1

Öz

Avrupa Birliği (AB) ile Türkiye arasındaki 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’na göre Türkiye’nin AB’nin ortak ticaret politikasına uyum yükümlülüğü vardır. Bu uyum yükümlüğüne rağmen Karar’da Türkiye’nin AB’nin serbest ticaret anlaşması (STA) yaptığı üçüncü ülkelerle eş zamanlı olarak anlaşma yapmasını düzenleyecek bir sistem öngörülmemiştir. Bu sistemsel eksiklik, Türkiye’nin AB’nin STA’larına uyumunda sorunlara yol açmaktadır. Bu sorunlar başta olmak üzere Türkiye ile AB’nin STA politikası farklılıkları, Türkiye’nin AB’nin STA’larını üstlenmesinde gecikmelere sebep olmakta dolayısıyla Türkiye’nin üçüncü ülke pazarlarına erişimini olumsuz etkilemektedir. Bu bağlamda bu çalışma, tarafların STA politikası farklılıkları ve Türkiye’nin AB’nin STA’larına uyumda karşılaştığı temel sorunları ortaya koyarak bu hususların Türkiye’nin üçüncü ülke pazarlarına erişimine etkisini incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Avrupa Birliği, Serbest Ticaret Anlaşmaları

Turkey's Problems in Compliance with EU's Free Trade Agreements and Free Trade Agreement Policy Differences’ Effect on Turkey’s Access to Third Country Markets

Öz

According to the Decision No. 1/95 of the EC-Turkey Association Council between the European Union (EU) and Turkey, Turkey has an obligation to comply with the EU’s common trade policy. Despite this compliance obligation, no system has been envisaged in the Decision that would undertake free trade agreements (FTA) concurrently with the third countries with which the EU has signed FTAs. This systemic deficiency causes problems in Turkey's compliance with the EU's FTAs. Particularly these problems and differences in the FTA policies of the EU and Turkey cause delays in Turkey’s undertaking the FTAs of the EU, thus negatively affect Turkey's access to third country markets. In this context, this study explores the differences in parties’ FTA policies and the main problems faced by Turkey in compliance with FTAs of the EU, and examines the effect of these issues on Turkey's access to third country markets.

Anahtar Kelimeler

Turkey, European Union, Free Trade Agreements

Kaynakça

• AAa, “TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu: Arzumuz İngiltere ile en kısa sürede STA yapılması” (7 Şubat 2020), Erişim tarihi: Şubat 10, 2020, https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/tobb-baskani-hisarciklioglu-arzumuz-ingiltere-ile-en-kisa-surede-sta-yapilmasi/1727557
• AAb, “Türkiye-EFTA Serbest Ticaret Anlaşması güncellendi”, (25 Haziran 2018), Erişim Tarihi: Aralık 14, 2019 https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/turkiye-efta-serbest-ticaret-anlasmasi-guncellendi/1186693
• AB BP (Avrupa Birliği Başkanlığı Portalı). “AB ile İlişkiler / Gümrük Birliği”, Erişim Tarihi: Mayıs 17, 2019 https://www.ab.gov.tr/gumruk-birligi_46234.html.
• AB KPGP (AB Komisyonu Pazara Giriş Portalı). “Market Access Database” Erişim Tarihi: Mayıs 04, 2019, https://madb.europa.eu/madb/.
• AB KTPa (AB Komisyonu Ticaret Portalı). “Trade / EU Trade Helpdesk / Free trade agreements” Erişim Tarihi: Kasım 13, 2020, http://trade.ec.europa.eu/tradehelp/free-trade-agreements.
• AB KTPb (AB Komisyonu Ticaret Portalı). “EU Trade Agreements: Delivering New Opportunities in Time of Global Economic Uncertainties, Press Release 14 October 2019, Brussels” Erişim Tarihi: Aralık 15, 2019, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_19_6074.
• AB KTPc (AB Komisyonu Ticaret Portalı). “2019 Report on Implementation of EU Free Trade Agreements, 1 January 2018 - 31 December 2018” Erişim Tarihi: Eylül 17, 2019, https://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2019/october/tradoc_158387.pdf.
• AB P (AB Komisyonu Portalı) . “2002 Regular Report On Turkey’s Progress Towards Accession, Brussels, 9.10.2002, 126” Erişim Tarihi: Ağustos 20, 2019, https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/archives/pdf/key_documents/2002/bu_en.pdf.
• Akman, Mehmet S. (2010). “The European Union’s Trade Strategy and Its Reflections on Turkey: An Evaluation from the Perspective of Free Trade Agreements”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 17-45.
• Akman, Mehmet S. 2013). “Dynamics of the European Union’s Trade Strategy and Its Imperatives on Turkish Trade Policy: Prospects for a Functioning Customs Union”, ed. Belgin Akçay ve Bahri Yılmaz içinde Turkey’s Accession to the European Union: Political and Economic Challenges, (Plymouth: Lexington Books, 127-160
• Altaş, Suat (2016). “FTA Problems of Turkey within the EU-Turkey Customs Union”, Nihai Araştırma Makalesi, University of Barcelona
• Aydın, Ali Kemal (2004). “Serbest Ticaret Anlaşmalarının Yeri ve Türkiye´nin Dış Ticaretinin Geliştirilmesindeki Önemi”. Dışişleri Bakanlığı Yayınları Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, No: XII, Erişim Tarihi: Aralık 18, 2018, http://www.mfa.gov.tr/serbest-ticaret-anlasmalarinin-yeri-ve-turkiye_nin-dis-ticaretinin-gelistirilmesindeki-onemi.tr.mfa
• Baier, Scott C. ve Jeffrey H. Bergstrand (2007). “Do Free Trade Agreements Actually Increase Members’ International Trade?”, Journal of International Economics, 71(1): 72-95.
• Baldwin, Richard (2011). “Is America Mis-thinking Its 21st Century Trade Strategy? Part 2”, VOX CEPR Policy Portal, Erişim Tarihi: Ocak 13, 2020, https://voxeu.org/article/america-mis-thinking-its-21st-century-trade-strategy-part-2.
• Baldwin, Richard (2011). “21st Century Regionalism: Filling the Gap between 21st Century Trade and 20th Century Trade Rules”, WTO Staff Working Papers, No: ERSD-2011-08, Erişim Tarihi: Nisan 11, 2019, https://www.wto.org/english/res_e/reser_e/ersd201108_e.pdf
• Cengiz, Cihangir ve Ömer Kurtbağ (2015). “Türkiye-AB Gümrük Birliğinde Yaşanan Güncel Sorunlar ve Bunlara Olası Çözüm Önerileri”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 6(2):1-33.
• Crosbie, Judith (2006). “EU negotiates bilateral trade deals but hopes for Doha revival,” European Voice, Temmuz 27, 2006, Erişim Tarihi: Aralık 14, 2019, https://www.politico.eu/article/eu-negotiates-bilateral-trade-deals-but-hopes-for-doha-revival/.
• Çavuşoğlu, Mevlüt (2014). "Statement by H.E. Mr. Mevlüt Çavuşoğlu", 52nd Meeting of the EU-Turkey Association Council, Luxembourg: 23 June 2014, Erişim Tarihi: Temmuz 02, 2020, https://www.parlament.gv.at/PAKT/EU/XXV/EU/03/15/EU_31509/imfname_10479442.pdf.
• Damlacı, Cemalettin (2008). "Gümrük Birliği Çerçevesinde AB'nin Üçüncü Ülkelerle Yaptığı Serbest Ticaret Antlaşmalarının Avrupa ve Türk İş Dünyasına Etkileri" Semineri Konuşması, içinde Gümrük Birliği Çerçevesinde AB’nin Üçüncü Ülkelerle Yaptığı Serbest Ticaret Anlaşmalarının Avrupa ve Türk İş Dünyasına Etkileri, İstanbul: TÜSİAD Yayınları No: TÜSİAD-T/2008-06-467
• Damlacı, Cemalettin (2009). “AB’nin Üçüncü Ülkelerle Yaptığı Serbest Ticaret Anlaşmalarının Türkiye-AB Ekonomik İlişkilerine Etkisi”, 26. Türkiye-AB Karma İstişare Komitesi Toplantısı, (27-28 Nisan 2009, İstanbul), Erişim Tarihi, Nisan 04, 2019, https://www.eesc.europa.eu/resources/docs/cemallettin-damlaci-tr.pdf.
• Damro, Chad (2012). “Market Power Europe”. Journal of European Public Policy, 19(5): 682-699.
• Dilemre, Hüsnü (2010). “Avrupa Birliği ile Ekonomik ve Ticari İlişkilerin Gelişimi”, Dış Ticarette Durum Dergisi, No: 69: 58-66.
• Dür, Andreas, Leonardo Baccini ve Manfred Elsig (2014). “The Design of International Trade Agreements: Introducing a New Dataset”, The Review of International Organizations, 9(3): 353–375.
• Felbermayr, Gabriel, Rahel Aichele ve Erdal Yalcin, (2016). Turkey’s EU Integration at a Crossroads, GED Study Gütersloh: Bertelsmann Stiftung, Erişim Tarihi: Kasım 16, 2019, https://www.bertelsmann-stiftung.de/fileadmin/files/BSt/Publikationen/GrauePublikationen/NW_Turkey_s_EU_integration.pdf
• Flint, Adrian (2008). Trade, Poverty and the Environment, The EU, Cotonou and African- Carribean-Pacific Bloc, New York: Palgrave Macmillan
• Garcia, Maria (2013). “From Idealism to Realism? EU Preferential Trade Agreement Policy”, Journal of Contemporary European Research, 9(4): 521-541.
• Gathii, James T. (2011). African Regional Trade Agreements as Legal Regimes, Cambridge: Cambridge University Press, 2011
• Gürlesel, Can F. ve Kerem Alkin (2010). Avrupa Birliği’nin Serbest Ticaret Anlaşmaları’na Türkiye’nin de Dâhil Edilmesi, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları
• Hekim-Yılmaz, Derya (2020). “Bölgesel Ticaret Anlaşmaları (BTA)’nın Gelişimi ve Derin Ticaret Anlaşmaları: Türkiye’nin Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) Açısından Bir Analiz”. TESAM Akademi Dergisi, 7(1): 39-64.
• Hofmann, Claudia, Alberto Osnago ve Michele Ruta (2019). “The Content of Preferential Trade Agreements”. World Trade Review, 18( 3):365-398.
• Horn, Henrik, Petros C. Mavroidis ve Andre Sapir (2010). “Beyond the WTO? An Anatomy of EU and US Preferential Trade Agreements”. The World Economy, 33(11):1565-1568.
• IMF Portalı. “DataMapper” Erişim Tarihi: Kasım 25, 2020, https://www.imf.org/external/datamapper/NGDPD@WEO/OEMDC/ADVEC/WEOWORLD ve https://www.imf.org/external/datamapper/LP@WEO/WEOWORLD.
• ITC TradeMap. “Trade Statistics for International Business Development”, Erişim Tarihi: Aralık 03, 2020, www.trademap.org.
• Kabaalioğlu, Haluk (2012). “Turkey’s Relations with the European Union: Customs Union and Accession Negotiations”, içinde ed. Peter C. Müller, Graff ve Haluk, Kabaalioğlu ,Turkey and the European Union, Baden-Baden: Nomos, 11-23.
• Karakaş, Oya (2002). “Türkiye ile ABD Arasında Olası Bir Serbest Ticaret Anlaşmasının, Dünya Ticaret Örgütü ve Avrupa Birliği Çerçevesindeki Yükümlülüklerimiz Açısından İncelenmesi”, Dışişleri Bakanlığı Yayınları Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, No: VII, Erişim Tarihi: Şubat 11, 2019 http://www.mfa.gov.tr/turkiye-ile-abd-arasinda-olasi-bir-serbest-ticaret-anlasmasinin_-dunya-ticaret-orgutu-ve-avrupa-birligi-cercevesindeki-yukumluluklerimiz-acisindan-incelenmesi.tr.mfa.
• Kekeç, Serah (2010). “Türkiye’nin Avrupa-Akdeniz Ortakları ile Serbest Ticaret Anlaşmaları”. Ortadoğu Analiz, 2(24): 85-93.
• Kütük, Merve Mavuş ve Elif Akbostancı (2016). “Do Regional Trade Agreements Actually Increase Turkey’s Foreign Trade?”,. METU Studies in Development, 43(1): 257-288.
• Meunier, Sophie ve Kalypso Nicolaidis (2006).“The European Union as a Conflicted Trade Power”, Journal of European Public Policy, 13(6): 906-925.
• OJ (Official Journal of the EC), Decision No 1/95 of the EC-Turkey Association Council of 22 December 1995 on implementing the final phase of the Customs Union (96/142/EC), L 035, (February 13, 1996)
• Onur, Yıldız (2016). “Evaluation of European Union’s Preferential Trade Agreements Policy Outlined in the Global Europe Strategy Perspectives, Aims and Achievements”, Yüksek Lisans Tezi, King’s College London
• Osnago, Alberto, Nadia Rocha ve Michele Ruta (2017). “Do Deep Trade Agreements Boost Vertical FDI?”, World Bank Economic Review, 30, No:1: 119-125.
• Öztelli, Emre O. (2016). “AB Ortak Ticaret Politikasına Uyumun Hızlandırılmasında Türkiye’nin Yeni Nesil Serbest Ticaret Anlaşmalarının Rolü”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Stoyanov, Andrey (2014). “Endogenous Free Trade Agreements and Foreign Lobbying”, Review of International Economics, 22(3): 561–577
• T.C. RG (T.C. Resmi Gazete). “Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Tarih: 10/07/2018 ve Sayı: 30474” Erişim Tarihi: Ağustos 18, 2019, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180710-1.pdf.
• TBa (Ticaret Bakanlığı Portalı). “İhracat / Pazara Giriş -Hedef ve Öncelikli Ülkeler” Erişim Tarihi: Mayıs 02, 2020, https://ticaret.gov.tr/ihracat/pazara-giris/hedef-ve-oncelikli-ulkeler.
• TBb (Ticaret Bakanlığı Portalı). “Serbest Ticaret Anlaşmalarına İlişkin Genel Bilgi” Erişim Tarihi: Mart 01, 2021, https://www.ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/serbest-ticaret-anlasmalari/genel
• Togan, Sübidey (2005). “Turkey: Trade Policy Review”, The World Economy, 28(9): 1229-1262.
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). “Temel İstatistikler” Erişim Tarihi: Nisan 04, 2019, http://tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist.
• TÜRKONFED, Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı’nın (TTIP) Türkiye’deki KOBİ’lere Etkisi ve Politika Önerileri, (İstanbul: TÜRKONFED Yayınları, 2016)
• Winters, L. Alan, Michael Gasiorek, Javier López González, Peter Holmes, Maximiliano Méndez Parra, Jim Rollo, ve Anirudh Shingal (2009). Innocent Bystanders: Implications of an EU-India Free Trade Agreement for Excluded Countries, London: Commonwealth Secretariat, 2009.
• Wolfe, Robert (2015). “First Diagnose, Then Treat: What Ails The Doha Round?”, World Trade Review, 14(1): 7-28. Woolcock, Stephen (2014). “EU Policy on Preferential Trade Agreements in the 2000s: A Reorientation towards Commercial Aims”, European Law Journal, 20(6): 718-732.
• World Bank (2014). , Evaluation of the EU-Turkey Customs Union, Report No. 85830-TR, (March 28, 2014), Erişim Tarihi: Kasım 16, 2018, http://documents.worldbank.org/curated/en/298151468308967367/pdf/858300ESW0P1440disclosed090260140TR.pdf.
• WTO ITC UNCTAD (2019). “World Tariff Profiles 2019, 28-32” Erişim Tarihi: Ocak 21, 2020, https://www.wto.org/english/res_e/booksp_e/tariff_profiles19_e.pdf.