Maarif Kongresi, Heyet-i İlmiyeler ve Uluslararası Ortaöğretim Öğretmenleri Kongresi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 19, 509 - 523, 04.12.2018

Osman Kubilay Gül

Öz

Osmanlı
Devleti’nin yıkılmasının en önemli sebeplerinden biri de eğitim sisteminin
devrin gelişmelerini takip etmemesidir. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk aydınları,
Osmanlı Devleti’nin son döneminde yaşamış kişilerdir. Bu yüzden eğitim
sisteminin hatalarının farkında olan aydınlar, yeni kurulan devletin de aynı
hatalara düşmemesi için çaba sarf etmişlerdir. Henüz Millî Mücadele devam
ederken eğitim çalışmalarına önem verilmiş, bu yüzden Maarif Kongresi ile
Heyet-i İlmiye’ler toplanmışlardır. Millî bir eğitim sistemi oluşturma çabalarının
yanı sıra diğer ülkelerin eğitim alanındaki gelişmeler de takip edilmeye
çalışılmıştır. Bu yüzden 1923 yılında Prag’da toplanan Uluslararası Ortaöğretim
Öğretmenleri Kongresi’ne Türkiye adına temsilciler gönderilmiştir. Bu kongrede
ele alınan konular, Türkiye delegesi Ali Haydar tarafından kaleme alınmış ve
günümüze kadar ulaşmıştır. Bu çalışmada Maarif Kongresi, Birinci ve İkinci
Heyet-i İlmiye, Uluslararası Ortaöğretim Öğretmenleri Kongresinin dönemin
eğitim hayatına etkileri açısından incelenmiştir. Betimsel nitelik taşıyan
çalışmanın verileri resmi dokümanlardan elde edilmiştir. Elde edilen verilerin
analizi neticesinde dönemin eğitim anlayışının öğrenci merkezli, öğrenciyi
hayata hazırlayıcı olduğu; öğretmenlerin pedagojik formasyona sahip olmasının
önemi; kız öğrencilere eğitim hakkının tanınması gerektiği gibi sonuçlar elde
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Prag Kongresi, Heyet-i İlmiye, Maarif Kongresi, Eğitim Tarihi

An Evaluation on the Maarif Congress, Science Delegations and International Secondary Teachers' Congress

Öz

One
of the most important reasons for the collapse of the Ottoman Empire is that it
does not follow the developments of the education system in the age. The first
intellectuals of the Republic of Turkey were those who lived in the last period
of the Ottoman State. Therefore, the intellectuals who are aware of the
mistakes of the education system have made efforts not to make the same mistake
in the newly established state. While the National Struggle was still on,
education was given importance to the studies and therefore the Maarif Congress
and Delegations were gathered. In addition to efforts to build a national
education system, developments in other countries' education were tried to be
followed. Therefore, representatives were delegated on behalf of Turkey to the
International Secondary School Teachers' Congress in Prague in 1923. The
subjects discussed in this congress were written by the Turkish delegate Ali
Haydar and reached to today. In this study, the Maarif Congress, the First and
Second Delegations Meeting, the International Secondary Education Teachers'
Congress, were examined in terms of their impact on educational life. The data
of a descriptive studies were obtained from official documents. As a result of
the analysis of the obtained data, it is understood that the period of
education is student centered, focuses on preparation of student for life, the
importance of that teachers have pedagogical formation, and the entitling the education
for female students.

Anahtar Kelimeler

Prague Congress, Scientific Committee, Education Congress, Education History

Kaynakça

• “Heyet-i İlmiye’nin İlk İçtimaı”, Hâkimiyet-i Milliye, S. 866, 16 Temmuz 1923. “Heyet-i İlmiye”, Hâkimiyet-i Milliye, S. 1112, 2 Mayıs 1924. “İki Cephe”, Hâkimiyet-i Milliye, S. 238, 18 Temmuz 1921. “İlk Tedrisat ve Muallimler Hakkında”, Hâkimiyet-i Milliye, S. 884, 9 Ağustos 1923. “İlk Tedrisat ve Muallimler Hakkında”, Hâkimiyet-i Milliye, S. 884, 9 Ağustos 1923. “İlmi Heyet”, Hâkimiyet-i Milliye, S. 1106, 25 Nisan 1924. “Maarif Kongresi”, Hakimiyet-i Milliye Gazetesi, S. 247, 22 Temmuz 1921. “Pek Veciz Bir Nutuk”, Hakimiyet-i Milliye, Sayı 241, 21.07.1921. Aslan, K. (2011). Eğitimin Toplumsal Temelleri, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5. BCA, (14.05.1924) 30..18.1.1, 9.25.20 Bernstorff, Jochenvon, “George JellinekandtheOrgigin of Liberal Constitutionalism in International Law”, GottingenJournal of International Law, Vol. 4, No. 3, 2012, s. 659-675. Bilge, S. (1956). Sayın Profesör Zeki Mesud Alsan Hakkında, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 3. Cumhuriyetin İlk Dönemi Eğitim Kurumları (1921-1926) Telif ve Tercüme Heyeti, Milli Eğitim Bakanlığı, http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_06/06022003_heyeti_ilmiye.pdf (23.01.2016). Çınar, İ. (2008). Eğitbilime Giriş. Ankara: Ütopya Yayınevi. Demirtaş, B. (2008). Atatürk Döneminde Eğitim Alanında Yaşanan Gelişmeler, Akademik Bakış Dergisi, 2. Doğan, İ. (2004). Toplum ve Eğitim. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Kapusuz, E. (2014). “1921 Maarif Kongresi’nin Türk Eğitim Tarihindeki Yeri ve Önemi”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, C.4, S. 8, s.123-134. Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikleri, (18. Baskı), Ankara: Nobel. Kılavuz, N. & Tanık, H. İ. (2011). Milli Mücadele Döneminde Maarif Kongresi ve I. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Eğitim-Öğretim Hakkındaki Görüşleri, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, .2, Önal, İ. (2010). Tarihsel Değişim Sürecinde Yaşam Boyu Öğrenme ve Okuryazarlık: Türkiye Deneyimi, Bilgi Dünyası, 1. Önür, H. (2014). Son Dönem Osmanlı Aydınında Eğitim Tartışmaları, The Journal of Academic Social Science, 30. Öz, A. (2014). Heyet-i İlmiye Toplantıları ve Milli Eğitim Şuralarında Din Eğitimi, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29. Taner, A. H. (1925). Orta Mekteb Muallimleri Beynelmilel Prag Kongresi. İstanbul: Matbaa-i Amire. TBMM Zabıt Ceridesi, 10.11.1337, Devre I, C. 14, İçtima 2.