Ortaokul Öğrencilerinin Algılanan Anne Baba Tutumlarının Kariyer Gelişimleri ile İlişkisi

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 54 - 72, 28.06.2019

Ahmet Kutlu , Burak Apaydın

Öz

Bu çalışmanın amacı;
ortaokul öğrencilerinin anne baba tutumları ile çocukların kariyer gelişimleri
arasındaki ilişkiyi ve anne baba tutumlarının çocukların kariyer gelişimlerini
yordayıp yordamadığını incelemektir.Çalışma gurubunu Güneydoğu Anadolu
Bölgesi'nden iki farklı ilden iki ortaokul oluşturmaktadır. Bu amaçla 370
ortaokul öğrencisine Algılanan Anne Baba Tutum Ölçeği ve Çocuk Kariyer Gelişim
Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmanın istatistiksel analizlerinde, korelâsyon ve
regresyon analiz teknikleri kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre;
algılanan anne baba tutumunun kabul-ilgi ve denetleme alt boyutları ile çocuk
kariyer gelişiminin bilgi, merak, ilgi, zaman perspektifi, planlama alt
boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Algılanan anne baba
tutumunun psikolojik özerklik alt boyutu ile çocuk kariyer gelişiminin alt
boyutlarından bilgi, merak, ilgi, zaman perspektifi, anahtar figürler ve benlik
arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Algılanan anne baba tutumu çocuk
kariyer gelişimini anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Bu sonuçların; alan
yazınında çocuk kariyer gelişimi üzerine yapılacak çalışmalara önemli katkılar
sunacağı düşünülmektedir. Ayrıca araştırma sonuçlarının, okullarda çalışan
psikolojik danışman ve rehber öğretmenlerin kariyer gelişimi üzerine
yapacakları çalışmalara ışık tutacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anne baba tutumları, kariyer gelişimi, ortaokul

Kaynakça

• KAYNAKÇAAkdeniz, S. (2009). Ergenlerin mesleki karar verme yetkinlik algılarının, algılanan anne-baba tutumu ve bazı özlük nitelikleri açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Bacanlı, F., & Sürücü, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin kariyer gelişimleri ile ebeveyne bağlanmaları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(4), 679-700.Can, A. & Taylı, A. (2014). Ortaokul öğrencilerinin kariyer gelişimlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 321-346.
• Çapulcuoğlu, U. & Gündüz, B. (2012). Öğrenci tükenmişliğini yordamada stresle başa çıkma, sınav kaygısı, akademik yetkinlik ve anne- baba tutumları değişkenlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Durmaz, A. (2014). Farklı kariyer evrelerinde olan öğretmenlerin öğrencilerin kariyer gelişimlerine ilişkin görüşleri. EJOVOC: Electronic Journal of Vocational Colleges, 4(1), 11-21.
• Erdoğdu, M.Y. (2007). Ana-baba tutumları ve öğretmen davranışları ile öğrencilerin akademik başarıları arasındaki ilişkiler. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 33-46.
• Gelir, E. (2009). Ana-baba tutumları, aile sosyal atomu ve cinsiyete göre ilköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin öğrenilmiş çaresizlik ve akademik başarılarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Adana.
• Gök, D. (2010). Anne tutumlarının öğrencilerin başarıları ve yetenekleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Güçray, S. (2001). Ergenlerde karar verme davranışlarının öz saygı ve problem çözme becerileri algısı ile ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(8), 06-121.
• Gül, S. K., & Güneş, İ. D. (2009). Ergenlik dönemi sorunları ve şiddet. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 80-101.
• Hortaçsu, N. (2012). İnsan İlişkileri. Ankara:İmge Kitapevi.
• Işıklar, A., & Bozgeyikli, H. (2010). İlköğretim öğrencilerinin kariyer gelişimlerinin demografik faktörler açısından incelenmesi. The Journal of SAU Education Faculty, 9, 10-29.
• İnanç, Y. B., Bilgin, M., & Atıcı, M. K. (2010). Gelişim psikolojisi. Ankara:Pegem Akademi.
• Köksal, O., Dilci, T., & Yolcubal, D. (2013). Algılanan anne tutumlarının kız çocuklarının kariyer beklentisine etkisi üzerine öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 17(57), 412-433.
• Köse, T. A., & Yangın, S. (2011). İlkokul ve ortaokul öğrencilerinin bilimsel kariyer ilgileri. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 45-46.
• Kulaksızoğlu, A.(Ed.) (2004). Mesleğe ve okula yöneltme amaçlı bir grup rehberlik programı. Örnek Grup Rehberlik Programları. Ankara:Nobel.
• Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı kuramlar uygulamalar. Ankara:Nobel.
• Kuzgun, Y. (2006). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş (5.Baskı). Ankara:Nobel
• Özcan, H. (1996). İlköğretim öğrencilerinin özgüvenleri, akademik başarıları ve anne-baba tutumları arasındaki ilişkiler. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Parman, T. (1998). Bir yas süreci olarak ergenlik ve patolojik yas yüklü aile dinamiği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 5(1), 39-44.
• Ulusoy, M. D., Demir, N. Ö. & Baran, A. G. (2005). Ebeveynin çocuk yetiştirme biçimi ve ergen problemleri: Ankara İli Örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 367-386.
• Yavuzer, H. (2014). Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitapevi
• Yeşilyaprak, B. (Ed) (2012). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem.
• Yöndem, Z. D. & Totan, T. (2007). Ergenlerde zorbalığın anne-baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 8(2), 53-68.
• Yılmaz, A. (2000). Anne-baba Tutum Ölçeği’nin güvenirlik ve geçerlik çalışması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 7(3), 160-172.
• Yılmaz, A. (2000). Eşler arasındaki uyum, anne-baba tutumu ve benlik algısı arasındaki ilişkilerin gelişimsel olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yörükoğlu, A. (2008). Çocuk Ruh Sağlığı. Ankara: Özgür Yayın Dağıtım.