Türk Müziği Kanun Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Bir Eylem Araştırması: Güzel Sanatlar Liseleri Örneği

Yıl 2025, Sayı: 8, 25 - 38, 26.12.2025

Metin Dursun , Yavuz Selim Kaleli

https://doi.org/10.51118/konsan.2025.58

Öz

Bu araştırmanın amacı, tampere ses sistemi ve mutasyon dönemi ses eğitimi temel bilgilerinden yararlanarak, kanun eğitimine başlangıç düzeyinde bir uygulama modeli geliştirmek ve bu modelin uygulanabilirliğini incelemektir. Araştırmada, kanun öğrencilerinin tampere ses sistemine uyum sağlamasını kolaylaştıracak, ses gelişimine uygun solfej çalışmaları yapabilecekleri ve doğru duruş ve tutuş tekniklerini öğrenebilecekleri bir başlangıç düzeyi kanun eğitimi modeli tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Konya Çimento Güzel Sanatlar Lisesi'nde öğrenim gören 9. ve 10. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışma grubunda, 9. sınıftan 4 öğrenci ve 10. sınıftan 4 öğrenci olmak üzere toplam 8 kanun öğrencisi yer almaktadır. Bu öğrencilerin 4'ü kız, 4'ü ise erkek öğrencidir. Güzel sanatlar liselerindeki kanun öğrencilerinin başarısını artırmak, icra sırasında karşılaşılan sorunları çözmek ve öğrenme süreçlerini derinlemesine incelemek amacıyla eylem araştırması modeli kullanılmıştır. Araştırma sürecinde, öğrencilerin geleneksel Türk müziği ses sistemi ile tampere ses sistemini birlikte kullandıkları etkinlikler uygulanmış ve bu etkinliklerin ardından öğrencilerin davranış değişiklikleri yarı yapılandırılmış görüşmelerle değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, öğrencilerin tampere ses sistemine uyum, başarı ve motivasyonlarının arttığı, ses aralığı açısından gelişim gösterdikleri ve doğru duruş-tutuş tekniklerini öğrendikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca, geleneksel Türk müziği ve tampere ses sisteminin başlangıç düzeyinde birlikte ele alındığı bir ders modelinin, hem öğrenciler hem de eğitimciler açısından öğrenme sürecine önemli katkılar sağladığı tespit edilmiştir. Bu yaklaşım, öğrencilerin her iki ses sistemine daha hızlı adapte olmalarını kolaylaştırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kanun Eğitimi , Türk Müziği , Eylem Araştırması

Etik Beyan

Bu araştırma için Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma Etik Kurulu'ndan 10/12/2021 tarihinde etik kurul onayı alınmıştır (Karar no: 11- 2021/578).

An Action Research on Kanun Education Practices in Turkish Music: The Case of Fine Arts High Schools

Öz

The aim of this research is to develop an application model for beginner-level kanun education by utilizing the fundamentals of the tempered sound system and vocal training during the mutation period, and to examine the applicability of this model. In the study, a beginner-level kanun education model has been designed to facilitate kanun students' adaptation to the tempered sound system, enable them to engage in solfège exercises suitable for vocal development, and learn correct posture and holding techniques. The study group consists of 9th and 10th-grade students attending the Konya Çimento Fine Arts High School. The study group includes a total of 8 kanun students, with 4 students from the 9th grade and 4 students from the 10th grade. Among these students, 4 are female and 4 are male.
To enhance the success of kanun students in fine arts high schools, address the challenges encountered during performance, and thoroughly examine their learning processes, an action research model was employed. During the research process, activities where students used both the traditional Turkish music sound system and the tempered sound system were implemented, and the behavioral changes in students following these activities were evaluated through semi-structured interviews.
As a result, it was observed that the students demonstrated improved adaptation to the tempered sound system, increased success and motivation, development in terms of vocal range, and mastery of correct posture and holding techniques. Additionally, it was determined that a lesson model integrating traditional Turkish music and the tempered sound system at the beginner level significantly contributed to the learning process for both students and educators. This approach facilitates faster adaptation of students to both sound systems.

Anahtar Kelimeler

Kanun Education , Turkish Music , Action Research

Etik Beyan

Ethical approval for this research was obtained from the Scientific Research Ethics Committee of Necmettin Erbakan University, Faculty of Social and Human Sciences, on 10/12/2021 (Decision no: 11-2021/578).

Kaynakça

• Algı, S. Küçükdemirkesen, B, Ayar, H. (2024) “Çalgı Eğitiminde Kullanılan Göksel Baktagir’e Ait Sirto ve Longaların Analizi”. İstem 43 187-216. https://doi.org/10.31591/istem.1434385 Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Apaydın, A. K. (2024) “Bağlama Yapım Dinamiklerinin İcra Pratiklerine Etkisine Yönelik Yapımcı ve İcracı Görüşlerinin Değerlendirilmesi”. İstem 43, 217-244. https://doi.org/10.31591/istem.1459626
• Çetik, Ö. (2024) “Türk Müziği Viyolonsel Eğitiminde, Saz Mûsikîsi Formlarının, Yorum Unsurları ve Sağ El Teknikleri ile Tatbiki: Sirto, Longa ve Mandıra Örneği”. İstem 44, 257- 276. https://doi.org/10.31591/istem.1536886
• Erdal, G. G. (2005). Koordinatif kondisyonel motorik özelliklerin geliştirilmesine yönelik antrenmanların piyano çalma performansına olan etkilerinin incelenmesi ve piyano tekniğinin hareket analizi (Doktora Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/413700
• Kiener, H. (1989). Marie Jaell: 1846- 1925 Problèmes D'Esthétique et de Pédagogie Musicales. Nantes.
• Köklü, N. (2019). Eylem araştırması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi (JFES), 26 (2), 357-365. DOI: 10.1501/Egifak_0000000478
• Köksal, O. (2021). Eğitim Bilimleri alanında uluslararası araştırmalar V. Konya: Eğitim Yayınevi
• Özçimen, A. (2015). Adım adım ses eğitimi: Anatomik- fizyolojik yapılar ve kullanım yöntemleri. Konya: Aybil Yayınevi.
• Somakçı, P. (2000). Mesleki müzik eğitimi yapan üniversitelerde başlangıç düzeyi için kanun öğretim yöntemine ilişkin sistematik bir yaklaşım (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=xoF9XsNn8HMJ- 9eJ_DIWXg&no=xoF9XsNn8HMJ-9eJ_DIWXg
• Sönmez, V., Alacapınar, F. G. (2018). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 6. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı)