A Historical Approach to the Development of Housing Policies in Türkiye

Yıl 2024, Sayı: 7, 102 - 117, 28.12.2024

Betül Hatipoğlu Şahin

https://doi.org/10.51118/konsan.2024.45

Öz

The concept of urbanization is a process that causes physical, economic and socio-cultural change and transformation of cities. The changes experienced during the urbanization process bring with them many different problems. The most important of these problems is the housing problem, which focuses on sheltering. Within the scope of this study, the housing problem in Türkiye has been examined covering the period from the declaration of the Republic to the present day. A periodization study was carried out due to the different developments that occurred in the process. The housing problem was addressed by examining different housing policies in four periods. In this context, population sizes and changes in society in each period are presented. Many different production methods such as individual production, state-assisted production, build-and-sell, cooperatives have been periodically brought up for discussion. In addition, throughout the process, the laws and regulations regarding housing were examined in detail. With the transition to the planned period, the statements regarding housing in the development plans prepared were deemed important, and detailed analyzes were made on this subject. The literature research conducted within the scope of the study allowed the housing problem to be examined from many different aspects. By examining issues such as changing laws and regulations, economic conjuncture, and differentiation of social structure in the process, the fundamental causes of the housing problem have been opened for discussion. It is anticipated that this study can be a reference source for housing researchers in Türkiye.

Anahtar Kelimeler

Housing, Housing production, Housing policies, Türkiye

Türkiye’deki Konut Politikalarının Gelişimine Tarihsel Bir Yaklaşım

Öz

Kentleşme kavramı kentlerin fiziksel, ekonomik ve sosyo-kültürel anlamda değişim ve dönüşümüne neden olan bir süreçtir. Kentleşme sürecinde yaşanan değişimler birçok farklı problemi de beraberinde getirmektedir. Bu problemlerin en başında, barınma odağında konut sorunu gelmektedir. Bu çalışma kapsamında Türkiye’de konut sorunu Cumhuriyetin ilanından günümüze kadar olan süreci kapsayarak irdelenmiştir. Süreçte meydana gelen farklı gelişmelerden dolayı dönemlendirme çalışması yapılmıştır. Dört dönemde farklı konut politikalarının incelenmesiyle konut sorunu ele alınmıştır. Bu kapsamda her dönem nüfus büyüklükleri, toplumdaki değişimler ortaya konmuştur. Bireysel üretim, devlet eliyle üretim, yap-satçılık, kooperatifçilik gibi birçok farklı üretim metodu dönemsel anlamda tartışmaya açılmıştır. Ayrıca süreç boyunca konut ile ilgili çıkan yasa ve yönetmeliklerin detaylı irdelemesi yapılmıştır. Planlı döneme geçilmesiyle hazırlanan kalkınma planlarında yer alan konutla ilgili ifadeler önemli görülmüş, bu konuyla ilgili detaylı analizler yapılmıştır. Çalışma kapsamında yapılan literatür araştırması, konut sorununun birçok farklı yönden incelenmesine olanak sağlamıştır. Süreç içinde değişen yasa ve yönetmelikler, ekonomik konjüktür, toplumsal yapının farklılaşması gibi konuların incelenmesiyle, konut sorununun temel nedenleri tartışmaya açılmıştır. Bu çalışmanın Türkiye’deki konut araştırmacıları için bir referans kaynağı olabileceği ön görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Konut, Konut üretimi, Konut politikaları, Türkiye

Kaynakça

• Akalın, M. (2016). Sosyal Konutların Türkiye’nin Konut Politikaları İçerisindeki Yeri ve Toki’nin Sosyal Konut Uygulamaları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 107-124. https://doi.org/10.18069/fusbed.87145
• Alkışer, Y.& Yürekli, H. (2004). Türkiye’de ‘Devlet Konutu’nun Dünü, Bugünü, Yarını. İtüdergisi/A Mimarlık, Planlama, Tasarım Cilt:3, Sayı:1, 63-74.
• Bacak, F. N., & Yaldız, E. (2023). Akseki İlçesi Emiraşıklar Mahallesi Geleneksel Konut Mimarisi Tescilli Yapıları Üzerine Bir Çalışma. Konya Sanat (6), 1-24. https://doi.org/10.51118/konsan.2023.21.
• Bilgin, İ. (1996), Toplu Konut ve Türkiye’deki Gelişimi, Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşim, Ed: Yıldız Sey, Tarih Vakfı, İstanbul.
• Bozdoğan, Ö. (2019). İstanbul Anadolu Yakası’ndaki Sosyal Konut Uygulamalarına Coğrafi Bir Bakış: Tuzla Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Coğrafya Anabilim Dalı İstanbul.
• Çakır, S. (2011). Türkiye’de Göç, Kentleşme/Gecekondu Sorunu ve Üretilen Politikalar. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. (23), 209-222.
• Çoban, A. N. (2012). Cumhuriyetin İlanından Günümüze Konut Politikası. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(03), 75-108. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002256
• DPT. (2007). Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• DPT. (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• DPT. (1996). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• DPT. (1968). İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• DPT. (1973). Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• DPT. (1963). Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• DPT. (1990). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• DPT. (1979). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• DPT. (1985). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• Geray, Cevat. (1994). Konutta Kooperatif ve Belediye İşbirliği. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 3 , 39-45. Kalkınma Bakanlığı, (2014). Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• Keleş, R. (2015). Kentleşme Politikası. Ankara: İmge Kitabevi.
• Osmanlı, N., & Karakayacı, Ö. (2023). Ekonomik Coğrafya Odağında Kırsalı Yeniden Düşünmek: Konya Örneği. Konya Sanat, (6), 195-215. https://doi.org/10.51118/konsan.2023.33.
• Özsoy, A. (2011). “Toplu Konut Uygulamalarının Gelişimi.” Eko Yapı Dergisi.
• Semerci, F., & Bulanık, M. (2023). Konya Kent Merkezinin Şekillenmesinde İktidarın Sosyolojik Etkisi. Konya Sanat (6), 42-56. https://doi.org/10.51118/konsan.2023.23.
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). Onbirinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• Tekeli, İ. (1982). Başkent Ankara’nın Öyküsü. Türkiye’de Kentleşme Yazıları, Turhan Kitabevi, Ankara, s.49-81. sf 268-293.
• Tekeli, İ. (2009). Konut Sorununu Konut Sunum Biçimleriyle Düşünmek. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. TOKİ. https://www.toki.gov.tr/kurulus-ve-tarihce. 2023.
• Turan, İ. (2010). T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi(TOKİ) Sosyal Konut Uygulamalarının(2003-10) Sürdürülebilir Mimarlık Çerçevesinde Değerlendirilmesi: Bezirganbahçe Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, FBE. TÜİK. (2019). “www.tüik.gov.tr.”
• Türkoğlu, H. (1991). Housing for the Urban Poor, Proceedings. ENHR International Symposium, The Role of the Local and Central Governments in Housing Co-operatives: the Case of Türkiye, B091-B100, İstanbul Türkiye.
• Yalçınkaya Erol, Ş. (2011). Dışa Kapalı Sitelerde Mimariye Dayalı Yaşam Kalitesinin İrdelenmesi: İstanbul Örneği. Doktora Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yüksel, U. (2009). Tüketim Odaklı Mimarlığın Son Yıllardaki Yeni Ürünleri: Rezidanslar. MEGARON 4(2):110-118.