Evaluation of Industry 4.0 Expactations within the Scope of Tourism Faculty Students Perceptions

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 2, 93 - 121, 30.09.2025

Vugar Narımanbaylı , Meryem Akoğlan Kozak

Öz

Purpose: The widespread use of social networks in the tourism sector with the use of Industry 4.0 technologies has inevitably found a counterpart in the field of tourism education. At this point, it is difficult to say that tourism education that is compatible with digitalization and technological developments in the sector is worth it. In addition to these emerging technological attacks, the problem of vacant quotas has begun to be experienced due to the interest in tourism failures and the rapid decreases in quota preferences until recent years. In this negative development, it can be assumed that the education provided meets the sector process. The basis of this program is formed by how this situation is perceived by the failure of the development of Industry 4.0. This aim is to determine the perceptions of the course of tourism, which is an important logistics of the new generations, towards Industry 4.0 and to seek answers in this section.

Method: This research is designed qualitatively. Netnography was preferred as a method. It should be noted that with this technological change process experienced, netnographic research has also started to gain importance every passing day. Social media platforms and web pages widely used by the new generation were used as the data collection area. As a result of the study, it is aimed to reach explanations about how Industry 4.0 is reflected in tourism defect perceptions. These results are important in terms of reorganization of curricula in tourism education faculties, employment problems of graduates and ethical use of country resources.

Findings: Visualizable frameworks are drawn with Industry 4.0. In this context, four different expectation categories for Industry 4.0 were reached as a result of the scans made. These are: Mutual Online Work; Being able to do business in a virtual environment; Being able to collect information from the network society; Social media usability; Being able to produce information from information. These dimensioning modules were accepted as themes and the interpretations were made according to these categories. As a result of the descriptive analyzes performed, Industry 4.0 expectations were evaluated within the scope of 148 student opinions depending on five themes. The obtained results were interpreted under two different headings regarding general information and Industry 4.0 expectations. Within the scope of general information; It is seen that student opinions and complaints are mostly expressed on social media platforms and are frequently seen on “Youtube” and “Facebook” among these platforms. The less frequent use of “web pages” and “Twitter” platforms allows the sections on these platforms to be constantly changed and the websites to be inadequate. In addition, the most active student group in social media was reached where tourism management is located. The second group follows the beginning of the gastronomy and culinary arts department. The results obtained according to the research themes show that they are aware of the expectations of Industry 4.0 elements, but the accumulation in all themes is not the same frequency.

Implications: In order to provide direct and indirect contributions to the field of scientific tourism obtained from the research, some suggestions are made to the inclusion of the tourism department, to the tourism faculties to be trained practically and to the academicians. The findings contribute to the emphasis on the comprehensive increase of the decision-making details of local actors and to the development of sustainable practices.

Originality/Scientific Contribution: The research fills an important gap by focusing on a subject that has been addressed in a limited way in the literature. The original method, the use of method and the study with regional data in the field offer original and advanced contributions in both theoretical and practical terms.

Anahtar Kelimeler

Tourism education , Industry 4.0 , Tourism management department , Netnography

Endüstri 4.0 Beklentilerinin Turizm Fakültesi Öğrenci Algılamaları Kapsamında Değerlendirilmesi

Öz

Amaç: Turizm sektöründe endüstri 4.0 teknolojilerin kullanımını ile yaşanan sosyal ağların kullanımı yaygınlaşması, turizm eğitimi alanında da karşılık bulması kaçınılmaz hale gelmiştir. Gelinen noktada, sektördeki dijitalleşme ve teknolojik gelişmelere uyumlu bir turizm eğitimine ihtiyaç olduğu söylenebilir. Ortaya çıkan bu teknolojik ataklar yanında, son yıllara kadar turizm fakültelerine olan ilgide ve kontenjan tercihlerdeki hızlı düşüşler nedeniyle boş kontenjan sorunu yaşanmaya başlanmıştır. Bu olumsuz gelişmede, verilen eğitimin sektör beklentisini karşılamadığı varsayılabilir. Bu bakımdan Endüstri 4.0 beklentilerinin turizm fakültesi öğrencileri tarafından nasıl algılandığı bu araştırmanın temel sorusunu oluşturmuştur. Bu amaçla, yeni kuşak bireylerin önemli bir temsilcisi olan turizm fakültesi öğrencilerinin Endüstri 4.0’a yönelik algılamalarının belirlenmesi ile bu soruya cevap aranamaya çalışılmıştır.

Yöntem: Bu araştırma nitel olarak kurgulanmıştır. Yöntem olarak netnografya tercih edilmiştir. Belirtmek gerekiyor ki, yaşanan bu teknolojik değişim süreci ile birlikte netnografik araştırmalar da her geçen gün önem kazanmaya başlamıştır. Veri toplama alanı olarak, yeni nesil kuşakların yaygın kullandığı sosyal medya platformları ve web sayfaları kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, Endüstri 4.0 beklentilerinin turizm fakültesi öğrencileri algılamalarına nasıl yansıdığı ile ilgili ipuçlarına ulaşılması amaçlanmaktadır. Bu sonuçlar, turizm eğitim fakültelerindeki müfredatların yeniden düzenlenmesi, gelecekteki mezunların istihdam sorunu yaşamamaları ve ülke insan kaynağının etkin kullanımı bakımından önemlidir.

Bulgular: Endüstri 4.0 beklentilerinin kavramsal çerçevesi çizilmiştir. Bu bağlamda yapılan taramalar doğrultusunda Endüstri 4.0’a yönelik dört farklı beklenti kategorilerine ulaşılmıştır. Bunlar: Karşılıklı Çevrimiçi Çalışabilme; Sanal Ortamda İş Yapabilme; Ağ Toplumundan Bilgi Toplayabilme; Sosyal Medya Kullanabilme; Bilgiden Bilgi Üretebilmedir. Bu boyutlar araştırmanın temaları olarak kabul edilmiş ve yorumlamalar bu kategorilere göre yapılmıştır. Gerçekleştirilen betimsel analizler sonucunda, Endüstri 4.0 beklentileri beş temaya bağlı olarak 148 öğrenci görüşü çerçevesinde değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar genel bilgiler ve Endüstri 4.0 beklentilerine ilişkin olmakla birlikte iki farklı başlık altında yorumlanmıştır. Genel bilgiler kapsamında; öğrenci beklentilerinin ve şikayetlerinin en fazla sosyal medya platformları üzerinde beyan ettikleri, bu platformlardan “Youtube” ve “Facebook” sıklıkla kullandıkları görülmüştür. “Web sayfaları” ve “Twitter” platformlarının daha az sıklıkla kullanılması ise bu platformlardaki gündemin sürekli olarak değişkenlik göstermesine ve web sitelerin yetersiz olmasına bağlanabilir. Ayrıca, sosyal medyada en aktif öğrenci grubunun turizm işletmeciliği öğrencilerinin olduğu bilgisine de ulaşılmıştır. İkincil grubu ise gastronomi ve mutfak sanatları bölümü öğrencileri takip etmiştir. Araştırma temalarına göre ulaşılan sonuçlar ise öğrencilerin Endüstri 4.0 beklentilerinin bilincinde olduklarını, ancak tüm temalardaki yığılmanın aynı sıklıkla olmadığını göstermektedir.

Pratik Çıkarımlar: Araştırmadan elde edilen bulgular turizm alanına doğrudan ve dolaylı katkılar sağlaması için turizm sektörü yöneticilerine, turizm fakülteleri yöneticilerine ve akademisyenlere bir takım önerilerde bulunmuştur. Bulgular, yerel aktörlerin karar alma süreçlerine dâhil edilmesinin önemini vurgulamakta ve sürdürülebilir uygulamalar geliştirilmesine katkı sunmaktadır.

Özgünlük/Bilimsel Katkı: Araştırma, literatürde daha önce sınırlı şekilde ele alınmış bir konuya odaklanarak önemli bir boşluğu doldurmaktadır. Özgün yöntem kullanımı ve saha temelli veri ile çalışma, hem kuramsal hem de uygulamalı açıdan özgün ve yenilikçi katkılar sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Turizm eğitimi , Endüstri 4.0 , Turizm işletmeciliği bölümü , Netnografya

Kaynakça

• Adıgüzel, O., Batur, H. & Ekili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve Y kuşağı ile yeni ortaya çıkan çalışma tarzı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 165-182.
• Adsız, T. (2021). Analyzing the barriers to servitization with the industry 4.0 perspective. Yüksek Lisans Tezi. Yaşar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Ağaoğlu, O. K. (1991). Türkiye'de turizm eğitimi ve etkenliği. Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, No: 439.
• Ahmed, W. (2021). Using twitter as a data source an overview of social media research tools. Impact of Social Sciences Blog.
• Aksu, M. & Bucak, T. (2012). Mesleki turizm eğitimi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 7-18.
• Aktan, E. (2018). Sosyal medyanın turizm pazarlamasındaki rolünün değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(3), 228-248.
• Akten M, (2016). Y ve Z kuşaklarının turizm algıları ve konaklama işletmelerinden beklentileri. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akyol, C. (2018). Turizm eğitimi ile ilgili lisansüstü tezlerin içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmesi. Türk Turizm Araştirmalari Dergisi, 2(3), 21-33.
• Allen, R. C. (2009). The british industrial revolution in global perspective. Cambridge University Press.
• Altınpulluk, H. (2018). Nesnelerin interneti teknolojisinin eğitim ortamlarında kullanımı. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 4(1), 94-111.
• Aydın, C. (2021). Sosyal medya ve tüketim kültürü perspektifiyle instagram ve youtube üzerine netnografik bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, F. & Seferoğlu, S. S. (2020). Üniversite öğrencilerinin sanal zorbalıkla baş etme stratejileri üzerine bir inceleme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 579-594.
• Aydoğan, Ü. (2019). Ağ toplumu bağlamında enformasyon altyapısının değişen yayıncılık ortamlarına etkileri. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ayhün, S. E. (2013). Kuşaklar arasındaki farklılıklar ve örgütsel yansımaları. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 93-112.
• Aylan, F. K., Gök, H. G. ve Şalvarcı, S. (2020). Turizm alanyazınında kuşaklara yönelik araştırmaların bibliyometrik analizi. Social Sciences Studıes Journal, 72, 4594-4605. Doi: 10.26449/Sssj.2663
• Badgers H. (2021). Web 1.0’dan Web 4.0’a internetin evrimi. NTT Data. 6-10.
• Bağçı, E. & İçöz, O. (2019). Z ve alfa kuşağı ile dijitalleşen turizm. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2). 232-256. Doi: 10.32572/Guntad.578926
• Bahar, M., Yüzbaşıoğlu, N. & Topsakal, Y. (2020). Akıllı turizm ve süper akıllı turist kavramları ışığında geleceğin turizm rehberliğine bakış. Journal of Travel and Tourism Research, 14, 72-93.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Baltacı, F., Üngören, E., Avsallı, H. & Demirel, O. N. (2012). Turizm eğitimi alan öğrencilerin eğitim memnuniyetlerinin ve geleceğe yönelik bakış açılarının belirlenmesine yönelik bir araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(1), 17-25.
• Banger, G. (2018). Endüstri 4.0 ve akıllı işletme. Dorlion Yayınları. No: 200-201.
• Başaran, M. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının bilgi okuryazarlıklarının değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 163-177.
• Bilgilier, H. (2018). Sosyal medya kullanımı ile sosyal medya bağımlılık düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Ege üniversitesi örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 351-369.
• Bilotta, E., Bertacchini, F., Gabriele, L., Giglio, S., Pantano, P. S. & Romita, T. (2021). Industry 4.0 technologies in tourism education: Nurturing students to think with technology. Journal of Hospitality, Leisure, Sport and Tourism Education, 29, 100275.
• Bozkurt, A. (2014). Ağ toplumu ve bilgi. Türk Kütüphaneciliği, 28(4), 510-525.
• Buhr, D. (2015). Social innovation policy for industry 4.0. Friedrich-Ebert-Stiftung: Division for Social and Economic Policies.
• Bulunmaz, B. (2015). Yeni iletişim teknolojileriyle değişen medya yayıncılığı: Yeni medyada içerik üretimi ve sunumu. Sakarya Üniversitesi Yayınları.
• Büyükuslu, F. (2017). Z kuşağının iş yaşamından beklentileri konusunda bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Castells, M. (2005). Enformasyon çağı: ekonomi, toplum ve kültür. I. cilt: Ağ Toplumunun yükselişi. (Çeviri: E. Kılıç) İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cengiz, H. & Başaran, S. (2016). Cep telefonu kullanıcılarının tüketici tecrübelerinin değerlendirilmesi: Online tüketici yorumları üzerine netnografik bir inceleme. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 73-92.
• Cohen, J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales. Educational and Psychological Measurement, 20(1), 37-46.
• Comte, A. (1858). The positive philosophy of Auguste Comte. Blanchard.
• Creswell, J. W. (2013). Steps in conducting a scholarly mixed methods study. Research in the Schools, 13(1), 1–11.
• Çallı, F. (2021). Turizm endüstrisinin dijital geleceği. Journal of New Tourism Trends, 2(1), 97-107.
• Çelen, S. (2017). Sanayi 4.0 ve simülasyon. International Journal of 3D Printing Technologies and Digital Industry, 1(1), 9-26.
• Çelik, H., Baykal, N. B. & Memur, H. K. (2020). Nitel veri analizi ve temel ilkeleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(1), 379-406.
• Dağlı, Ç. K. (2020). Internal marketing for organizational change an exploratory study on adoptıon of Industry 4.0. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Universitesi. İstanbul.
• Dahan, G. S. (2012). Netnografya: Sosyal mecralarda tüketici araştırmaları üzerine yeni bir metot. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1(3), 33-54.
• Davies, R. (2015). Industry 4.0 digitalisation for productivity and growth. European Parliamentary Research Service, 1(1), 2-10.
• Demirel, Z. H. (2021). Çalışma hayatında geleceğin insan kaynağı: Alfa kuşağı. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 1(8), 1796-1827.
• Demirezen, B. (2019). Artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik teknolojisinin turizm sektöründe kullanılabilirliği üzerine bir literatür taraması. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-26.
• Durak, H. & Seferoğlu, S. S. (2016). Türkiye'de sosyal medya okuryazarlığı ve sosyal ağ kullanım örüntülerinin incelenmesi. Journal of İnternational Social Research, 9(46), 527-535.
• Duran, E. & Özen, N. E. (2018). Türkçe derslerinde dijital okuryazarlık. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(2), 31-46.
• Ehtiyar, R. & Üngüren, E. (2008). Lise ve üniversitede turizm eğitimi alan öğrencilerin demografik değişkenlerinin umutsuzluk ve kaygı düzeylerine etkilerinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 34-51.
• Eker, N. ve Zengin, B. (2016). Turizm rehberliği eğitim müfredatlarının uygulama yeterliliğinin profesyonel turist rehberleri bakış açısıyla irdelenmesi. Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 5(2), 4-19.
• Ercan, T. (2016). Endüstride nesnelerin interneti (Iot) uygulamaları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 16(3), 599-607.
• Erdem, A. (2021). Dijitalleşen dünyada Turizm 4.0: Akıllı turizm destinasyonu oluşturmada Şanlıurfa için bir model önerisi. Doktora tezi, Mersin: Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdinç, S. B. & Kahraman, S. (2012). Turizm mesleğini seçme nedenlerinin incelenmesi. VI. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, 12(15), 229-237.
• Eren, D. (2013). Lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin eğitim memnuniyetlerinin belirlenmesi: Nevşehir Üniversitesi örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(35), 15-27.
• Ergün, B. (2013). Lisans düzeyinde turizm eğitimi verilen kurumlardaki hizmet kalitesine yönelik bir değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Ergün, N. (2020). Turizm eğitimi alan öğrencilerin öğrenme stillerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Erman, E. C. (2021). Ağ toplumunda âşıklık geleneğinin netnografi yöntemi ile incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Erten, P. (2019). Z kuşağının dijital teknolojiye yönelik tutumları. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 190-202.
• Eryılmaz, S. (2018). Öğrencilerin bilgi ve iletişim teknolojileri yeterliliklerinin belirlenmesi: Gazi Üniversitesi, Turizm Fakültesi örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65), 37-49.
• Eser, Z. (2002). Turizm eğitimine üç açılı yaklaşım: Profesyonel eğitim, mesleki beceri eğitimi ve girişimcilik eğitimi. Turizm Bakanlığı II. Turizm Şurası Bildirileri II.
• Fırat, O. Z. & Fırat, S. Ü. (2017). Endüstri 4.0 yolculuğunda trendler ve robotlar. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(2), 211-223.
• Fleiss, J. L. (1971). Measuring nominal scale agreement among many raters. Psychological Bulletin, 76(5), 378.
• Flick, U. (2013). Mapping the field. In U. Flick (Ed.), The SAGE handbook of qualitative data analysis (pp. 3-18). USA: Los Angeles, Sage.
• Gabaçlı, N. & Uzunöz, M. (2017). IV Sanayi devrimi: Endüstri 4.0 ve otomotiv sektörü. International Congress on Politic, Economic and Social Studies, 3, 149-174.
• García, S., Luengo, J. & Herrera, F. (2015). Data preprocessing in data mining. Intelligent Systems Reference Library, No: 72.
• Gharamaleki, M. (2011). Lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin turizm eğitimi veren kurumları değerlendirmeleri İran – Türkiye karşılaştırması. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gierczak, B. (2011). The history of tourist transport after the modern industrial revolution. Polish Journal of Sport and Tourism, 18(4), 275-281.
• Goldgehn, L. A. (2004). Generation who, what, Y? What you need to know about generation Y. International Journal of Educational Advancement, 5(1), 24-34.
• Gökdemir, S. & Köseler, S. (2020). Turizm öğrencilerinin sosyal medya kullanımlarının akademik başarılarına etkisi: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi örneği. Journal of Global Tourism and Technology Research, 1(2), 106-119.
• Görçün, Ö. F. (2016). Dördüncü endüstri devrimi: Endüstri 4.0. Beta Basım.
• Güney, T., Kızılırmak, İ., Çakmak, G., Kıran, E. & Ergan, K. (2019). Endüstri 4.0’ın otelcilik sektöründe kullanılması: Yotel örneği, Uluslararası Turizmin Geleceği; İnovasyon, Girişimcilik ve Sürdürebilirlik Kongresi, Mersin, 760-766.
• Gürbüz, A. K. & Dağdeviren, A. (2007). Lisans düzeyinde turizm eğitimi veren kurumların ders programlarının fonksiyonel açıdan incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(18), 157-167.
• Gürsakal, N. (2009). Sosyal ağ analizi. Dora Yayıncılık.
• Güzel, F. Ö. (2010). Turizm öğrencilerinin staj döneminde edindikleri motivasyonun Herzberg teorisine göre değerlendirilmesine yönelik bir araştırma. Journal of Yaşar University, 5(20), 3415-3429.
• Güzel, N. G. (2006). Yükseköğretimde turizm eğitimi ve hizmet kalitesi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hacıoğlu N., Kaşlı M., Şahin, S. & Tetik N. (2008). Türkiye’de turizm eğitimi. Detay Yayıncılık.
• Hacıoğlu, N. (1992). Yükseköğretimde mesleki turizm eğitimi geliştirme perspektifleri: Turizm eğitimi. Ankara: Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü, Yorum Basın Yayın San. Ltd. Şti, 92.
• Handan, Ç., Özdemir, A. & Naralan, A. (2015). Organizasyonlarda maliyet tasarrufu sağlayan etkin bir strateji: Sanallaştırma teknolojisi. Global Journal of Economics and Business Studies, 4(8), 46-56.
• Harmancı M. (2021). Y ve Z kuşaklarında sosyal medya bağımlılığı ve sosyal medyada narsisizm. Yüksek Lisans Tezi. Karatay Üniversitesi, Konya.
• Karaçor, M. (2015). Turizm öğrencilerinin iletişim becerileri üzerine bir araştırma: Afyon Kocatepe Üniversitesi örneği. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(4), 847- 872.
• Karakaya, Ş. (2019). Sosyolojik araştırma, yöntem ve tekniklerinin sosyal medya üzerinden kullanımı. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 37-56.
• Karakulakoğlu, S. (2014). İnternet araştırmalarında yöntem sorunu. Erciyes İletişim Dergisi, 3(4), 122-134.
• Keleş, Y. & Keleş, M. Ç. (2017). Turizm öğrencilerinin kişilik özellikleri: Türkiye’de lisans düzeyinde turizm eğitimine yönelik bir değerlendirme. The Journal of Academic Social Science Studies, 62, 417-428.
• Kılıç, S. (2015). Kappa testi. Journal of Mood Disorders, 5(3), 142-144.
• Kırık, A. M. & Köyüstü, S. (2018). Z kuşağı konusunda yapılmış tezlerin içerik analizi yöntemiyle incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 1497-1518.
• Kian, T. S., Yusoff, W. & Rajah, S. (2013). Relationship between motivations and citizenship performance among generation X and generation Y. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 3(11), 53.
• Kiral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Kiraz, A., Canpolat, O., Erkan, E. F. & Uygun, Ö. (2019). IMPULS kriterleri ile endüstri 4.0 eğiliminin değerlendirilmesi: Bir bulanık bilişsel harita uygulaması. Academic Platform-Journal of Engineering and Science, 7(1), 14-23.
• Kobara, K. (2016). Cyber physical security for industrial control systems and Iot. Ieice Transactions on Information and Systems, 99(4), 787-795.
• Korže, S. Z. (2019). From industry 4.0 to tourism 4.0. Innovative Issues and Approaches in Social Sciences, 12(3), 29-52.
• Koyuncu, M. (2000). Turizm işletmeciliği ve otelcilik yüksekokulu öğrencilerinin turizm işletmeleri yöneticilerinden beklentileri, Kapadokya Toplantıları VII. Nevşehir: Erciyes Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, 24- 35.
• Kozak, M. A, Evren, S. & Çakır, O. (2013). Tarihsel süreç içinde turizm paradigması. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(1) 7-22.
• Kozak, M. A. (2009). Akademik turizm eğitimi üzerine bir durum analizi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 1-20.
• Kozak, M. A. & Güncan, Ö. (2021). Oyuncak müzeleri ve ziyaretçi deneyimleri. Social Science Development Journal, 6(24), 74-96.
• Kozak, M. A. & Kızılırmak, İ. (2000). Meslek yüksekokulu turizm-otelcilik programları öğrencilerinin turizm sektörüne yönelik tutumlarının incelenmesi. Turizm İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi, 205-217.
• Kozak, M. A. & Kızılırmak, İ. (2001). Türkiye'de meslek yüksekokulu turizm-otelcilik programı öğrencilerinin turizm sektörüne yönelik tutumlarının demografik değişkenlere göre değişimi: Anadolu, Akdeniz ve Karadeniz teknik üniversitesi öğrencileri üzerine bir uygulama. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 12(1), 9-16.
• Kozak, M. A. & Nergiz, H. G. (2022). Turizmde etik vaka analizleri: Kuramsal ve sosyolojik bir bakış açısı. Detay Yayıncılık.
• Kozak, N., Kozak, M. A. & Kozak, M. (2011). Genel turizm ilkeler - kavramlar. Detay Yayıncılık.
• Kozinets, R. V. (2015). Netnography: Redefined. Sage Publications Ltd.
• Kozinets, R. V. (2010). Netnography: Doing ethnographic research online. Sage Publications Ltd., 221p.
• Köse, Y. & Elçi, A. (2021). Öğrenme ve öğretme sürecinde sosyal medya kullanımı ve beklentiler: Öğretim elemanlarının görüşleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(3), 456-468.
• Mannheim, K. (1952). The problem of generations. Routledge.
• Mannheim, K. (1998). Collected works of karl mannheim. Routledge.
• Marlow, S. L., Lacerenza, C. N. & Salas, E. (2017). Communication in virtual teams: A conceptual framework and research agenda. Human Resource Management Review, 27(4), 575-589.
• Marwick, A. & Boyd, D. (2011). To see and be seen: Celebrity practice on twitter. Convergence, 17(2), 139-158.
• Messner, J. I., Riley, D. R. & Moeck, M. (2006). Virtual facility prototyping for sustainable project delivery. Electronic Journal of Information Technology in Construction, 11, 723-738.
• Mil, B. & Dirican, C. (2018). Endüstri 4.0 teknolojileri ve turizme etkileri. Disiplinlerarası Akademik Turizm Dergisi, 3(1), 1-9.
• Nath, K. & Iswary, R. (2015). What comes after web 3.0? web 4.0 and the future. In Proceedings of the International Conference and Communication System (I3CS’15), Shillong, India (337), 341.
• Oh, E. & Reeves, T. C. (2014). Generational differences and the integration of technology in learning, instruction, and performance. Handbook of Research on Educational Communications and Technology, 1, 819-828.
• Okatan, D. & Yıldırım, Y. (2021). Endüstri 4.0 teknolojilerinin turizm sektörüne yansımaları: Literatür incelemesi. Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 4(2), 168-185.
• Olcay, A. (2008). Türk turizminde eğitimin önemi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 383-390.
• Outman, J. & Outman, E. (2003). Industrial revolution: Almanac. Thomson Learning.
• Özbay, M. & Özdemir, O. (2014). Türkçe öğretim programı için bir öneri: Dijital okuryazarlığa yönelik amaç ve kazanımlar. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2(2), 31-40.
• Özbay, Ö. (2015). Dünyada ve Türkiye’de uzaktan eğitimin güncel durumu. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 376-394.
• Özbay, Ö. (2015). Veri madenciliği kavramı ve eğitimde veri madenciliği uygulamaları. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 262-272.
• Özbölük, T. & Dursun, Y. (2015). Pazarlama araştırmalarında paradigmal dönüşüm ve etnografinin dijital evrimi: Netnografi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 46, 227-247.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özdoğan, O. (2018). Endüstri 4.0: Dördüncü sanayi devrimi ve endüstriyel dönüşümün anahtarları. (2.Baskı) Pusula Yayıncılık.
• Özen, A. & Zengin, B. (2015). Lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin bilgisayar ve temel bilgi teknolojileri dersine bakış açılarının değerlendirilmesi: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 125-136.
• Özgen, E. & Doymuş, H. (2013). Sosyal medya pazarlamasında farklılaştırıcı bir unsur olarak içerik yönetimi konusuna iletişimsel bir yaklaşım. Ajit-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 4(10), 91-103.
• Özlem, O. (2009). Ağ toplumunda öğrenme araçları. Learning Tools in Connected Society. In Proceedings of 9 th International Educational Technology Conference.
• Pedone, G. & Mezgar, İ. (2018). Model similarity evidence and interoperability affinity in cloud-ready industry 4.0 technologies. Computers in Industry, 100, 278-286.
• Pekel, B., Kaya, T., Çalışkan, F., Doğan, M., Öner, S., Özyıldız, Z. & Erbay, E. (2020). Z kuşağı öğrencilerinin iş hayatı kişilik özelliklerinin ve iş beklentilerinin belirlenmesi: Ankara Üniversitesi Örneği. Sağlık Hizmetlerinde Kuram ve Uygulama Dergisi, 1(1), 1-9.
• Pelit, E. & Güçer, E. (2006). Turizm alanında öğretmenlik eğitimi alan öğrencilerin turizm işletmelerinde yaptıkları stajları değerlendirmeleri üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 139-164.
• Ramadlani, A. K. & Wibisono, M. (2017). Visual literacy and character education for alpha generation. Isolec Proceedings, 1-7.
• Reddy, P., Sharma, B. & Chaudhary, K. (2020). Digital literacy: a review of literature. International Journal of Technoethics (IJT), 11(2), 65-94.
• Richards, G. (2014). Rethinking niche tourism in the network society. Paper Presented at the Atlas Annual Conference in Cyprus, November 2011, 1-7.
• Rifkin, J. (2014). Üçüncü sanayi devrimi: yanal güç, enerjiyi, ekonomiyi ve dünyayı nasıl dönüştürüyor. Pelin Sıral-Murat Başekim (Çev.), İletişim Yayınları.
• Rodič, B. (2017). Industry 4.0 and the new simulation modelling paradigm. Organizacija, 50(3), 193-207.
• Rojko, A. (2017). Industry 4.0 concept: Background and overview. International Journal of Interactive Mobile Technologies, 11(5), 77-90.
• Sarıkulak, Ö. (2018). Endüstri devrimlerinin performans göstergelerine etkilerinin incelenmesi ile endüstri 4.0 analizi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sarıyer, N. (2021). Tüketicilerin sinik davranışlarının netnografya ile tespiti. Journal of Life Economics, 8(4), 485-497.
• Saygın, E. P. & Ersoy Arca, N. F. (2020). Dijital kabile kültüründe satın alma davranışını etkileyen grup dinamiklerini anlamaya yönelik netnografik bir araştırma. İşletme Araştirmalari Dergisi, 12(1), 281-303.
• Scheuermann, İ. & Taylor, G. (1997). Netiquette, 7(4), pp. 269–273.
• Toffler, A. (2022). The third wave: The classic study of tomorrow. Bantam.
• Toker, A. (2022). Sosyal bilimlerde nitel veri analizi için bir kılavuz. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (51), 355-361.
• Toker, K. (2018). Endüstri 4.0 ve sürdürülebilirliğe etkileri. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 29(84), 51-64.
• Topsakal, Y., Yüzbaşoğlu, N., Çelik, P. & Bahar, M. (2018). Turizm 4.0 - Turist 5.0: İnsan devriminin neden endüstri devrimlerinden bir numara önde olduğuna ilişkin bakış. Journal of Tourısm Intellıgence and Smartness, 1(2), 1-10.
• Tufur, M. (2011). Türkiye’nin Y kuşağı. Media Cat Özel Eki, 34-36.
• Tuncer, M. U. (2016). Ağ toplumunun çocukları: Z kuşağının kişilerarası iletişim becerilerinin çok boyutlu analizi. Atatürk İletişim Dergisi, 10, 33-46.
• Türker, N., Uçar, M. & Ateş, M. A. (2016). Turizm eğitimi alan öğrencilerin turizm sektörü algıları: Karabük üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 311-333.
• Türkeri, İ. (2014). Yükseköğretim düzeyinde turizm eğitiminin özel nitelikli sorunları ve çözüm önerileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(4), 1-14.
• Tütüncü, Ö. (2022). Turizm lisans eğitimi programlarının kontenjanlarının değerlendirilmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 33(1), 94-105.
• Unur, K & Köşker, H. (2015). Türkiye’de turizm eğitimi ve turizm eğitimi alan öğrencilerin turizme bakış açılarına yönelik araştırmaların incelenmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 44-71.
• Urfa, A. M. & Can, E. (2021). Sanal çalışma ortamlarının getirdiği zorluklar: sanal mesafe kavramı üzerine kavramsal bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Ünstitüsü Dergisi, 46, 10-23.
• Uslu, A. & Sancar, M. F. (2018). Turizm eğitimi alan öğrencilerin staj döneminde yaşadıkları sorunlar: lisans ve ortaöğretim turizm öğrencileri örneği. Opus International Journal of Society Researches, Youth Researches Special Issue, 212-236.
• Utkin, B. А. (2014). «Bиртуальное» уголовное и уголовно-исполнительное законодательство. Вестник томского государственного университета. Право, 4(14), 92-98.
• Ünlüönen, K. & Boylu, Y. (2005). Türkiye’de yükseköğretim düzeyinde turizm eğitimindeki gelişmelerin değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3(12), 11-32.
• Üzümcü, T. P., Alyakut, Ö. & Günsel, A. (2015). Turizm eğitimi alan öğrencilerin, mesleğin geleceğine ilişkin bakış açıları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(33), 179-199.
• Van Dijk, J. (2016). Ağ toplumu. Epsilon Yayincilik Ltd. Sti.
• Varnalı, K. (2013). Dijital kabilelerin izinde: Sosyal medyada netnografik araştırmalar. Mediacat Yayıncılık.
• Walker, S., Hemsley, J., Eckert, J., Mason, R. M. & Nahon, K. (2013). Some tools for social media research.
• Yalçın, M. & Karaman, S. (2022). Z kuşağı bireylerinin turistik ürün tercihlerine ilişkin bir değerlendirme. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(2), 62-76.
• Yalpa, Ö. (2020). Endüstri 4.0 ve endüstri 4.0 teknolojilerinin işletme fonksiyonları üzerine olası etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Osmaniye.
• Yavuz, A. (2020). Bilgi kirliliği ve bireysel sorumluluk: salgın deneyimimiz. MSGÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(22), 203-217.
• Yeşil, Y. & Fidan, F. (2017). Türkiye’de Y kuşağının e-iletişim kullanımı: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 100-109.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9.Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. (2019). Konaklama işletmelerinde akıllı turizm teknolojileri. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Yüksel, H. (2014). İnternet gazeteciliğinde bilgi kirliliği sorunu. Atatürk İletişim Dergisi, 6, 125-138.
• Zeng, B. & Gerritsen, R. (2014). What do we know about social media in tourism? A review. Tourism Management Perspectives, 10, 27-36.
• Zhang, L., Luo, Y., Tao, F., Li, B. H., Ren, L., Zhang, X. & Liu, Y. (2014). Cloud manufacturing: A new manufacturing paradigm. Enterprise Information Systems, 8(2), 167-187.
• Zigurs, İ. (2003). Leadership in virtual teams: Oxymoron or opportunity? Organizational Dynamics, 31(4), 339–351.