Yenilenebilir Enerji ve İstihdam: Dalgacık Dönüşümlü Kesirli Frekanslı Fourier Nedensellik Analizi

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 33, 701 - 718, 20.12.2025

Onur Yağış

https://doi.org/10.38155/ksbd.1630764

Öz

Dünyadaki tüm ülkelerde ve Türkiye’de enerji gereksinimi artmaya devam etmektedir. Enerji gereksiniminin karşılanmasında, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı da artmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırımların gerçekleştirilmesi fosil kaynaklı enerji kullanımını azaltabilmektedir. Ayrıca bu enerji kaynağının kullanımı enerji arz güvenliğinin sağlanmasına, yeni iş sahalarının ortaya çıkmasına ve sürdürülebilir iktisadi kalkınmaya katkılar sunabilmektedir. Bu çalışmada Türkiye için 1990-2020 dönemi kullanılarak yenilenebilir enerji ve istihdam ilişkisinin Dalgacık Dönüşümlü Kesirli Frekanslı Fourier nedensellik tekniğiyle araştırılması amaçlanmıştır. Araştırma sonucunda, dalgacık dönüşümlü kısa dönemde, ekonomik büyümeden yenilenebilir enerji tüketimine doğru %10 anlamlılık düzeyinde nedenselliğin bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Orta dönemde, yenilenebilir enerji tüketiminden ve ekonomik büyümeden istihdama doğru %1 anlamlılık düzeyinde nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Uzun dönemde, yenilenebilir enerji tüketiminden istihdama doğru %5 anlamlılık düzeyinde nedensellik sonucu elde edilmiştir. Ekonomik büyümeden yenilenebilir enerji tüketimine ve yenilenebilir enerji tüketimimden ekonomik büyümeye doğru %1 anlamlılık seviyesinde çift yönlü nedensellik sonucu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yenilenebilir Enerji , İstihdam , Dalgacık Dönüşümlü Fourier Nedensellik Analizi

Kaynakça

• Afolayan, T.O. (2019). Reducing unemployment Malaise in Nigeria: the role of electricity consumption and human capital development. International Journal Of Energy Economics And Policy, 9(4), 63-73.
• Afşar, M., Doğan B. Ö. (2021). Yenilenebilir enerji yatırımları ve istihdam ilişkisi: E-7 ülkeleri üzerine bir analiz. Sosyoekonomi, 29(50), 547-564.
• Akarca, A., Long, T. (1979). Energy and employment: a time-series analysis of the causal relationship. Resources And Energy, 2(2-3), 151-162.
• Apergis, N., Salim, R. (2015). Renewable energy consumption and unemployment: evidence from a sample of 80 countries and nonlinear estimates. Applied Economics, 47(52), 5614-5633.
• Araghi, A., Baygi, M. M., Adamowski, J., Malard, J., Nalley, D., Hasheminia, S. M. (2015). Using wavelet transforms to estimate surface temperature trends and dominant periodicities in Iran based on gridded reanalysis data. Atmospheric Research, 155, 52-72.
• Bozoklu, Ş., Yılancı, V., Görüş, M. Ş. (2020). Persistence ın per capita energy consumption: afractional integration approach with a fourier function. Energy Economics, 91, 1-12. Https://Doi.Org/10.1016/J.Eneco.2020.104926
• Chang, T., Fang, W., Wen, L-F. (2001). Energy consumption, employment, outpot, and temporal causality: evindence from taiwan based on cointegration and error-correction modelling techniques. Applied Economics, 33(8), 1045-1056.
• Chen, Y. (2018). Renewable energy investment and employment in China. International Review Of Applied Economics, 33(3), 314-334.
• Çelik, O. (2021). Assesstment of the relationship between renewable energy and employment of the United States of America: empirical evindence from spectral granger causality. Environmental Science And Pollution Research, 28, 13047-13054
• Enders, W., Lee, J. (2012). The flexible fourier form and dickey–fuller type unit root tests.Economics Letters, 117(1), 196-199. Https://Doi.Org/10.1016/J.Econlet.2012.04.081
• Tatar, E. H. (2023).Finansal gelişme şoklarının dalgacık dönüşümü (wavelet) ile farklı zaman ölçeklerinde analizi: MERCOSUR ülkeleri örneği. Sosyoekonomi, 31(58), 313-332.
• Gençay, R., Gradojevic, N., Selçuk, F., Whitcher, B. (2010). Asymmetry of information flow between volatilities across time scales. Quantitative Finance, 10(8), 895-915.
• Glasure, Y.U., Lee, A-R. (1995). Relationship between U.S. energy consumption and employment: further evindence. Energy Sources, 17(5), 509-516.
• Global Insights (2008). Current and potential green jobs in the U.S. economy. The United States conference of mayors. https://www.earthpolicy.org/pressreleases/uploads/GreenJobsReport.pdf adresinden 1 Mart 2024 tarihinde alınmıştır.
• Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: Journal Of The Econometric Society, 37(2), 424-438. https://doi.org/doi.org/10.2307/1912791
• Ha, J., Tan, P. P., Goh, K. L. (2018). Linear and nonlinear causal relationship between energy consumption and economic growth in China: new evidence based on wavelet analysis. PloS one, 13(5), e0197785.
• Ilo (2023). Https://Www.İlo.Org/Global/Lang--En/İndex.Htm, adresinden 1 Mart 2024 tarihinde alınmıştır.
• Irena (2019). International renewable energy agency, renewable energy and job annual review2019’,Https://Www.İrena.Org/-/Media/Files/Irena/Agency/Publication/2019/Jun/Irena_Re_Jobs_2019-Report.Pdf, adresinden 1 Mart 2024 tarihinde alınmıştır.
• Irena (2021). International renewable energy agency.renewable energy and job annual review2021.Https://Www.İrena.Org/-/Media/Files/Irena/Agency/Publication/2021/Oct/Irena_Re_Jobs_2021.Pdf, adresinden 1 Mart 2024 tarihinde alınmıştır.
• Irena(2023). International renewable energy agency. renewable energy and job annual review. Https://Www.İrena.Org/Publications/2023/Sep/Renewable-Energy-And-Jobs-Annual-Review-2023 adresinden 1 Mart 2024 tarihinde alınmıştır.
• Karaca, C., Eşgünoğlu, M (2017). Yenilenebilir enerji yatırımlarının istihdam artırıcı etkisi: Türkiye örneği. Iıı Imcofe, International Multidisplinary Congres Of Eurasia: Barcelona (s. 587-596). Barcelona, İspanya.
• Karaca, C., Eşgünoğlu, M., Ulutaş, A. (2017). Türkiye’de optimal yenilenebilir enerji kaynağının copras yöntemiyle tespiti ve yenilenebilir enerji yatırımlarının istihdam arttırıcı etkisi, Maliye Dergisi, 172, 111-132.
• Khobaı, H., Kolısı, N., Moyo, C., Anyıkwa, I., Dıngela, S. (2020). Renewable energy consumption and unemployment in South Africa. International Journal Of Energy Economics And Policy, 10(2), 170-178.
• Kronsel, A., Rosqvist, L. S., Hiselius, L. W. (2016). Achieving climate objectives in transport policy by including women and challenging gender norms: the swedish case. International Journal Of Sustainable Transportation, 10(8), 703-711.
• Li, H.-S., Geng, Y.-C., Shinwari, R., Yangjie, W., Rjoub, H. (2021). Does renewable energy electricity and economic complexity index help to achieve carbon neutrality target of top exporting countries?. Journal Of Environmental Management, 299, 113386.
• Meyer, I., Sommer, M. W. (2014). Employment effects of renewable energy supply-a meta-analysis. Policy Paper, 12.
• Minh, T.B., Van, H. B. (2023). Evaluating the relationship between renewable energy consumption and economic growth in Vietnam, 1995–2019, Energy Reports, 9(1), 609-617,Issn 2352-4847,Https://Doi.Org/10.1016/J.Egyr.2022.11.074.
• Nazlıoğlu, S., Görmüş, N. A., Soytaş, U. (2016). Oil prices and real estate investment trusts (REITs): gradual-shift causality and volatility transmission analysis. Energy economics, 60, 168-175. https://doi.org/doi.org/10.1016/j.eneco.2016.09.009
• OECD(2024, 1 Mart).Https://Www.Oecd.Org/
• Osei, B., Kunawotor, M., Kulu, E. (2023). Renewable energy production and employment: comparative analysis of European and Asian countries. International Journal Of Energy Sector Management , 17( 4), 761-778. Https://Doi.Org/10.1108/Ijesm-04-2022-0015
• Özdemir B. K., Yıldırım S. (2013). Türkiye’de ekonomik büyüme ve istihdam arasındaki nedensellik ilişkisinin analizi: özçıkarımlı dalgacık yaklaşımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 38, 97-116.
• Özsoy, N.E., Özpolat, A. (2020). Yenilenebilir enerji ve istihdam ilişkisi: boostrap granger nedensellik analizi, Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 4(2), 263-280.
• Pata, U. K., Yılancı, V. (2020). Financial development, globalization and ecological footprint in G7: further evidence from threshold cointegration and fractional frequency causality tests. Environmental and Ecological Statistics, 27, 803-825. https://doi.org/10.1007/s10651-020-00467-z
• Pao, T-H., Fu, C-H. (2013). The causal relationship between energy resources and economic growth in Brazil. Energy Policy, 61, 793-801.
• Percival, D., A. Walden (2000). Wavelet Methods for Time Series Analysis. Cambridge University Press.
• Polat, M. A. (2022). Türkiye’de co2 emisyonunun belirleyicisi olarak cinsiyet, işverenlerin istihdam içerisindeki payı ve yenilenebilir enerjinin rolü üzerine bir uygulama. Öneri Dergisi, 17(58), 638-664.
• Sarı, R., Ewıng, B., Soytaş, U. (2008). The relationship between disaggregate energy consumption and industrial production in the United States: an ardl approach. Energy Economics, 30(5), 2302-2313.
• Tiwari, A. K. (2011). A structural var analysis of renewable energy consumption, real gdp and co2 emissions: evidence from India. Economics Bulletin, 31(2), 1793-1806.
• Toda, H. Y., Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of econometrics, 66(1-2), 225-250. https://doi.org/doi.org/10.1016/0304-4076(94)01616-8
• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2024, 1 Mart).Onuncu kalkınma planı.https:://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Onuncu_Kalkinma_Plani-2014-2018.pdf
• Ulloa-De Souza, Rc, González-Quiñonez, La, Reyna-Tenorio, Lj, Salgado-Ortiz, Pj., Chere-Quiñónez, B.F. (2024). Renewable energy development and employment in Ecuador's rural sector: economic impact analysis. International Journal of Energy Economics and Policy, 14 (1), 464.
• Ursavaş, U., Yılancı V. (2022). Convergence analysis of ecological footprint at different time scales: evidence from southern common market countries. Energy & Environment, 34(2), 429-442.
• Vanwynsberghe, R. (2016). Green jobs for the disadvantaged: an analysis of government policies in British Columbia. Journal Of Environmental Planning And Management, 59(4), 730-745,
• Walden, A.T. (2001) Wavelet analysis of discrete time series. <https://www.math.uni-bielefeld.de/~rehmann/ECM/cdrom/3ecm/pdfs/pant3/walden.pdf>, adresinden 1 Mart 2024 tarihinde alınmıştır.
• Wei, M., Patadia, S., Kammen, D.M. (2010). Putting renewables and energy efficiency to work: how many jobs can the clean energy ındustry generate ın the US?. Energy Policy, 38, 919-931.
• World Bank (2024, 1 Mart). World development indicators https://www.worldbank.org/ source/world -development-indicators/
• Yu, E.S.H., Jın, J.C. (1992).Cointegration tests of energy comsumption, income, and employment. Resources And Energy, 14(3), 259-266.
• Zaman, Q. U., Wang, Z., Zaman, S., Rasool, S. F. (2021). Investigating the nexus between education expenditure, female employers, renewable energy consumption and co2 emission: evidence from China. Journal Of Cleaner Production, 312, 127824.
• Zhao, Xu., Luo, D. (2017). Driving force of rising renewable energy in China: environment, regulation and employment. Renewable Energy And Sustainable Reviews, 68(1), 48-56.