GRAPHIC ETHICS OF VISUALS IN ARCHITECTURAL DISCIPLINES

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 1, 61 - 83, 20.08.2025

Fügen Özer Gönül , Ulvi Erhan Erol

Öz

Graphic ethics offers a framework for evaluating architectural visuals based on principles of accuracy and transparency, contributing to the objective perception of space by users. Despite the rapid advancement of digital visualization techniques in the contemporary era, there remains a noticeable absence of standard methodologies capable of assessing the fidelity of such presentations to built reality. Derived from a proficiency in arts dissertation titled “Graphic Ethics in Visuals Used Across Architectural Disciplines”, the study aims to enhance awareness of graphic ethics among architecture students and professionals operating at various levels of design practice. The principles of graphic ethics are regarded not only as guiding elements for visual presentation but also as critical determinants of a project's reliability, integrity, and social impact. Afyonkarahisar’s Triovista Residences were selected as the case study, as the project exemplifies contemporary standards in architectural quality, material selection, and living conditions. Its culturally inclusive and multi-layered perceptual structure enables broad user engagement, while the integration of high-rise forms with extensive social spaces directly shapes user experience. Through surveys and spatial analysis methods, the findings reveal that graphic ethics plays a significant role in both design processes and user perception. Architectural visualizations are not merely aesthetic tools; they serve as strategic instruments reinforcing accuracy and professional accountability within decision-making stages. A design process rooted in graphic ethics supports the development of user expectations aligned with authentic spatial experiences and empowers architects to uphold their social responsibilities.

Anahtar Kelimeler

Architectural Space , Graphic Ethics , User Perception , Visualization

MİMARİ DİSİPLİNLERDE GÖRSELLERİN GRAFİK ETİĞİ

Öz

Grafik etiğin mimari görsellerdeki doğruluk ve şeffaflık ilkelerine dayalı bir değerlendirme süreci sunduğu; kullanıcıların mekân algısını nesnel biçimde şekillendirdiği vurgulanmaktadır. Dijital görselleştirme tekniklerinin hızla gelişmesine rağmen, bu sunumların gerçek mimariyle ne ölçüde örtüştüğünü analiz edebilecek standart yöntemlerin eksikliği dikkat çekmektedir. Sanatta yeterlilik tezinden üretilen “Mimari Disiplinlerde Uygulanan Görsellerin Grafik Etiği” başlıklı çalışma, mimarlık eğitimi gören öğrenciler ile tasarımın farklı kademelerinde görev yapan profesyonellerde grafik etik farkındalığını artırmayı amaçlamaktadır. Grafik etik ilkeleri yalnızca görsel sunumu değil, projelerin güvenilirliğini, doğruluğunu ve toplumsal etkisini de belirleyen temel unsurlar olarak ele alınmaktadır. Afyonkarahisar’daki Triovista Konakları adlı konut projesi örneklem olarak kullanılmış; mimari kalite, malzeme seçimi ve yaşam standartları açısından çağdaş gereklilikleri karşılayan yapının grafik etik bağlamında değerlendirmeleri yapılmıştır. Yapının kültürel çeşitliliğe hitap eden çok yönlü algısal yapısı geniş kullanıcı profiline ulaşmasını sağlarken; yüksek katlı mimariyle bütünleşen sosyal alanları ise kullanıcı deneyimini biçimlendirmektedir. Anket çalışmaları ve mekân okuma yöntemiyle yapılan analizler sonucunda grafik etiğin hem tasarım sürecinde hem de kullanıcı algısında önemli rol oynadığı görülmüştür. Mimari görselleştirmeler yalnızca estetik sunum aracı değil, karar süreçlerinde doğruluk ve mesleki sorumluluğu pekiştiren stratejik bir bileşen olarak değerlendirilmiştir. Grafik etiğe dayalı tasarım süreci, kullanıcıların gerçek mekânsal deneyimle örtüşen beklentiler geliştirmesini sağlamakta; mimarların toplumsal sorumluluklarını yerine getirmelerine de katkı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mimari Mekân , Grafik Etiği , Kullanıcı Algısı , Görselleştirme

Kaynakça

• Akman, M., Taşçıoğlu, M., Aşan Greenacre, Z. (2024). Türkiye’de grafik tasarımcıların meslek etiği kavramına yaklaşımları ve meslek etiği dersinin tasarım eğitimindeki durumu. Sanat ve Tasarım Dergisi, 14(1), 585-603. https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1506541
• Ak, Ö. (2021). Doğanın iyileştirici gücü “Yeşil Reçete”, TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, 48(54), 36-55.
• Altın, M. A. (2017). İnsan bilgisayar etkileşimi: Mekâna yansımaları ve geleceğe dair değerlendirmeler. Sanat ve Tasarım Dergisi, 6(2), 54-76. https://doi.org/ 10.20488/www-std-anadolu-edu-tr.292698
• Appleyard, D. (1977). Understanding professional media: Issues, theory, and a research agenda. I. Altman ve J.F. Wohlwill (Eds.), Human behavior and environment: Advances in theory and research (2. b., 43–88). Plenum Press. https://doi.org/10.1007/978-1-4684-0808-9_2
• Baskaya, A., Wilson, C., Ozcan, Y. Z., Karadeniz, D. A. (2006). A study in reestablishin the corporate identity of a post office institution with genderrelated differences in perception of space. Journal of Architectural and Planning Research, 23, 43–59.
• Berlyne, D. E. (1974). Studies in the new experimental aesthetics: Steps toward an objective psychology of aesthetic appreciation. Hemisphere Publishing Corporation.
• Bettaieb, D. M., Alavad A. A., Malek, R. B. (2022). Visual plagiarism in interior design: is it easy to recognise? International Journal for Educational Integrity, 18(7), 1-20. https://doi.org/10.1007/s40979-022-00101-4
• Daniel, T. C., Meitner, M. M. (2001). Representational validity of landscape visualizations: The effects of graphical realism on perceived scenic beauty of forest vistas. Journal of Environmental Psychology, 21(1), 61–72. https://doi.org/10.1006/jevp.2000.0182
• Downes, M., Lange,E. (2015). What you see is not always what you get: A qualitative, comparative analysis of ex ante visualizations with ex post photography of landscape and architectural projects. Landscape and Urban Planning. 142, 136-146. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2014.06.002
• Erdem, Ö. (2017). Grafik tasarımcı adaylarının grafik tasarımın etik ilkelerine yönelik farkındalıklarının incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Emiryagil, S., Hürol Y. (2021). Ethics and architectural drawings: a framework for discussion, Interdisciplinary Science Reviews, 46(1), 1-15. https://doi.org/10.1080/ 03080188.2021.1907930
• Ertürk, M. (2017). Sorumluluk kavramı üzerinden görsel iletişim tasarımında etik ve eğitimi, SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 17(10), 730-742. https://doi.org/10.21602/sduarte.334833
• Ertürk, S. (1983). Mimari mekânların algılanması üzerine deneysel bir çalışma (Yayınlanmış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Fiedler, F. E. (1985). The leadership game: Matching the man to the situation, J. W. Gibson., R. M. Hodgetts (Ed). Readings and exercises in organizational communication (pp. 6–16). Academic Press.
• Fisher, T. (2010). Ethics for architects: 50 dilemmas of professional practice, Princeton Architectural Press.
• Fuente Suarez, L. A. De la. (2016). Towards experiential representation in architecture. Journal of Architecture and Urbanism, 40(1), 47-58. https://doi.org/10.3846/ 20297955.2016.1163243
• Green, K. S. (1999). Blue versus periwinkle: Color identification and gender. Perceptual and Motor Skills, 80(1). 27–32. https://doi.org/10.2466/pms.1995.80.1.27
• Işıkoğlu, O. B. (2020). Gösterge-mimarlık ilişkisi bağlamında “ikonik” ve “kitsch” kavramlarını yeniden düşünmek. Online Journal of Art and Design,8(4), 216-226
• İmamoğlu, V. (1980). Binalara ilişkin zihinsel plan, kullanım ve değerlendirme: ODTÜ kampüsünden iki görgülü araştırma örneği (Yayınlanmış doktora tezi). Kelaynak Yayınevi.
• Kaplan, R., Kaplan, S. (1989). The experience of nature: A psychological perspective. Cambridge University Press.
• Koyuncu, Ö., Hidayetoğlu, M. L., Türkmenoğulları, B. A., Yıldırım, K. (2021). Dijital görselleştirme araçlarıyla yapılan iç mekân tasarımları ve uygulamalarının kullanıcıların algısal performansları üzerindeki etkileri, International Design and Art Journal, 3(1). 1–15
• Kulkarni, R. (2024). A critical analysis of moral contractarianism: Towards a revised framework. Pro-Fil – An Internet Journal of Philosophy, 25(1). https://doi.org/ 10.5817/pf24-1-38249
• Kürşad, D. (2020). Mimarlık ve grafik tasarım disiplinlerinin ortak ifade araçları. İdil Dergisi, 9(74), 1033–1042 https://doi.org/10.7816/idil-09-74-07
• Lavarone, A. H. (2021). Bir simülakr tanımı olarak mimari temsilin medyatik hali. Modular Journal, 4(2, 45–56.
• Lloyd, P. (2009). Ethical imagination and design. Design Studies, 30 (2), 154–168. https://doi.org/10.1016/j.destud.2008.12.004
• MacFarlane, R., Stagg, H., Turner, K., Lievesley, M. (2005). Peering through the smoke? Tensions in landscape visualisation. Computers, Environment and Urban Systems, 29(3), 341-359. https://doi.org/10.1016/j.compenvurbsys.2004.05.006
• Makins, N. (2022). Attitudinal ambivalence: Moral uncertainty for non-cognitivists. Australasian Journal of Philosophy, 100(3), 580–594. https://doi.org/10.1080/00048402.2021.1908380
• Mill, J. S. (2001). Utilitarianism. Batoche Books Limited. https://socialsciences.mcmaster.ca/econ/ugcm/3ll3/mill/utilitarianism.pdf
• Moehler, M. (2023). Contractarianism: Morality, rationality, and the context of choice. Œconomia, 13(1), 1–22. https://doi.org/10.4000/oeconomia.13914
• Odabaş, N. (2020). Mimari tasarım ürününün kendisi ve temsili arasındaki ilişki. Tasarım Enformatiği 2(1), 14-24
• Oluwatayo, A., Ibem, E. (2014). Satisfaction of first-time residential clients with architectural services. Journal of Engineering Design and Technology. (12)3, 316-335. https://doi.org/10.1108/JEDT-03-2012 0012
• Özderya, D., Savaşır, G. (2025). Etik mi Epistemolojik mi? Sürdürülebilir Mimarlıkta Hakikat Sonrası Pratiklerin İrdelenmesi. Ege Mimarlık, 1 (125), 34-43
• Özerdem, H. (2025). Kavramsallaştırma, anlatı ve görselleştirme: Mimarlıkta grafik iletişimin gücü. https://ozerdem.com/2025/05/14/kavramsallastirma-anlati-ve-gorsellestirme-mimarlikta-grafik-iletisimin-gucu/ (Erişim Tarihi: 04.04.2025)
• Özker, A. D. (2014). Kamusal karar alma süreçlerinde sosyal tercih duyarlılığı ve sürece ilişkin yapısal çözümlemeler. Yönetim ve Ekonomi. (21)1, 1-18. https://doi.org/ 10.18657/yecbu.25260
• Porter, T. (1997). M. C. Lloyd (Ed.), The architect’s eye: Visualization and depiction of space in architecture (pp. 1-160) Hong Kong.
• Sheppard, S. R. J. (1989). Visual simulation: A user's guide for architect, engineers, and planners (pp. 1-215). Van Nostrand Reinhold.
• Sheppard, S. R. J. (2001). Guidance for crystal ball gazers: Developing a code of ethics for landscape visualization. Landscape and Urban Planning, 54(1–4), 183–199. https://doi.org/10.1016/S0169 2046(01)00135-9
• Somer, P.M., Erdem, A. (2015). Mimari temsilde ekfrasis: Danteum ve Masumiyet Müzesi üzerine. Megaron, 10(2), 179-194. https://doi.org/10.5505/megaron.2015.25338
• Sönmez, E. (2007). Temsil üzerinden mimarlığa bakış (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi. http://hdl.handle.net/11527/3500
• Ulrich, R. S. (1984). View through a window may influence recovery from surgery. Science, 224(4647), 420–421.
• Usta, A. (2011). Kuramdan uygulamaya kamu yönetiminde etik ve ahlâk. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 39-50. https://dergipark.org.tr/en/pub/ksuiibf/issue/10263/125872
• Wergles, N., Muhar, A. (2009). The role of computer visualization in the communication of urban design: A comparison of viewer responses to visualizations versus on-site visits. Landscape and Urban Planning, 91(3), 171-182. https://doi.org/10.1016/ j.landurbplan.2008.12.010
• Yıldırım, B., Demirarslan, D. (2019). Gözün görme işlevi ve sanal iç mimari ürün. Mimarlık ve Yaşam, (4)1. 155-165. https://doi.org/10.26835/my.558206
• Yıldırım, K., Akalın-Baskaya, B. A. (2007). Perceived crowding in a café-restaurant with different seating densities. Building and Environment, 42(9), 3410-3417. https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2006.08.014
• Zelef, M. H., Bursa N., Çakıcı, F. Z. (2011). Mimarlıkta temsil üzerine bir deneme: Evler. Mimaran. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Açık Arşiv. https://open.metu.edu.tr/handle/11511/82418
• Zevi, B. (1990). Mimariyi Görmeyi Öğrenmek. Birsen Yayınevi.