İbrahim Bey Haydaroğlu’nun Dağıstan’daki Din Eğitimi Sürecine Katkıları

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 21, 287 - 303, 19.12.2019

Alim Emin Yusufoğlu

Öz

Bilindiği üzere, her toplumun kültürel
mirası bireysel ve toplumsal bilince yansımaktadır. Tarih boyunca, önder seçkin
bireyler, sosyal ve kültürel gelişmelerin lokomotifleri olarak, faaliyetleri ve
yaratıcılıklarıyla, manevi kültürün gelişiminde önemli bir rol oynamışlardır. Onlar
yalnızca manevi kültürün önemli bir parçası değil, aynı zamanda özünde yer
almışlardır.

Çalışmanın hedefi, bir Dağıstanlı olarak
sahip olduğu çok yönlü kişiliğiyle, başta Dağıstan ve Kuzey Kafkasya olmak
üzere Rusya’nın birçok halkının manevi kültürü ve sosyal düşüncesinin
gelişiminde oldukça önemli rol oynayan İbrahim Bey Haydaroğlu’nun hayatı ve
görüşlerinden bahsetmek olacaktır. Bununla birlikte, Dağıstan’daki din ve
eğitim sürecine olan katkılarından söz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Dağıstan, Haydaroğlu, Kafkasya, Din, İslam, Eğitim

Kaynakça

• Adalet Tahirzade, Oğuztoğrul Tahirli, (Kasım 2011). “Azerbaycanlı Siyaset Adamı İbrahim Bey Heyderov (Haydaroğlu) (1879, Derbent - 1949, Ankara)”, Türk Yurdu, Sayı 291.
• Adalet Tagirzade, Neizvestnıy izvestnıy – İbragim-bek Gaydarov, Gulustan.Info İnformatsıonno Analitiçeskiy Portal, Şubat 2012. http://gulustan.info/2012/02/nyeizvestnyi-izvestnyi-ibragim-bek-gaidarov, 08.08.2018.
• A.Ş. Tagirzade, O. A. Tagirli, İbragim-Bek İsa-Bek Oglu Gaydarov (Gaydaroglu), Gazavat.ru, 20 Ekim 2014. http://www.gazavat.ru/history, 08.08.2018.
• Gaydarov İbragim-bek İsabekoviç, https://ru.wikipedia.org/wiki/Гайдаров,_Ибрагим-бек_Исабекович, 08.08.2018.
• Gereyhanov G.P., Musulmanskaya Umma v Fokuse Sotsialno-filosofskogo Analiza (Çast 1): (2012). Religioznaya doktrina i sotsialnoye prostranstvo islama, Elektronno nauçnoye izdaniye Almanah Prostranstvo i Vremya, Cilt 1, Sayı 2.
• Gereyhanov G.P., Musulmanskaya Umma v Fokuse Sotsialno-filosofskogo Analiza (Çast 2): (2013). İstoriko-kulturnıye Aspektı Formirovaniya Musulmanskoy Ummı v Rossiyi, Elektronno nauçnoye izdaniye Almanah Prostranstvo i Vremya, Cilt, 2, Sayı 1.
• İrina Babiç, (2014). Kavkaztsı v Russkih Masonskih Lojah Fransiyi (1922-1939 gg.), Kavkaz i Globalizatsiya, Geoistoriya, Cilt 8, Sayı 3-4.
• İrina Babiç, (2016). İslamskiye Tsennosti v Jizni Kavkazkih Emigrantov vo Frantsiyi (1919-1939 gg.), İslam V Sovremennom Mire, Dagestanskiy Gosudarstvennıy Universitet, Cilt 7, № 1 (27).
• M.A. Abdullayev, (1999). İbrahim Bek Gaydarov, Mahaçkala: Dagestanskoye Knijnoye İzdatelstvo Yayınları.
• Magomedova R.M., Halilova M.N., (2013). Etnoyazıkovıye Protsesı V Zakatalskom Okruge Vo Vtoroy Polovine XIX-Naçale XX V., Dagestanskiy Gosudarstvennıy Pedagogiçeskiy Universitet.
• Sergeev V.N., (2012). Kavkazskiy Zapros v III Dume: Borba Fraksiy (1907-1912 gg.), Politologiya İ Etnopolitika.
• Sevinç İsrafil kızı Aliyeva, (2015). Azerbaycanskaya Demokratiçeskaya Respublika İ Gorskaya Respublika: Sotrudniçestvo, Proektı Obyedineniya İ Vzaimodeystviya S Osmanskoy İmperiyey (Po Dokumentam, Dogovoram İ Notam 1918-1920 Godov) (Çast Pervaya), Severo-Kavkazskiy Yuridiçeskiy Vestnik, № 4.
• Sevinç İsrafil kızı Aliyeva, (2016). Azerbaycanskaya Demokratiçeskaya Respublika İ Gorskaya Respublika: Sotrudniçestvo, Proektı Obyedineniya İ Vzaimodeystviya S Osmanskoy İmperiyey (Po Dokumentam, Dogovoram İ Notam 1918-1920 Godov) (Çast Vtoraya), Severo-Kavkazskiy Yuridiçeskiy Vestnik, № 1.
• Sevinç İsrafil kızı Aliyeva, (2016). Azerbaycanskaya Demokratiçeskaya Respublika İ Gorskaya Respublika Vo Vneşney Politike Tursiyi, Vestnik Maykopskogo Gosudarstvennogo Tehnologiçeskogo Universiteta.
• Zulpukarova E.M-G., (2011). Stanovleniye Voyennoy İntelegentsiyii Dagestana v XIX Veke, Obşestvennıye i Gumanitarnıye Nauki, Dagestanskiy Gosudarstvennıy Universitet.