Trabzon-Akçaabat Orta Mahalle’de Yer Alan Geleneksel Türk Evlerine Ait Pencerelerin İncelenmesi

Yıl 2020, Sayı: 3, 1 - 13, 25.12.2020

Bengi Deren Saka Necmi Kahraman

https://doi.org/10.51118/konsan.2020.1

Öz

Geleneksel Türk evleri, özgün mimarileriyle olduğu gibi iç mekânları ve ince yapı elemanlarıyla da geleneksel kültürün vazgeçilmez yapılarıdır. Geleneksel Türk evlerinin tasarımını bulunduğu coğrafya, dış etkiler, arazi yapısı, sokak-manzara ilişkisi gibi birçok unsur etkilemiştir. Bu faktörler ayrıca tasarımın iç mekânını, iç mekânı oluşturan donatıları etkilemiş ve ince yapı elemanlarına da yön vermiştir. Bu amaçla, Trabzon-Akçaabat Orta Mahalle’de bulunan 17 adet ulaşılabilir tescilli ev araştırma kapsamında ele alınmıştır. Bu evlere ait ince yapı elemanlarından pencerelerin açılış yönü, işlevsel amacı, sayısı, boyutu, katlar arasındaki yatayda ve düşeydeki aks dizisi, malzeme ve süsleme şekli tespit edilerek incelenmiştir. Evlerin konum-sokak bilgileri, fotoğrafları ve evlere ait pencerelerin özellikleri her bir pencere için ayrı ayrı oluşturulan envanter formlar üzerinde belirtilmiştir. Sonuçta, Trabzon-Akçaabat Orta Mahalle’de yer alan geleneksel Türk evlerinin ince yapı elemanlarından pencerelerin standartlaşmış özellikleri tespit edilerek bölgeye ait özelikleri belirtilmiştir. Çoğunluğunun bozulmalara karşı korunması gerektiği kanısına varılmıştır. Ayrıca çalışma ile bu tarihi ve kültürel varlıklarımızın arşivlenmesi sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel Türk Evi, Geleneksel Akçaabat Orta Mahalle Evleri, Geleneksel Pencereler

Examination of the Windows of Traditional Turkish Houses in Trabzon-Akçaabat Orta Mahalle

Öz

Traditional Turkish houses are indispensable structures of traditional culture with their interior spaces and fine building elements as well as their original architecture. Many factors such as geography, external effects, land structure, street-landscape relationship have affected the design of traditional Turkish houses. These factors also gave direction to the interior space of the design, the fittings and fine building elements that make up the interior space. For this purpose, 17 accessible registered houses in Trabzon-Akçaabat Orta Mahalle were considered within the scope of the research. Among the fine building elements of these houses, the opening direction of the windows, their functional purpose, number, size, horizontal and vertical axis of the floors between the floors, material and decoration style were determined and examined. The location and street information of the houses, their photographs and the properties of the windows of the houses are indicated on the inventory forms created separately for each window. As a result, standardized features of windows, one of the fine structural elements of traditional Turkish houses located in Trabzon-Akçaabat Orta Mahalle, were determined and the characteristics of the region were determined. It is concluded that the majority should be protected against deterioration. In addition, archiving of these historical and cultural assets was ensured with this study.

Anahtar Kelimeler

TraditionalTurkish House, Traditional Akçaabat Orta Mahalle Houses, Traditional Windows

Kaynakça

• Akın. S. E., Ertürk. S., ve Özen. H., (2013). Geleneksel Akçaabat Evleri Miras Değerleri Dünden Bugüne Akçaabat Sempozyumu. Trabzon: Akçaabat Belediyesi Kültür Yayınları.
• Arat. Y. (2011). Geleneksel Türk Evi İç Mekân Donatılarının Antropometrik Verilere Dayalı Analizi; Konya Evler. (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Azezli. G.S. (2009). 19.yy’da Osmanlı Konut Mimarisinde İç Mekan Kurgusunun Safranbolu Evleri Örneğinde İrdelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Eldem, H.S. (1968).Türk Evi Plân Tipleri. İstanbul: İTÜ Yayınları.
• Göğebakan, Y. (2014). Karakteristik Bir Değer Olan Geleneksel Türk Evi’nin Oluşumunu Belirleyen Unsurlar ve Bu Evlerin Genel Özellikleri. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 1(1), 41-55.
• Hidayetoğlu, M.L., (2013). Geleneksel Türk Evi Donatı Elemanlarının Restorasyonu ve Çağdaş Yapılarda Yeniden Kullanımı: Bir şerbetlik Örneği. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013(28), 291-301.
• Kahraman, B. (1997). Geleneksel Türk Odasında Ahşap İç Mimari Elemanları. (Yüksek Lisans Tezi). M.S.G.S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Küçükerman, Ö. (1985).Kendi mekânının Arayışı İçinde Türk Evi. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayını.
• Ünver, S. (1983). Dr.RıfatOsman‟a Göre Edirne Evleri. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları.
• Yürekli, H. ve Yürekli, F.(2005).Türk Evi Gözlemler ve Yorumlar. İstanbul. Yapı Endüstri Merkezi.