Değerler Eğitimi ve Türkçe Öğretiminde Değer Eğitimi Üzerine Yapılan Araştırmalara İlişkin Kaynakça Denemesi

Yıl 2017, Cilt: 9 Sayı: 16, 383 - 412, 16.10.2017

Mehmet Nuri Kardaş Seda Cemal

Öz

    Bu
araştırmanın amacı, Türkiye’de Türkçe öğretiminde değer eğitimi üzerine yapılan
bilimsel çalışmaları (tez, makale, bildiri) belirlemek, bu eserlerde öne çıkan
değerleri tespit etmek ve alan araştırmacılarına  “Türkçe öğretiminde değerler eğitimi
kaynakçası” sunmaktır.

    Araştırma,  nitel araştırma metodolojisine uygun olarak
hazırlanmıştır.  Araştırmada nitel
araştırma tekniklerinden “doküman taraması” yapılmış, ulaşılan verilerin
analizinde “betimsel analiz” tekniği kullanılmıştır.

    Araştırmanın
problem sorularına bağlı olarak şu sonuçlara ulaşılmıştır: Türkçe öğretiminde değer
eğitimi üzerinde toplamda 73 bilimsel çalışmanın yapıldığı belirlenmiştir.  Bu çalışmaların 40’ını (%54,4) yüksek lisans
tezi, 30’unu  (%40,8) makale, 3’ünü (%4,08)
ise bildiri türünden araştırmalar oluşturmuştur. Türkçe değer eğitimi
çalışmalarında 127 değerin incelendiği belirlenmiştir. En yüksek frekansa sahip
25 değer şu şekildedir: Saygı (f:33), Sevgi(f:32), Yardım severlik  (f:31), Dürüstlük (f:30), Çalışkanlık (f:28),
Sorumluluk (f:27), Hoşgörü (f:23), Bilimsellik (f:22),Aile birliğine önem verme
(f:22), Duyarlılık (f:21), Adil Olma (f:20), Estetik (f:19), Dayanışma (f:18),
Misafirperverlik (f:18), Vatanseverlik (f:17), Bağımsızlık (f:16), Sağlıklı
olma (f:16), Tanrı inancı (f:15), Temizlik (f:15), Barış (f:14), Özgürlük
(f:12), Fedakârlık (f:12), Sabırlı olma (f.10), Arkadaşlık-dostluk (f:9),
Sadakat (f:8).

Anahtar Kelimeler

Değer Eğitimi, Türkçe Öğretimi, Değer Eğitimi Kaynakçası

A Bibliography of Research Scrutinizing Education of Values and Education of Values in Turkish Language Instruction

Öz

    The objective of the present
study is to determine the scientific studies (dissertation, article,proceeding)
conducted in Turkey on education of values in Turkish language instruction,
identification of prominent values as determined in these studies and to
provide a “bibliography of education of values in instruction of Turkish” for
researchers in the field.

    The study was conducted with
qualitative research methodology. “Document analysis,” one of the qualitative
research techniques, was conducted in the study, and “descriptive analysis”
technique was utilized for data analysis.

    Based on the research
questions, the following results were obtained: Overall 73 scientific work that
scrutinized education of values in Turkish language instruction were
identified. 40 of these studies were dissertations (54,4%), 30 were articles (40,8%),
and 3 were proceedings (4,08%). It was determined that 127 values were
investigated in Turkish education of values studies. The top 27 highest
frequency values were; Respect (f:33), Love (f:32), Charitableness (f:31),
Honesty (f:30), Diligence (f: 28), Responsibility (F27), Tolerance (F23), Being
Scientific (f: 22), Significance of the family unity (f: 22), Sensitivity (f:
21), Fairness (f: 20), Aesthetics (f: 19), Solidarity (f: 18), Hospitality (f:
18), Patriotism (f: 17), Independence (f: 16), Health (f: 16), Belief in God
(f: 15) Cleanliness (f: 15), Peace (f: 14), Freedom (f: 12), Self-sacrifice (f:
12), Patience (F.10), Friendship (f: 9), Loyalty (f: 8).

Anahtar Kelimeler

Education of values, Turkishlanguageinstruction, bibliography of education of values.

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim İkinci Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydın, M. (2003). Gençliğin Değer Algısı: Konya Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi. Cilt I, Sayı 3, 121-144
• Beill, B. (2003). İyi Çocuk, Zor Çocuk “Doğru Davranışlar Çocuklara Nasıl Kazandırılır?” (Çev: Cuma Yorulmaz). Ankara. Arkadaş Yayınevi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (3.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Engin G., Selçuk U., (2014). Türkçe ve Beden Eğitimi Öğretim Programları ile Bütünleştirilmiş Değerler Eğitimi Programının Etkililiği, Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(4): 942-969.
• Halstead, J. M. & Taylor, M. J. (2000). Learning and Teaching About Values: A Review of Recent Research. Cambridge Journal of Education, 30 (2), 169-203.
• İdi Tulumcu F. ve Tulumcu F. M. (2015). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Dersi Programlarında Yer Alan Değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 13, No. 29, 535 – 560.
• Kantar, Ş. (2014). İlköğretim 4 ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde 100 Temel Eser Yoluyla Değerler Eğitimi, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi (22. Basım), Nobel Yayınevi, Ankara.
• Karatay, H. (2007). Dil Edinimi ve Değer Öğretimi Sürecinde Masalın Önemi ve İşlevi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 463-475.
• Kardaş, M. N. (2015b). Orhun Abidelerinin Türkçe Öğretiminde Değer Aktarımı Açısından Önemi II: Kül Tigin Abidesi, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, Hüseyin Hüsnü Tekışık Özel Sayısı Cilt 1, 133-149.
• Kardaş, M. N. (2015a). Orhun Abidelerinin Türkçe Öğretiminde Değer Aktarımı Bakımından Önemi III: Bilge Kağan Abidesi, Türk & İslam Dünyası Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 2, 55-70.
• Kaygana M., Yapıcı Ş. ve Aytan T. (2013). Türkçe Ders Kitaplarında Değer Eğitimi, International Journal of Social Cilt 6, No. 7, 657-669.
• Kılınç A. ve Akyol Ş. (2009). İlköğretim 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Sevgi Temasının Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi, The Fırst International Congress Of Educational Research, 1-3 May, Çanakkale,
• MEB. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6, 7, 8. sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• MEB. (1015). Türkçe Dersi (1-8. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara: MEB Yayınları,
• MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi (6-7. sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Michaelis, U. J. (1988). Social Studies for Children (A Guide to Basic Instruction) (Ninth Edition), New Jersey: Prentice Hall İnc.
• Naylor, D. T. And Diem, R. (1987). Elementary and Middle School Social Studies. New York: Random House Press
• Özbay M. ve Karakuş Tayşi E. (2011). Dede Korkut Hikâyelerinin Türkçe ğretimi ve değer aktarımı açısından önemi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi,1(1),21-31.
• Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Values. New York, Free Press.
• Sallabaş, M.E. (2012) Ömer Seyfettin Hikâyelerinin Türkçe Öğretiminde Değer Aktarımı Bakımından İncelenmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s.59-68.
• Susar Kırmızı, F. (2014). 4. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Metinlerinde Yer Alan Değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 12, No. 27, 217-259.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals In The Content And Structure Of Values: Theory And Empirical Tests in 20 countries, M. Zanna (Ed.), Advances In Experimental Social Psychology in (25, 1-65). New York Academic Press. New York.
• Spranger, E. ( 1928) Tvpes of Men. Halle : Max Neimeyer.
• Şen, Ü. (2008). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlettiği Değerler Açısından İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 763-780.
• Şentürk L. ve Aktaş E. (2015). Türkiye’de ve Romanya’da Okutulan Ana Dili Türkçe Ders Kitaplarının Değer İletimi Açısından Karşılaştırılması, Değerler Eğitimi Dergisi Cilt 13, No. 29, 215-243.
• Tekşan, K. (2012). Türkçe Dersi Değerler Eğitiminde Kutadgu Bilig’in Kullanımı, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 13, Sayı 3, Sayfa 1-17.
• Türk Dil Kurumu TDK (2010). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayını.
• Turner, T. N. (1999). Essentials Of Elementary Social Studies. (2nd ed.). Boston: Allynand Bacon.
• Welton, D. A. & Mallan, J. T. (1999). Children And Their World: Strategies For Teaching Social Studies. Boston: Houghton Mifflin Company.
• Yazıcı, K. (2006). Değerler Eğitimine Genel Bir Bakış, TÜBAR-XIX-, SF 501 503.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri. (6.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.