Okul Öncesi Eğitime Devam Eden Çocukların Sosyal Becerileri İle Aile Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2015, Cilt: 7 Sayı: 02, - 9, 19.12.2015

Fatma YAŞAR Ekici

Öz

Anne karnında başlayan gelişim süreci çocuk dünyaya geldiği andan itibaren daha kapsamlı bir şekilde işlemeye devam etmektedir. Çocuk içinde bulunduğu toplumun gelenek görenek, ahlak gibi toplumsal değerlerini ve davranış biçimlerini benimseyerek...

Anahtar Kelimeler

-

Okul Öncesi Eğitime Devam Eden Çocukların Sosyal Becerileri İle Aile Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi eğitime devam eden çocukların sosyal becerileri ile aile
özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır.
Araştırma evrenini, İstanbul ilinde yer alan devlet ve özel okul öncesi eğitim kurumlarında eğitim
görmekte olan 5-6 yaş grubu çocuklar ve aileleri oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise, İstanbul
ilinin Avcılar, Beylikdüzü, Eyüp, Güngören, Bakırköy ilçelerinden rastlantısal örnekleme modeliyle
seçilmiş 7 devlet ve 5 özel olmak üzere toplam 12 okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 295 çocuk
ve ailesi oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Aile Bilgi Formu” ve “Anaokulu ve
Anasınıfı Davranış Ölçeği”nde ( Preschool and Kindergarden Behaviour Scale (PKBS–2)) yer alan
"Sosyal Beceri Ölçeği" kullanılmıştır. Ölçek, Merrell tarafından geliştirilmiş ve Türkçeye uyarlama,
geçerlilik ve güvenilirlik çalışması Özbey tarafından yapılmıştır. Verilerin analizinde SPSS paket
programı kullanılmıştır. Araştırma sonunda şu sonuçlara ulaşılmıştır: Okul öncesi eğitime devam eden
çocukların sosyal becerileri ile anaokuluna devam etme süresi, annenin yaşı, annenin mesleği, babanın
yaşı, babanın eğitim durumu, babanın çalışma durumu, ailenin ekonomik durumu ve ailedeki çocuk
sayısı arasında anlamlı bir ilişki yoktur. Bundan farklı olarak okul öncesi eğitime devam eden çocukların
sosyal becerileri ile çocuğun yaşı, cinsiyeti, annenin eğitim durumu ve babanın mesleği arasında anlamlı
bir ilişki söz konusudur.

Anahtar Kelimeler

Aile, Okul Öncesi Eğitim, Sosyal Beceri

Kaynakça

• Acun-Kapıkıran, N., Bora-İvrendi, A. ve Adak, A. (2006). Okul Öncesi Çocuklarında Sosyal Beceri: Durum Saptaması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1); 19-27.
• Akbaba, S. (2004). Psikolojik Bozuklukların Önlenmesi İçin Okul Öncesi Dönemdeki Rehberlik Etkinliklerinin Önemi. I. Uluslararası Okul Öncesi Eğitimi Kongresi. Kongre Kitabı (2006). Cilt:3. 294–301.
• Bacanlı, H.(1999). Sosyal Beceri Eğitimi, İlköğretimde Rehberlik, (Ed.Yıldız Kuzgun), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Brodeski, J. And Hembrough, M. (2007). Improving Social Skill in Young Children. An Action Research Project. Degree of Master of Art in Teaching and Leadeship. Saint Xavier Universty, Chicago, Illinois.
• Choi, D. H. And Kim, J. (2003). Practicing Social Skills Training For Young Children With Low Peer Acceptance: A Cognitive-Social Learning Model. Ealry Childhood Education Journal. Vol.31.No.1.Fall
• Cerrahoğlu, S. (2002). Sosyal Beceri Eğitiminin İlköğretim Öğrencilerinin Öz Kavramıdüzeylerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitimi Bilimleri A.B.D. Samsun.
• Combs, M. L., Slaby, D. A. (1977). Social Skills Training With Children. Advances in Clinical Child Psychology. New York: Plenum 1, 161–201.
• Çakıl, N. (1998). Grupla Sosyal Beceri Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çimen, S. (2000). Ankara'da Üniversite Anaokullarına Devam Eden Beş-Altı Yaş Çocuklarının Psiko-Sosyal Gelişimlerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Çoban, M. (1999). Anaokuluna Giden ve Gitmeyen Çocukların Sosyalleşme Düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Danielson, C. K And Phelps, C.R. (2003). The Assesment of Children’s Socialskills Through Self-Report: A Potantial Sxcreening Instrument For Classroom Use. Measurement And Evaluation İn Counseling And Development. January. Vol.35.
• Dinç, B. (2002). Okul Öncesi Eğitimin 4–5 Yaş Çocuğunun Sosyal Gelişimine Etkileri Konusunda Öğretmen Görüşleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Efe, K. (2005). Okul Öncesi Eğitim Çağında Çocuğu Olan Ailelerin Denetim Odağı Türü ve Çocuklarının Sosyal Davranışlarını Denetlemeleri Arasındaki İlişki, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Eminoğlu, B. (2007). 4-5 Yaş Çocuklarının Sosyal Davranışları ile Ebeveyn Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Çocuk Gelişimi Ve Eğitimi Ana Bilim Dalı: Ankara.
• Foster, S. L., Ritchey, W. L. (1979). Issues in The Assessment of Social Competence in Children Journal of Applied Behavior Analysis. Winter; 12(4): 625–638.
• Gizir, Z. (2002). Anaokuluna Devam Eden Dört-Beş Yas Çocuklarında Sosyal Davranışların Gelişimi İle Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ev Ekonomisi (Çocuk Gelişimi) Bilim Dalı.
• Günindi, N. (2008). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Altı Yaş Çocuklarının Sosyal Uyum Becerileri İle Anne-Babalarının Empatik Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gürkan, T. (1979). Neden Okul Öncesi Eğitim. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 15 (2), 215-219.
• Gürşimşek, I., Girgin,,G., Harmanlı, Z. Ve Ekinci, D. (2004). Annenin Ruhsal Belirtileri İle 5-6 Yaş Dönemi Çocuklarının Davranış Problemleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Uluslararası Okul Öncesi Eğitimi Kongresi. Kongre Kitabı (2006). Cilt:3. 359-369.
• Holland, M. L. And Merrell, K. W. (1998). Social-Emotional Characteristics of Preschol- Aged Children Referred For Child Find Screening And Assesment: A Comparative Study. Research in Developmental Disabilities. 19 (2), 167–179.
• Kamaraj, I. (2004). Sosyal Becerileri Derecelendirme Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması Ve Beş Yaş Çocuklarının Atılganlık Sosyal Becerisini Kazanmalarında Eğitici Drama Programının Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kanlıkılıçer, P. (2005). Okul Öncesi Davranış Sorunları Tarama Ölçeği: Geçerlik Güvenirlik Çalışması. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İlköğretim Ana Bilim Dalı, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N.(2005).Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara.
• Kelly J.A. (1982). Social Skills Training: A Practical Guide For Intervention. NY: Springer Publishing Company.
• Keown, L.J., Woodward, L.J. (2002). Early Parent–Child Relations And Family Functioning of Preschool Boys With Pervasive Hyperactivity.Journal Journal of Abnormal Child Psychology.I Vol: 30, No: 6 . 541-553.
• Koçak, N. Ve Tepeli, K. (2004). 4-5 Yaş Çocuklarının Sosyal İlişkiler Ve İşbirliği Davranışlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Egitim Fakültesi I. Uluslararası Okul Öncesi Egitimi Kongresi.Kongre Kitabı. (2006) Cilt:2. 9-13.
• Kök, Tuğluk, M.N., Bay, E.(2006). Okul Öncesi Eğitimin Öğrencilerin Gelişim Özellikleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. 1.Uluslarası Okul Öncesi Eğitim Kongresi,Ya-Pa. Cilt :1
• Kurt, F. (2007). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Beş-Altı Yaş Çocuklarının Sosyal Uyum Ve Becerilerine Proje Yaklaşımlı Eğitim Programlarının Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Mcclellan, D.E. And Katz, L.G. (2001). Assesing Young Children’s Competence. Eric Identifier: ED450953.
• Mercurio, C.M. (2003). Guiding Boys in The Early Years to Lead Healthy Emotional Lives. Early Childhood Education Journal. 30(4), 255-258.
• Merrell, K.W. (2003) Preschool and Kindergarten Behavior Scales. (2.Edition). Examiner’s Manual. Pro-Ed.An International Publisher.
• Orçan, M., Deniz, E. (2004). Anaokuluna Devam Eden Altı Yaş Çocuklarının Sosyal Uyumlarının İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi I. Uluslararası Okul Öncesi Eğitimi Kongresi. Kongre Kitabı. (2006) Cilt:2. 310-321.
• Öksüz, Y. (2002). Ergenin Kişilik Gelişiminde Ebeveynin Rolü. Milli Eğitim Dergisi. 155–156.
• Önder, A. (2003). Okul Öncesi Çocukları İçin Eğitici Drama Uygulamaları. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Önder, A. , Güven, Y. , Sevinç, M., Aydın, O.,Uyanık Balat ,G., Palut, B. ve Diğerleri (2004). Altı Yaş Çocukları İçin Marmara Sosyal Duygusal Uyum Ölçeği’nin (MASDU) Geçerlilik Ve Güvenirlik Çalışması. 1. Uluslararası Okul Öncesi Eğitimi Kongresi Basılmamış Bildiri Özetleri (S.303-317) İstanbul: Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi.
• Özbey, S. (2009). Anaokulu Ve Anasınıfı Davranış Ölçeğinin Geçerlik Güvenirlik Çalışması Ve Destekleyici Eğitim Programının Etkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Öztürk, A. (2008). Okul Öncesi Eğitimin İlköğretim 1. ve 3. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Becerilerine Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Park, S. Y. And Cheah, C. S. L. (2005). Korean Mothers’ Proactive Socialisation Beliefs Regarding Preschoolers’ Social Skills. International Journal Of Behavioral Development, 29 (1); 24-34.
• Riggio, R.E. (1986). Assessment of Basic Social Skills. Journal of Personality And Social Psychology, 51(3),649- 660.
• Rinn, R. C., Markle, A. (1979). Modification of Social Skill Deficits in Children, In A. S. Bellack & M. Heren (Eds.), Research And Practice in Social Skills Training, New York, NY: Plenum, 107–129
• Sarı, E. (2007). Anasınıfına Devam Eden 5-6 Yaş Grubu Çocukların, Annelerinin Çocuk Yetiştirme Tutumlarının, Çocuğun Sosyal Uyum ve Becerilerine Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Seçer, S., Çeliköz, N. Ve Yasa, S. (2008). Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden Çocukların Annelerinin Ebeveynliğe Yönelik Tutumları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 14, 414–428.
• Seven, S. (2006). 6 Yaş Çocuklarının Sosyal Beceri Düzeyleri İle Bağlanma Durumları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tuğrul, B. (1992). Anaokulu Eğitimi Alan ve Almayan Çocukların İlkokul Birinci Sınıftaki Akademik Başarı ve Ruhsal Uyum Davranışlarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uğur, H. (1998). Anasınıfı Eğitiminin Sosyalleşmedeki Rolü ve Öğrencileri Sosyalleştirme Açısından Özel ve Devlet Anasınıflarının Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Updegraff, K. A., Mchale, S. M., And Crouter, A.C. (2001). Parents Involvement in Adolescent Peer Relationships: A Comparison of Mothers And Fathers Roles. Journal of Marriage and Family, 63, 655-668.
• Ünal, F. (2007). Çocuklarda Empati Gelişimi: Çocuklarda Empati Gelişiminde Anne-Baba Tutumlarının Etkisi. Milli Eğitim Dergisi. Sayı:176. Güz. 134–148.
• Walker, H. M., Mcconel, S., Holmes, D., Todis, B., Walker, J. And Golden, N. (1988). The Walker Social Skills Curriculum. The Accept Program. Austin, TX: Pro-Ed.
• Westwood, P. (1993). Commonsense Methods For Children With Special Needs Strategies For The Regular Classrom. London.
• Yılmaz, A. (2000). Eşler Arasındaki Uyum Ve Çocuğun Algıladığı Anne Baba Tutumu İle Çocukların, Ergenlerin Ve Gençlerin Akademik Başarıları Ve Benlik Algıları Arasındaki İlişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.