Rehber Öğretmenler ile Psikolojik Danışman Adaylarının Kariyer Adanmışlıkları ve Kariyer Kararı Pişmanlıkları

Yıl 2022, , 34 - 50, 30.12.2022

Erhan Tunç , Muhammed Furkan Tunç

https://doi.org/10.58501/kpdd.1108991

Cited By: 3

Öz

İlişkisel tarama modeli ile desenlenen bu çalışmada, rehber öğretmenler ile rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programı öğrencilerinin kariyer adanmışlıkları ile kariyer kararı pişmanlıkları incelenmiştir. Kolayda örneklemeyle, online olarak araştırma formlarına cevap veren 367 kişinin ölçeklere verdikleri yanıtlar veri setine dahil edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, kariyer adanmışlığı puanlarının cinsiyete göre anlamlı derecede farklılaşmadığı; ancak kariyer kararı pişmanlığı puanlarının erkekler yönünde anlamlı derecede farklılaştığı görülmüştür. Psikolojik danışmanların (alan) kariyer adanmışlığı puanlarının rehber öğretmenler (alan dışı) ile rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programı öğrencilerine (aday) göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmüştür. Kariyer kararı pişmanlığı ölçeğinden alınan puanların da rehber öğretmenler (alan dışı) yönünde anlamlı derecede farklılaştığı görülmüştür. Yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre kariyer kararı pişmanlığı ve eğitime devam etme / çalışıyor olma durumu değişkenlerinin kariyer adanmışlığı düzeyine ait toplam varyansın yaklaşık %17’sini açıkladığı; ancak cinsiyetin anlamlı bir yordayıcı olmadığı görülmüştür. Çalışma sonunda, elde edilen bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kariyer adanmışlığı, Kariyer kararı pişmanlığı, Psikolojik danışman, Psikolojik danışman adayı

Destekleyen Kurum

yok

Career Commitment and Career Decision Regret of Counselor and Counseling Candidates

Öz

In this study, which was designed with the relational scanning model, career commitments and career decision regrets of guidance teachers and undergraduate guidance and psychological counseling program students were examined. With the convenience sampling method, the answers of 367 people who answered the research forms online were included in the data set. As a result of the analysis, it was seen that career commitment scores did not differ significantly according to gender. However, it was observed that the career decision regret scores of men differed significantly. According to the results of the regression analysis, career decision regret and continuing education / working status variables predicted approximately 17% of the total variance in the level of career commitment; however, gender was not found to be a significant predictor. At the end of the study, the findings are discussed in the light of the related literature and suggestions are provided.

Anahtar Kelimeler

Career Commitment, Career Decision Regret, Counselor, Counseling Candidate

Kaynakça

• Aktaş, K., & Akdemir, B., (2019). İşe adanmışlık ve örgütsel özdeşleşme ilişkisinin performans algısına etkisi üzerine bir araştırma. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 77, 307-348. https://doi.org/10.26650/jspc.2019.77.0042
• Albrecht, S.L., Bakker, A.B., Gruman, J.A., Macey, W.H., & Saks, A.M. (2015). Employee engagement, human resource management practices and competitive advantage. Journal of Organizational Effectiveness: People and Performance, 2(1), 7 – 35. http://dx.doi.org/10.1108/JOEPP-08-2014-0042
• Aydoğmuş, M., & Yıldız, M. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen olmak i̇stememelerinin nedenleri, Journal of International Social Research, 9(47), 587-600.
• Bacanlı, F., & Büyükgöze-Kavas, A. (2022). Kariyer psikolojik danışmasında çağdaş kuramlar, yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi.
• Bakır, V. & Büyükgöze-Kavas, A. (2021). Çocukların kariyer gelişiminde ebeveyn desteği ve sosyo-demografik özelliklerin rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 119-136. https://doi.org/10.53444/deubefd.780311
• Bilgin, Z., & Ocakçı, F. (2011). Ebelik öğrencilerinde mesleki güdülenme. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(3), 40-46.
• Blessing White. (2013, Ocak). Employee Engagement Research Report Update. https://blessingwhite.com/employee-engagement-research-report-updatejan-2013/
• Brehaut J.C., O'Connor, A.M., Wood, T.J., Hack, T.F., Siminoff, L., Gordon, E., & Feldman-Stewart, D. (2003). Validation of a decision regret scale. Medical Decision Making, 23(4), 281-292.
• Büyükbeşe, T., & Gökaslan, M.O. (2018). İşe gömülmüşlük, işe adanmışlık ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: bir alan çalışması. Mukaddime, 2018, 9(2), 135-153 https://doi.org/10.19059/mukaddime.376745
• Büyükgöze, H., & Özdemir, M. (2017). İş doyumu ile öğretmen performansı ilişkisinin duygusal olaylar kuramı çerçevesinde incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 311–325.
• Caymaz, E., Erenel, F., & Gürer, B., (2013). Liderlik karizması, adanmışlık ve gruba aidiyetin gönüllü çalışma performansına etkileri: AKUT Arama Kurtarma Derneği örneği. International Journal of Human Sciences 10 (1), 129-147
• Crabtree, S. (2013, Haziran). Worldwide, 13% of Employees Are Engaged at Work. http://news.gallup.com/poll/165269/worldwide-employees-engaged-work.aspx
• Diktaş, A. (2015). Eğitim fakültesi öğrencilerinin şehre, üniversiteye ve öğrenim gördükleri bölümlere ilişkin memnuniyet durumları. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 51-77.
• Dursun, S., & Aytaç, S. (2012). Üniversite öğrencilerinin işgücü piyasasına yönelik beklentileri ve iş deneyimleri ile umutsuzluk ve kaygı düzeyleri arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 373-388.
• Emhan, A., Cura, F., & Zincirkıran, M. (2015). İş memnuniyeti ve öğrenme kapasitesinin örgütsel performans üzerindeki etkisi: Bankacılık sektöründe bir uygulama. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(2), 92–108.
• Erdoğan, E., & Bulut, E. (2015). İşletme bölümü öğrencilerinin memnuniyet düzeylerini etkileyen faktörlerin araştırılması. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(26), 151-170
• Erdurcan, S., & Kırdök O. (2017). Mesleki karar pişmanlığı ölçeği: uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1140-1150. http://dx.doi.org/10.17860/mersinefd.330880
• Ferguson, G.A. (1976) Statistical Analysis In Psychology and Education. McGraw-Hill.
• Genç, G., Kaya, A., & Genç, M. (2007). İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin meslek seçimini etkiyen faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(14), 51.
• Greenhaus, J. H., Callanan, G. A., & Godshalk, V. M. (2010). Career management. Sage.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., Anderson, R.E., & Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis: Pearson Education Limited.
• Herrmann, A., Hirschi, A. & Baruch, Y. (2015). The protean career orientation as predictor of career outcomes: Evaluation of incremental validity and mediation effects. Journal of Vocational Behavior, 88, 205-214. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2015.03.008
• Hırschi, A. & Freund, P. A. (2014). Career engagement: Investigating intra individual predictors of weekly fluctuations in proactive career behaviors. The Career Development Quarterly, 62(1), 5-20. http://dx.doi.org/10.1002/j.2161-0045.2014.00066.x
• Hirschi, A., Freund, P. A. & Herrmann, A. (2014). The Career Engagement Scale: Development and validation of a measure of proactive career behaviors. Journal of Career Assessment, 22(4), 575-594. http://dx.doi.org/10.1177/1069072713514813
• Howell, C.D. (1992) Statistical Methods For Psychology (Third Ed). Duxbury Press.
• Kahn, W.A. (1990). Psychological condition of personal engagement and disengagement at work, Academy of Management Journal, 33, 692-724. https://doi.org/10.2307/256287
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Yayınları.
• Kaymakcan, R., Zengin, M., & Yiğit, H. (2011). Öğrencilerin gözüyle ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi eğitimi bölümleri üzerine bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(22), 103-108.
• Koç, G.E., & Demircioğlu, Y. (2009). Aile ekonomisi ve beslenme eğitimi bölümü öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(25), 118-129.
• Koçel, T. (2011). İşletme yöneticiliği (15. Baskı). Beta.
• Korkmaz, O., Kırdök, O., Alkal, A., & Akça, M. Ş. (2020). Kariyer adanmışlık ölçeği: Proaktif kariyer davranışlarının ölçümünün geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Social Sciences Studies Journal, 6(72); 4668- 4677. http://dx.doi.org/10.26449/sssj.2570
• Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı, kuramlar uygulamalar. Nobel Yayın Dağıtım.
• Maingay, S. (1991). Active study dictionary of English. Longman Group UK Limited.
• May, D. R., Gilson, R. L., & Harter, L. M. (2004). The psychological conditions of meaningfulness, safety and availability and the engagement of the human spirit at work. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77(1), 11–37. https://doi.org/10.1348/096317904322915892
• Nılforooshan, P. & Salimi, S. (2016). Career adaptability as a mediator between personality and career engagement. Journal of Vocational Behavior, 94, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2016.02.010
• Osborne, S., & Hammound, M.S. (2017). Effective Employee Engagement in the Workplace. International Journal of Applied Management and Technology. 16(1), 50–67. https://doi.org/10.5590/IJAMT.2017.16.1.04
• Öncül, R. (2000). Eğitim ve eğitim bilimleri sözlüğü. MEB Basımevi.
• Özaltın, A. (2020). Psikolojik danışman adaylarının öz yeterliklerinin kişisel kararsızlık ve mesleki karar pişmanlıklarına etkisi (Tez No: 620337) [Yüksek lisans tezi, Ufuk Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
• Özen, Y. (2011). Kişisel sorumluluk bağlamında kariyer seçimini etkileyen sosyal psikolojik faktörler. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 3, 81-96.
• Özyılmaz, A., & Süner, Z. (2015). İşe Adanmışlığın İşyeri Tutumlarına Etkisi: Hatay’daki 9 İşletmede Yapılan Ampirik Araştırmanın Sonuçları. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(3), 143-164.
• Pişkin, M. (2016). Kariyer gelişim sürecini etkileyen faktörler. Yeşilyaprak, B (Ed.) içinde Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı kuramdan uygulamaya (s: 44-75). Pegem Akademi
• Robert, D. R., & Davenport, T. A. (2002). Job engagement: Why it's important and how to improve it, Employment Relation, 29(3), 21-29. http://dx.doi.org/10.1002/ert.10048
• Rogers, M. E., Creed, P. A., & Glendon, A. I. (2008). The role of personality in adolescent career planning and exploration: A social cognitive perspective. Journal of Vocational Behavior, 73(1), 132-142. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2008.02.002
• Savaş, B.Ç., & Karataş, Ö. (2019). İnönü üniversitesi spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin mesleki karar pişmanlıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası JİLSES Kongresi Tam Metin Kitabı. 978-605-7736-02-4
• Schaufeli, W. B., & Bakker, A. B. (2010). Defining and measuring work engagement: Bringing clarity to the concept. In A. B. Bakker (Ed.) & M. P. Leiter, Work engagement: A handbook of essential theory and research (pp. 10–24). Psychology Press.
• Schaufeli, W. B., Bakker, A. B., & Salanova, M. (2006). The measurement of work engagement with a short questionnaire: A cross-national study. Educational and Psychological Measurement, 66(4), 701–716.
• Schaufeli, W. B., Salanova, M., Gonzalez-Rom, V., & Bakker, A. B. (2002). The measurement of engagement and burnout: a two sample confirmatory factor analytic approach, Journal of Happiness Studies, 3, 71- 92. https://doi.org/10.1177/0013164405282471
• Swaminathan, J., & Ananth, A. (2009). Impact of demographic factors on employee engagement: a study with reference to vasan publications private limited, chennai, published in: GITAM. Journal of management, 9(2), 34–50.
• Yalçın, E. (2019). Duygusal zeka ile işe adanmışlık arasındaki ilişki: kuşaklar bağlamında bankacılık sektöründe bir çalışma (Tez No: 564483) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
• Yavan, Ö. (2016). Örgütsel Davranış Düzleminde Adanmışlık. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 278-296.
• Yeşilyaprak, B., (2012), Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığında paradigma değişimi ve Türkiye açısından sonuçlar: Geçmişten geleceğe yönelik bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 97-118.
• Zeelenberg, M., van Dijk, W.W., Van der Pligt, J., Manstead, A. S., Van Empelen, P., & Reinderman, D. (1998). Emotional reactions to the outcomes of decisions: The role of counterfactual thought in the experience of regret and disappointment. Organizational Behavior And Human Decision Processes, 75(2), 117-141. https://doi.org/10.1006/obhd.1998.2784