Cinema As a Means of Legitimizing Ideology and Forming Public Opinion

Yıl 2024, Sayı: 7, 305 - 326, 28.12.2024

Mustafa Güngör , Meral Serarslan

https://doi.org/10.51118/konsan.2024.55

Öz

Mass media are used to form and consolidate public opinion. Thanks to this feature, the media has stepped in to respond to the expectations of the masses in many problems and moments of social crisis. Cinema has also been used as a means of influencing the masses and imposing a certain idea on the audience since the day it emerged. In this context, cinema not only presents a story to the audience; it also blurs the boundaries between reality and fiction, paving the way for the audience to identify with this world. Viewers who identify with the characters they see on screen are influenced by the film and internalize the message more easily. The illusionary perception of reality causes ideologically produced fictional films to have a profound effect on the masses. This situation has resulted in states conveying the messages they want to convey to the masses through movies. There are similar examples in Turkey. In this study, the film Dağ 2 is analyzed as an example of the relationship between cinema and politics. This study, which aims to reveal the relationship between the film Dağ 2 and the Turkish foreign policy of the period and why the film was produced, is important in terms of showing that a film with prominent political and ideological features in Turkish cinema can both reach and be appreciated by a wide audience and that the state can support cinema for the purpose of forming public opinion. In the study, ideological analysis and mise-en-scene criticism methods were used together. The related analyses revealed that a discourse similar to the discourses of those who manage Turkish foreign policy is also present in the film, and that this discourse is supported by the mise-en-scene. In addition, it was understood that the movie Dağ 2, which was released in 2016, was used to increase public support for Turkey's cross-border operations and that the film aimed to create a perception in favor of the foreign policy of the period. Considering the parameters such as the fact that Dağ 2 was the most watched movie in the year it was released and that it had a high voting rate on platforms where viewers voted directly, it was evaluated that it found a response from the audience in terms of forming public opinion and legitimizing the ideology.

Anahtar Kelimeler

Dağ 2, Foreign Policy, Public Opinion, Hero, Ideology

İdeolojiyi Meşrulaştırma ve Kamuoyu Oluşturma Aracı Olarak Sinema

Öz

Kitle iletişim araçları kamuoyu oluşturma ve pekiştirme konusunda kullanılmaktadır. Medya, bu özelliği sayesinde birçok sorunda ve toplumsal krizde kitlelerin beklentilerine yanıt verebilmek amacıyla devreye girmiştir. Sinema da ortaya çıktığı günden bu yana kitleleri etkileme ve izleyiciye belirli bir düşünceyi kabul ettirme aracı olarak kullanılmıştır. Bu bağlamda, sinema, izleyiciye yalnızca bir hikâye sunmakla kalmamakta; aynı zamanda, gerçek ile kurmaca arasındaki sınırları bulanıklaştırarak izleyicinin kendini bu dünyayla özdeşleştirmesine de zemin hazırlamaktadır. Perdede gördükleri karakterlerle özdeşleşen izleyiciler, filmden etkilenerek verilen mesajı daha kolay içselleştirmektedir. Gerçekliğin yanılsamalı bir biçimde algılanması, ideolojik olarak üretilen kurmaca filmlerin kitleler üzerinde derin etkiler yaratmasına neden olmaktadır. Bu durum, devletlerin de kendi iletmek istedikleri mesajları filmler aracılığıyla kitlelere ulaştırmaları sonucunu doğurmuştur. Türkiye’de de bu duruma benzer örnekler mevcuttur. Çalışmada, sinema ve politika ilişkisine örnek olması bakımından Dağ 2 filmi analiz edilmiştir. Dağ 2 filmi ve dönemin Türk dış politikası arasındaki ilişkiyi ve filmin neden üretildiğini ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma, Türk sinemasında da politik ve ideolojik özellikleri ön plana çıkan bir filmin hem geniş izleyici kitlesine ulaşıp beğenilebileceğini hem de devletin sinemayı kamuoyu oluşturma amacıyla destekleyebileceğini göstermesi bakımından önemlidir. Çalışmada ideolojik analiz ve mizansen eleştirisi yöntemleri birlikte kullanılmıştır. İlgili analizler, Türk dış politikasını yönetenlerin söylemlerine benzer bir söylemin filmde de yer aldığı, bu söylemin mizansenle de desteklendiğini ortaya koymuştur. Ayrıca 2016’da vizyona giren Dağ 2 filminin, Türkiye’nin sınır ötesi operasyonlarına yönelik kamuoyu desteğini artırmak amacıyla kullanıldığı ve film aracılığıyla dönemin dış politikası lehine bir algı oluşturulmasının hedeflendiği anlaşılmıştır. Dağ 2’nin vizyona girdiği yıl en çok izlenen film olması, izleyicilerin doğrudan oy verdiği platformlarda da yüksek oy oranına sahip olması gibi parametreler göz önünde bulundurulduğunda kamuoyu oluşturma ve ideolojiyi meşrulaştırma bakımından izleyicide karşılık bulduğu değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dağ 2, Dış Politika, Kamuoyu, Kahraman, İdeoloji

Kaynakça

• Abdullah, A., & Babaç, E. (2016). Ekonomik Açıdan Rusya’ya Uygulanan Yaptırımlar ve Türkiye İle Yaşanan Uçak Krizinin Etkileri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), s. 2134-2143.
• Abisel, N. (2003). Sessiz Sinema. Om Yayınevi.
• Adanır, O. (2003). Sinemada Anlam ve Anlatım. Alfa Yayınları.
• Ağır, O., & Takar, M. (2016). Rusya-Suriye İlişkilerinin Tarihsel Arka Planı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), s. 285-306.
• Akbaş, E. (2022). ABD Dış Politikasını Meşrulaştırma Aracı Olarak Hollywood Sineması: Tarihsel Bir Özdeyiş. tarihyazımı, 4(2), s. 212-223. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tarihyazimi/issue/74225/1211490 adresinden alındı
• Aktaş, S. (2018). İdeolojik Bir Aygıt Olarak Sinema: "Top Gun"Film Anlatısında Egemen İdeolojinin Temsili. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), s. 96-112. doi:https://doi.org/10.18221/bujss.441447
• Aytekin, M. (2018). Sinemada Söylem ve İdeoloji: Samira Makhmalbaf Filmleri Üzerine Bir İnceleme. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 1(1), s. 59-76. https://dergipark.org.tr/en/pub/ktc/issue/37170/418561 adresinden alındı
• Beyaz Perde. (2024, Ekim 29). Beyaz Perde: https://www.beyazperde.com/filmler/film-247803/kullanici-elestirileri/ adresinden alındı
• Box Office Türkiye Tüm Filmler Seyirci Rekoru. (2024, Ekim 29). Box Office Türkiye: https://boxofficeturkiye.com/tum-zamanlar/seyirci-rekorlari/tum-filmler adresinden alındı
• Box Office Yıllık. (2024, Ekim 29). Box Office Türkiye : https://boxofficeturkiye.com/yillik/2016/tum-filmler adresinden alındı
• Chapman, J. (2003). Cinemas of the World: Film and Society from 1895 to the Present. Reaktion Books.
• Coşkun, E. (2003). Dünya Sinemasında Akımlar. İzdüşüm Yayınları.
• Çavuşoğlu, M. (2016a). 2016 Yılı Başında Dış Politikamız. 04 27, 2017 tarihinde http://www.mfa.gov.tr/site_media/html/2016-yili-basinda-dis-politikamiz.pdf adresinden alındı
• Çavuşoğlu, M. (2016b). 2017 Yılına Girerken Dış Politikamız. 04 27, 2017 tarihinde http://www.mfa.gov.tr/site_media/html/2017-yili-basinda-dis-politikamiz.pdf adresinden alındı
• Çöm, Ş., & Toydemir, H. H. (2022). Bir Savaş Yarası Olarak Dilsizlik: Çamur ve Flaşbellek Filmlerindeki Sessizliğe İdeolojik Bir Bakış. İdil, 96(2022 Ağustos), s. 1151–1161. doi:10.7816/idil-11-96-01
• Deniz, T. (2013). Suriye’nin Durumu, ABD - Rusya ve Türkiye’nin Tutumu. Marmara Coğrafya Dergisi(27), s. 314-332.
• Erkmen, S. (2024, Ağustos 24). Türkiye'nin DEAŞ terörüyle mücadelesinde bir milat: Fırat Kalkanı. Kasım 4, 2024 tarihinde Anadolu Ajansı: https://www.aa.com.tr/tr/analiz/turkiyenin-deas-teroruyle-mucadelesinde-bir-milat-firat-kalkani/3311722 adresinden alındı
• Ersöz, A. (2011). Siyasi İdeolojiler Bağlamında Sinema. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gerbner, G. (2014). Medyaya Karşı. Ayrıntı. Getz, J. G. (2016). Transmission of Ideology through Film: The Cinematic Construction of Gendered Domination in Mr. Deeds Goes to Town. The Sociological Quarterly, 57(4), s. 654-674. doi:https://doi.org/10.1111/tsq.12155
• Gibbs, J. (2003). Mise-En-Scene: Film Style and Interpretation. Wallflower.
• Göker, N. (2018). Sinema Seyirci İlişkisini Etki Çerçevesinde Düşünmek Bir İzleyici Araştırmasının Sonuçları. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(29), s. 270 - 292. doi:https://doi.org/10.31123/akil.383670 IMDb. (2024, Ekim 29). IMDb: https://www.imdb.com/title/tt5813916/ratings/?ref_=tt_ov_rt adresinden alındı
• Kanıpek, K., & Balıkçıoğlu, İ. (2013). Bir İletişim Aracı Olarak Sinema Filmlerinde Dini İdeolojinin Kullanımı: Takva. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi(39), s. 1-16. https://dergipark.org.tr/tr/pub/abuhsbd/issue/32923/365739 adresinden alındı Letterboxd. (2024, Ekim 29). Letterboxd: https://letterboxd.com/film/the-mountain-ii/ adresinden alındı
• Monaco, J. (2002). Bir Film Nasıl Okunur? (E. Yılmaz, Çev.) Oğlak Yayıncılık ve Reklamcılık.
• Özbay, F. (2011). Soğuk Savaş Sonrası Türkiye-Rusya İlişkileri: 1992-2010. Bilge Strateji, 3(4), s. 35-77.
• Özden, Z. (2004). Film Eleştirisi. İmge Kitabevi.
• Özkan, A. (2023). Çıkarlar ve Çatışmalar Bağlamında Türkiye – Rusya İlişkilerinin Analizi. Liberal Düşünce Dergisi(111), s. 241-255. doi:https://doi.org/10.36484/liberal.1291508
• Pilgi, S., & Özsoy, S. (2022). Filmlerin Tüketim Kültürüne Etkisi: Marvel Örneği. Electronic Cumhuriyet Journal of Communication, 4(2), s. 89-101.
• Prince, S. (1992). Visions of Empire: Political Imagery in Contemporary American Film. Praeger.
• Ryan, M., & Kellner, D. (2010). Politik Kamera. (E. Özsayar, Çev.) Ayrıntı Yayınları.
• Sarı, Ö. (2015). Türkiye – Suriye İlişkilerinin Yakın Geçmişi. Yüksek Lisans Tezi, Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sarıtaş, İ. (2018). Nazi Döneminde Sinemanın Propaganda Aracı Olarak İşlevi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi(47), s. 329-350.
• Serarslan, M., & Özgür, Ö. (2011). Sinemada 'Dünyayı Kurtarmak': Türk Sinemasında Dünyayı Kurtaran Adam ve Oğlu. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(4), s. 31- 47.
• Sevimli, M. A., & Bektaş, E. (2019). “Kolpaçino” Filmi Örnekleminde Popüler Komedi Filmlerinde Suç Unsurunun Meşrulaştırılması. Dördüncü Kuvvet, 2(2), s. 198-211.
• Sönmez, M. F. (2023). Propaganda (1999) Filminde Söylemin Politik İzdüşümleri. C. Yıldırım içinde, Türk Sinemasında Politik Söylem (s. 135-150). Literatürk.
• Stojanova, C. (2017). The Great War, Cinema Propaganda: The Emancipation of Film Language. Acta Universitatis Sapientiae, Film and Media Studies(14), s. 131-156.
• Şahin, A. (2021). Kültür Endüstrisi Bağlamında Sinema ve Amerikan Sineması. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11(2), s. 349-364. doi:10.48146/odusobiad.867808
• Toydemir, H. H. (2021a). Geçmişin Düşünde Bir Belgeselci: Nostalji ve Gerçeklik Bağlamında Hakan Aytekin Belgeselleri. Ş. Çöm içinde, Yarına Kalan Bir Belgesel Sinemacı Hakan Aytekin (s. 91-102). Kriter.
• Toydemir, H. H. (2021b). Gölgeler ve Rüyaların Avant-Garde Anlatıcısı: Maya Deren. A. Can, M. Aytaş, & N. A. Konya içinde, Deneysel Sinema (s. 107-122). Tablet Kitabevi.
• Toydemir, H. H. (2023). Şimdiden Kaçarken Geçmişe Kümelenmek: Aftersun ve Blonde Filmlerinde Hatırlamanın Felsefesi. E. Karakoç, & O. Taydaş içinde, Sinema Felsefesi (s. 7-24). Nobel.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul Tutanağı. (2013, 10 3). 10 2, 2024 tarihinde TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ: https://www.tbmm.gov.tr/Tutanaklar/Tutanak/21996 adresinden alındı
• Türkiye’nin DEAŞ ile Mücadelesi. (2017). Kasım 4, 2024 tarihinde icisleri.gov.tr: https://www.icisleri.gov.tr/kurumlar/icisleri.gov.tr/IcSite/strateji/deneme/YAYINLAR/%C4%B0%C3%87ER%C4%B0K/deas%CC%A7%20frans%C4%B1zca.pdf adresinden alındı
• Varol, F. (2016). Yılmaz Güney Sinemasının İdeolojik ve Gerçekçi Sinema Dilinin Çözümlenmesi. Yüksek Lisans Tezi , Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ordu.
• Vučković, A. (2024). Cinematic Self-Criticism as a Method of Justification of Contemporary Politics: The Case of Barbie and Oppenheimer. I. Matić (Dü.), Film and Politics içinde (s. 381-398). Belgrade: Institute for Political Studies. doi:https://doi.org/10.18485/ips_film_politics.2024
• Wayne, M. (2001). Political Film: The Dialectics of Third Cinema. Pluto Press. Yılmaz, M. E. (2023). Türkiye-Rusya İlişkilerinin Gelişimi (1923-2023). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi(Özel Sayı: Cumhuriyetin 100. Yılında Türkiye), s. 24-45. doi:https://doi.org/10.33692/avrasyad.1252032 Yılmaz, Y. K. (2020). Propaganda Aracı Olarak Sinema. H. Yılmaz içinde, Siyaset Toplum Medya (s. 175-198). Orion Kitabevi.