Psikolojik Dışlanma ve Sosyal Dışlanma Arasındaki Farklılık: Benlik Değeri, Yalnızlık ve Genel Aidiyet Duygusu Üzerindeki Etkileri

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 20, 45 - 55, 17.06.2019

Mehmet Kavaklı

Öz

Bu çalışmanın amacı
psikolojik dışlanmanın ve sosyal dışlanmadan farkını ortaya koyarak benlik
değeri, yalnızlık ve genel aidiyet duygusu üzerindeki etkilerini incelemektir. Çalışmanın
örneklemini Necmettin Erbakan Üniversitesi’nde eğitim görmekte olan 221
üniversite öğrencisi oluşturmuştur. Verilerin toplanması amacıyla Ergenler için
Sosyal Dışlanma Ölçeği, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği, UCLA Yalnızlık Ölçeği
ve Genel Aidiyet Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada yer alan değişkenler
arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla korelasyon analizi, psikolojik
dışlanma ve sosyal dışlanmanın temel etkilerini belirlemek için de MANOVA ve
onu takip eden ANOVA yapılmıştır. Sonuçlar hem psikolojik dışlanmanın hem de
sosyal dışlanmanın temel etkilerinin anlamlı olduğunu göstermiştir. Psikolojik
dışlanma ile sosyal dışlanmanın ortak etkilerinin ise anlamlı olmadığı sonucuna
ulaşılmıştır. Psikolojik dışlanmanın benlik değeri, yalnızlık ve genel aidiyet
duygusu üzerindeki temel etkilerinin sosyal dışlanma ile karşılaştırıldığında
daha yüksek olduğu görülmektedir. Sonuçlar literatür ışığında tartışılmıştır.   

Anahtar Kelimeler

Psikolojik dışlanma, Sosyal dışlanma, Benlik değeri, Ait olma, Yalnızlık

Kaynakça

• Aydın, O., Şahin, D., Güzel, H. Y., Abayhan, Y., Kaya, A. G. ve Ceylan, S. (2013). Ait olma ihtiyacının ve haberdar olmanın psikolojik dışlanmaya gösterilen tepkiler üzerindeki etkileri. Türk Psikoloji Dergisi, 28(72), 21-31.
• Baumeister, R. F. ve Leary, M. R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117, 497-529.
• Baumeister, R. F., Brewer, L. E., Tice, D. M. ve Twenge, J. M. (2007). Thwarting the need to belong: Understanding the interpersonal and inner effects of social exclusion. Social and Personality Psychology Compass, 1, 506-520. doi: https://doi.org/10.1111/j.1751-9004.2007.00020.x
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adölesanlarda benlik saygısı (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Demir, A. (1989). UCLA Yalnızlık Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 7(23), 14-18.
• Duru, E. (2015). Genel Aidiyet Ölçeği’nin psikometrik özellikleri: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(44), 37-47.
• Ferris, D. L., Brown, D. J., Berry, J. W. ve Lian, H. (2008). The development and validation of the Workplace Ostracism Scale. Journal of Applied Psychology, 93(6), 1348-1366.
• Ferris, D. L., Lian, H., Brown, D. J. ve Morrison, R. (2015). Ostracism, self-esteem, and job performance: When do we self-verify and when do we self-enhance?. Academy of Management Journal, 58(1), 279-297.
• Gilman, R., Carter-Sowell, A., DeWall, C. N., Adams, R. E. ve Carboni, I. (2013). Validation of the Ostracism Experience Scale for Adolescents. Psychological Assessment, 25(2), 319-330. doi: 10.1037/a0030913
• Gonsalkorale, K. ve Williams, K. D. (2007). The KKK won't let me play: Ostracism even by a despised outgroup hurts. European Journal of Social Psychology, 37, 1176-1186. doi: https://doi.org/10.1002/ejsp.392
• Gruter, M. ve Masters, R. D. (1986). Ostracism as a social and biological phenomenon: An introduction. Ethology and Sociobiology, 7, 149-158. doi: https://doi.org/10.1016/0162-3095(86)90043-9
• Kağıtçıbaşı, Ç. ve Cemalcılar, Z. (2017). Dünden bugüne insan ve insanlar sosyal psikolojiye giriş. (19. Baskı). İstanbul: Evrim Yayınları.
• Kandemir, K. B. (2011). Psikolojik dışlanma, sosyal dışlanma ve sosyal reddedilmenin tehdit edilen ihtiyaçlar ve dışlanma tepkileri üzerindeki etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kavaklı, M. (2018). Psikolojik dışlanma ile internet kullanma alışkanlıkları arasındaki ilişkide öz duyarlığın aracı rolü (Yüksek Lisans Tezi). Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Leary, M. R. (1990). Responses to social exclusion: Social anxiety, jealousy, loneliness, depression, and low self-esteem. Journal of Social and Clinical Psychology, 9(2), 221-229.
• Leary, M. R. (2005). Varieties of Interpersonal Rejection. K. D. Williams, J. P. Forgas ve W. von Hippel (Ed.), Sydney Symposium of Social Psychology series. The social outcast: Ostracism, social exclusion, rejection, and bullying içinde (35-51). New York, NY, US: Psychology Press.
• MacDonald, G. ve Leary, M. R. (2005). Why does social exclusion hurt? The relationship between social and physical pain. Psychological Bulletin, 131, 202-223. doi: http://dx.doi.org/10.1037/0033-2909.131.2.202
• Malone, G. P., Pillow, D. R. ve Osman, A. (2012). The General Belongingness Scale (GBS): Assessing achieved belongingness. Personality and Individual Differences, 52(3), 311-316.
• Onoda, K., Okamoto, Y., Nakashima, K. I., Nittono, H., Yoshimura, S., Yamawaki, S., ... ve Ura, M. (2010). Does low self-esteem enhance social pain? The relationship between trait self-esteem and anterior cingulate cortex activation induced by ostracism. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 5(4), 385-391.
• Rosenberg, M. (1965). Rosenberg Self-Esteem Scale (RSE). Acceptance and Commitment Therapy. Measures Package, 61, 52.
• Russell, D., Peplau, L. A. ve Cutrona, C. E. (1980). The revised UCLA Loneliness Scale: Concurrent and discriminant validity evidence. Journal of Personality and Social Psychology, 39(3), 472-480.
• Russell, D., Peplau, L. A. ve Ferguson, M. L. (1978). Developing a measure of loneliness. Journal of Personality Assessment, 42(3), 290-294.
• Sertelin Mercan, Ç. (2016). Ostracism Experience Scale for Adolescents: Turkish validity and reliability. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi 13(2), 175-186.
• Williams, K. D. (2001). Ostracism: The power of silence. New York: The Guilford Press.
• Williams, K. D. (2007). Ostracism. Annual Review of Psychology, 58, 425-452.
• Williams, K. D. (2009). Ostracism: A temporal need‐threat model. Advances in Experimental Social Psychology, 41, 275-314.
• Williams, K. D. ve Nida, S. A. (2011). Ostracism: Consequences and coping. Current Directions in Psychological Science, 20, 71-75. doi: https://doi.org/10.1177/0963721411402480
• Zadro, L., Williams, K. D. ve Richardson, R. (2005). Riding the ‘O’train: Comparing the effects of ostracism and verbal dispute on targets and sources. Group Processes & Intergroup Relations, 8, 125-143. doi: https://doi.org/10.1177/1368430205051062