Geopolitical Impact of Oil Resources in The Arctic Region on the Envıronment And Resource Economy in The 21st Century

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 48, 182 - 196

Tuğçe Başakcı , Murat Esin

https://doi.org/10.35343/kosbed.1564918

Öz

The Arctic Region, which is located between the northern latitudes and the pole, is rich in oil and natural gas reserves and also causes competition between countries due to its geopolitical location. At the same time, the melting of glaciers as a result of global warming affects the strategic location of the region. With the melting of glaciers, sea levels rise and the ecological balance is disrupted. However, the melting of glaciers creates the opportunity to determine new sea route routes and to provide easier access to oil and natural gas resources. In this direction, the study aims to examine the geopolitical impact of the region by considering the environmental factors and economic values of the oil resources in the Arctic Region in today's century. Thus, it will contribute to the determination of new policies in the international arena and the formation of economic sustainability in the region. Document analysis method, one of the qualitative research methods, was used in the study. It was concluded that the oil resources and geopolitical location in the region cause countries to claim rights regarding the region and that the environmental imbalance arising from global climate change may cause serious damage in the future and may become advantageous for the region.

Anahtar Kelimeler

Arctic Region, Geopolitics, Energy Resources, Global Warming

Arktika Bölgesindeki Petrol Kaynaklarının 21.Yüzyıldaki Çevre ve Kaynak Ekonomisi Üzerinden Jeopolitik Etkisi

Öz

Kuzey enlemleri ile kutup noktası arasında kalan Arktika Bölgesi, petrol ve doğal gaz rezervleri bakımından zengin olmasının yanı sıra jeopolitik konumu sebebiyle ülkeler arasında rekabete yol açmaktadır. Aynı zamanda küresel ısınma sonucunda buzulların erimesi bölgenin stratejik konumunu etkilemektedir. Buzulların erimesi ile deniz seviyesi yükselmekte ve ekolojik denge bozulmaktadır. Ancak buzulların erimesi yeni deniz yolu güzergâhları belirleme, petrol ve doğal gaz kaynaklarına daha kolay erişim sağlama imkânı yaratmaktadır. Bu doğrultuda çalışma, Arktika Bölgesindeki petrol kaynaklarının günümüz yüzyılında çevresel faktörler ve ekonomik değerler göz önüne alınarak bölgenin jeopolitik etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Böylece uluslararası arenada yeni politikaların belirlenmesine ve bölgedeki ekonomik sürdürülebilirliğin oluşmasına katkı sağlayacaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Bölgedeki petrol kaynaklarının ve jeopolitik konumunun ülkelerin bölge ile ilgili hak iddia etmelerine neden olduğu ve küresel iklim değişikliği sebebiyle ortaya çıkan çevresel dengesizliğin ileriki dönemlerde ciddi zararlar verebileceği gibi bölgenin avantajlı hale gelebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arktika Bölgesi, Jeopolitik, Enerji Kaynakları, Küresel Isınma.

Kaynakça

• Abasov, E. (2011). (2024, Ağustos 10). Küresel Eğilimler 2030: Alternatif Dünyalar Başlıklı Rapora İlişkin İnceleme. 1-42.
• Adiloğlu, B. ve Yücel, G. (2017). Dünya’nın En Büyük Karşılıkları: BP PLC ve VW AG, Mali Çözüm Dergisi, 27(141), 13-30.
• Akhiyadov, M. (2019). Yeni Bir Jeopolitik Mücadele Alanı: Arktik Bölgesi, İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, 1-4.
• Alabaş, S. (2023). (2024, Temmuz 31). Arktik Okyanusu Hidrografik Keşif Gezisi. https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/kutup/ansiklopedi/arktik-okyanusu-hidrografik-kesif-gezisi Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi. 1989. (Cilt. 14). İstanbul: Ana Yayıncılık.
• Arctic Council. (1996). (2024, June 21). Ottawa Declaration. https://oaarchive.arctic-council.org/server/api/core/bitstreams/bdc15f51-fb91-4e0d-9037-3e8618e7b98f/content
• Arctic Monitoring and Assessment Programme. (2013). (2024, December 9). Arctic Area. https://www.amap.no/work-area/document/868
• Arı, Ü. (1996). Türkiye’nin Jeopolitik Duyarlılık Analizi ve Savunma Sanayi, (Yayınlanmamış Tez), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Politikası Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 1-115.
• Ataov, T. (1968). Rus Devletinin Kuruluşu, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 23(4), 215-243. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001042
• Ateş, O. (2017). Rusya Federasyonu’nun Arktika Politikası, Avrasya İncelemeleri Dergisi-Journal of Eurasian Inquires, 6(1), 57-95.
• Birleşmiş Milletler (BM). (1982). (2024, Temmuz 30). United Nations Convention on the Law of the Sea. https://www.un.org/depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf
• Bloom, E. (1999). Establishment of the Arctic Council, the American Journal of International Law, 93(3), 712-722. https://doi.org/10.2307/2555272
• Burchill, S., Linklater, A., Devetak, R., Donnelly, J., Nardin, T., Paterson, M., Reus-Smit, C. and True, J. (2015). Uluslararası İlişkiler Teorileri. (M. Ağcan ve A. Aslan, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları.
• Caron, D. D. (1982). Liability for Transnational Pollution Arising from offshore Oil Development: A Methodological Approach, Ecology L.Q., 10(4), 641-683.
• Çomak, H., Sancaktar, C., Yıldırım, Z. (2015). Enerji Diplomasisi, İstanbul: Beta Yayınları. Demir, İ. (2015). Kıyı Ötesi (Offshore) Tesislerin Sebep Olduğu Kirlenme Zararları Dolayısıyla Hukuki Sorumluluk ve Tazminat Meselesi Üzerine Değerlendirmeler, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6(1), 33-86.
• Erik, N. (2015). Petrol Tankeri Kazaları ve Neden Olduğu Çevre Kirliliği, Mavi Gezegen, 20, 1-11.
• Ersoy, G. ve Oğuz, C. U. (2021). Arktik Yerli Halkları için İnsan Güvenliği Sorunu Olarak İklim Değişikliği, International Journal of Politics and Security, 3(1 (Arktik Özel Sayısı)), 156-179.
• European Environment Agency. (2024). (2024, December 9). Trends and Projections in Europe 2024. https://www.eea.europa.eu/en/analysis/publications/trends-and-projections-in-europe-2024
• Government of Canada. (2017). (2024, July 18). Declaration on the Establishment of the Arctic Council. https://www.international.gc.ca/world-monde/international_relations-relations_internationales/arctic-arctique/declaration_ac-declaration_ca.aspx?lang=eng
• Gunitskiy, V. (2008). On Thin Ice: Water Rights And Resource Disputes in The Arctic Ocean, Journal of International Affairs, 61(2), 261-271.
• Gül, T. (2014). Arktik’teki Rusya: Sorun ve İşbirliği Arasındaki Gel-Git, Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi, 37(2), 1-7.
• Heussaff, C., Emmerling, J., Luderer, G., Pietzcker, R., Reissl, S., Rodrigues, R. and Way, R. (2024). Europe’s 2040 Climate Target: Four Critical Risks and How to Manage Them, Policy Brief , 23(24), 1-19.
• İlhan, S. (2022). Jeopolitik Kavramı ve Unsuları, Avrasya Dosyası Jeopolitik Özel, 8(4), 318-322.
• Kanat, S., Kılınç, S. ve Gürkaynak, M. (2022). Arktika Bölgesindeki Uluslararası Anlaşmazlıklar ve Küresel Isınmanın Bunlara Etkileri, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 17(3), 837 - 861. https://doi.org/10.17153/oguiibf.1144859
• Kardaş, Ş. ve Balcı, A. (2014). Uluslararası İlişkilere Giriş, İstanbul: Küre Yayınları.
• Kavas, A. Y. (2019). Soğuk Savaş Sonrası Arktika Bölgesi Jeopolitiği ve Bölgesel İş Birliği Potansiyeli, Akdeniz İİBF Dergisi, 25-44. http://dx.doi.org/10.25294/auiibfd.632908
• Kurat, A. N. (1987). Rusya Tarihi: Başlangıçtan 1917’ye Kadar, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Limon, O. (2020). Arktika Jeopolitiği-1, İstanbul: Efe Akademi.
• Lincoln B. W. (1996). Vahşi Batı Sibirya ve Ruslar. (M. Harmancı, Çev.). İstanbul: Sabah Yayınları.
• Lubchenco, J., McNutt, M. K., Dreyfus, G., Murawski, S. A., Kennedy, D. M., Anastas, P. T. and Hunter, T. (2012). Science in Support of the Deepwater Horizon Response, Proceedings of the National Academy of Sciences, 109(50), 20212–20221. doi:10.1073/pnas.1204729109
• Mütercimler, E. (2016). Stratejik Düşünme, İstanbul: Alfa Yayınları.
• National Intelligence Council. (2012). (2024, Aralık 11). Global Trends 2030: Alternative Worlds. https://www.atlanticcouncil.org/in-depth-research-reports/report/global-trends-2030-alternative-worlds/
• Nuttall, M. (Ed). (2005). Encyclopedia of the Arctic, New York: Routledge.
• Önen, Ö., Üçüncü, S. ve Somuncu, S. (2013). Ham Petrol Kirliliği ve Balıklar, Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi, 4(2), 123-133.
• Örnek, S. ve Mızrak, B. (2015). Arktika Bölgesinin Enerji Kaynakları ve Hukuksal Durum, Beta, 237-247.
• Özan, Ö. (2021). Arktik’te Silahlanma Yarışı: Rusya ve NATO, Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(24), 417-433. doi: 10.34189/asbd.8.24.002
• Öztürk, T. ve Gürsoy, F. (2022). Küresel İklim Değişikliğinin Arktik Okyanusu’na Jeopolitik Etkisi, Akdeniz İİBF Dergisi, 22(1), 117-131. https://doi.org/10.25294/auiibfd.1053878
• Senftleben, D., Lauer, A. and Alexey, K. (2020). Constraining Uncertainties in CMIP5 Projections of September Arctic Sea Ice Extent with Observations, Journal of Climate, 33(4), 1487-1503. https://doi.org/10.1175/jcli-d-19-0075.1
• Tutak, E. (2022). Uluslararası Deniz Hukukunda Deniz Uyuşmazlıklarının Çözümüne İlişkin En Etkin Başvuru Yolunun Bulanık AHP Yaklaşımıyla Belirlenmesi, Paradigma: İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 11(1), 1-20.
• Türk Ansiklopedisi. (1971). (Cilt 3). İstanbul: MEB Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2024, Nisan 19). Arktik. https://sozluk.tdk.gov.tr/
• Türkeş, M. (2008). Küresel İklim Değişikliği Nedir? Temel Kavramlar, Nedenleri, Gözlenen ve Öngörülen Değişiklikler, İklim Değişikliği ve Çevre, 1(1), 26-37.
• Ünverdi, M. (2013). Çevre Sorumluluğunun Teolojik Gerekçeleri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 35, 189-221.
• Vardar Tutan, E. ve Arpalıer, S. (2020). Uluslararası İlişkilerde Yeni Rekabet Alanı Olarak Arktik, Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 8(1), 21-59.
• Yıldız, G. ve Çelik, H. (2019). Yeni Bir Egemenlik Mücadelesi Alanı Olarak Arktika: ABD-Rusya Rekabet, Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 21(1), 57-77.
• Yılmaz, N. ve Çiftçi, A. (2013). Arktika Bölgesi’nin Siyasal Önemi ve Siyasal ve Hukuksal Statüsünün Karşılaştırmalı Değerlendirmesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 1-16.
• Yorulmaz, M. (2020). Realizm ve Liberalizm Perspektifinde Arktik Bölge Güvenliği ve Süregelen Güvenlik İkilemi, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(32), 5252-5273. doi: 10.26466/opus.773799 Woodbury, A. (2017). Central Alaskan Yupik (Eskimo-Aleut). Oxford Handbooks Online. doi: 10.1093/oxfordhb/9780199683208.013.30
• World Energy Council. (2024, December 6). What Will Our 2040 Energy Future Look Like. https://www.worldenergy.org.tr/what-will-our-2040-energy-future-look-like/
• Wunderling, N., Willeit, M., Donges, J. F., ve Winkelmann, R. (2020). Global Warming due to Loss of Large Ice Masses and Arctic Summer Sea Ice, Nature Communications, 11(1), 1-8. https://doi.org/10.1038/s41467-020-18934-3