Investigation of Environment Topics Activities in Middle School Science Textbooks in Terms of Inquiry-Based Learning

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 28, 338 - 357, 28.06.2023

Seda Çavuş Güngören , Belemir Akpınar

https://doi.org/10.38155/ksbd.1120256

Öz

It is thought that if the activities in the textbooks are coherent for inquiry-based teaching, it will make the students more active and be ideal for the science course. The purpose of this research is to examine the coherence of activities on environmental issues in the middle school science textbook for inquiry-based learning. The document analysis method, one of the qualitative research methods, was used as a research model. The research data consists of activities determined according to the environmental science goals in the 5th, 6th, 7th, and 8th-grade textbooks of MEB in the 2019-2020 academic year. The Inquiry-Based Activity Scale (IBAS) was used as a data collection tool. The analyzes were carried out under three main headings: “starting the inquiry”, “focusing on the research”, and “sharing the comprehension”. According to the research results the “starting the inquiry” parts of the activities were not sufficient for inquiry-based learning. It was observed that science and engineering applications activities scored above the average in the sections in IBAS and were ideal activities.

Anahtar Kelimeler

Environment Topics, Science Course Textbook, Inquiry-Based Learning

Ortaokul Fen Bilimleri Ders Kitaplarında Yer Alan Çevre Konulu Etkinliklerin Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Açısından İncelenmesi

Öz

Ders kitaplarında yer alan etkinliklerin sorgulamaya dayalı öğretime uygun olmasının, öğrencileri daha etkin hale getirebileceği ve fen bilimleri dersinin amacına daha uygun olacağı düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı da ortaokul fen bilimleri ders kitabındaki çevre konularına ait etkinliklerin sorgulamaya dayalı öğrenme için uygunluğunu incelemektir. Araştırma modeli olarak nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verilerini 2019-2020 eğitim öğretim yılında MEB fen bilimleri 5, 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarındaki çevre bilimi kazanımlarına göre belirlenen etkinlikler oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Araştırma Sorgulamaya Dayalı Etkinlik Ölçeği (ASDEÖ) kullanılmıştır. Analizler üç ana başlık olan “sorgulamayı başlatma”, “araştırmaya odaklanma” ve “anlamayı paylaşma” altında gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre etkinliklerin “sorgulamaya başlatma” bölümlerinin araştırma sorgulamaya dayalı öğrenme için yeterli olmadığı belirlenmiştir. Fen ve mühendislik uygulamaları etkinliklerinin ASDEÖ de yer alan bölümler açısından ortalamanın üzerinde puan aldıkları ve ideal etkinlik niteliği taşıdıkları gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çevre Konuları, Fen Bilimleri Ders Kitabı, Sorgulamaya dayalı öğrenme

Kaynakça

• Abd-El-Khalick, F., & Akerson, V. L. (2004). Learning as conceptual change: Factors mediating the development of preservice elementary teachers’ views of nature of science. Science Education, 88(5), 785–810.
• Anderson, R. (2002). Reforming science teaching: what research says about inquiry. Journal of Science Education, 13(1), 1–12.
• Aldahmash, A. H., Mansour, N. S., Alshamrani, S. M., & Almohi, S. (2016). An analysis of activities in Saudi Arabian middle school science textbooks and workbooks for the inclusion of essential features of inquiry. Research in Science Education, 46(6), 879–900.
• Bayram, Z. (2015). Öğretmen adaylarının rehberli sorgulamaya dayalı fen etkinlikleri tasarlarken karşılaştıkları zorlukların incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 15-29.
• Bostan Sarıoğlan, A., Can, Y., ve Gedik, İ. (2016). 6. Sınıf fen bilimleri ders kitabındaki etkinliklerin araştırma-sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına uygunluğunun değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 1004-1025.
• Bybee, R. W. (2002). Scientific inquiry, student learning, and the science curriculum. In R. W. Bybee (Ed.), Learning science and the science of learning (pp. 25–35). Arlington: NSTA.
• Camnalbur, M., Bayraktar, D. M., & Er Amuce, N. (2013). The effect of web-based instruction on achievement: a meta-analysis study. Cypriot Journal of Educational Sciences.
• Çelik, S., Şenocak, E., Bayrakçeken, S., Taşkesenligil, Y., & Doymuş, K. (2005). Aktif öğrenme stratejileri üzerine bir derleme çalışması. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 155-185.
• Dogan, O.K. Methodological? Or Dialectical?: Reflections of Scientific Inquiry in Biology Textbooks. International Jounal of Science and Mathematics Education, 19, 1563–1585 (2021). https://doi.org/10.1007/s10763-020-10120-7
• Gao, X. (2002). A comparative study of scientific inquiry embodied in science textbooks of primary schools in China and the United States. Master’s dissertation of Nanjing Normal University in China.
• Gezer, K., Çokadar, H., Köse,S. & Bilen, K. (2006). Lise öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Buldan Sempozyumu, 23-24 Kasım: 71-78. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Güneş, Y.İ, Sağdıç, F., & Laçin Şimşek, C. (2018). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarındaki etkinliklerin araştırmaya dayalı öğrenmeyi destekleme durumlarının belirlenmesi. Journal of Multidisciplinary Studies in Education. 2(2), 28-38.
• Karamustafaoğlu, S., Salar, U. & Celep, A., (2015). Ortaokul 5. sınıf fen bilimleri ders kitabına yönelik öğretmen görüşleri. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 93-118.
• Köseoğlu, F., Atasoy, B., Kavak, N., Akkuş, H., Budak, E., Tümay, H., Kadayıfçı, H., Taşdelen, U., (2003). Yapılandırıcı öğrenme ortamı için: Bir fen ders kitabı nasıl olmalı, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Lederman, J. S., Lederman, N. G., Bartos, S. A., Bartels, S. L., Meyer, A. A., & Schwartz, R. S. (2014). Meaningful assessment of learners’ understandings about scientific inquiry- the views about scientific inquiry (VASI) questionnaire. Journal of Research in Science Teaching, 51(1), 65-83.
• Lederman, N. G., Abd-El-Khalick, F., Bell, R. L. & Schwartz, R. S. (2002). Views of Nature of Science Questionnaire: Toward valid and meaningful assessment of learners’ conceptions of nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 39, 497–521.
• Lederman, N. G. (2000). Problem solving and solving problems: Inquiry about inquiry. School Science & Mathematics, 100(3), 113-116.
• Ma, Y. J., & Wan, Y. L. (2017). History of science content analysis of Chinese science textbooks from the perspective of acculturation. Science & Education, 26(6), 669–690.
• Ma, Y., Wang, T., Wang, J. et al. (November, 2019). A comparative study on scientific inquiry activities of Chinese science textbooks in high schools. Research in Science Education. https://doi.org/10.1007/s11165-019-09902-z
• McComas, W. F., & Olson, J. K. (1998). The nature of science in international science education standards documents. In W.F. McComas (Ed.), The nature of science in science education: Rationales and strategies (pp. 41–52). Dordrecht: Kluwer.
• Millar R. (1996). Towards a science curriculum for public understanding, School Science Review, 77, 7-18.
• Miles, M. B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd Edition). California: SAGE Publications. Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2013, 2018). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri Dersi (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Minner, D. D., Levy, J. A. and Century, J. (2002). Inquiry-based science instruction—What is it and does it matter? Results from a research synthesis years 1984 to 2002. Journal of Research in Science Teaching 47(4), 474 – 496.
• NRC, (2000). Inquiry and the national science education standards. Washington DC: National Academy Press.
• Öztürk, N. & Teksöz, G. (2016). The impact of affective constraints on shaping environmental literacy: Model testing using mediator and moderator variables. International Electronic Journal of Environmental Education, 6(2), 54-75.
• Srbinovski, M. (2013). Environmental education in Macedonian schools: A comparative analysis of textbooks. Applied Environmental Education & Communication, 12:3, 163-172, DOI: 10.1080/1533015X.2013.838867
• Sürmeli, H., Yıldırım, M. & Şahin, F. (2009). Science textbooks analysis for environmental education. WCCI 13th World Conference in Education, Antalya.
• Tatar, N., & Kuru, M. (2006). Fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının akademik başarıya etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 147-158.
• Wu, H. K., & Krajcik, J. S. (2006). Inscriptional practices in two inquiry‐based classrooms: A case study of seventh graders' use of data tables and graphs. Journal of Research in Science Teaching, 43(1), 63-95.
• Yaşar, Ş., & Duban, N. (2009). Sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına yönelik öğrenci görüşleri. İlköğretim Online, 8(2), 457-475.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9.genişletilmiş baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M., Gündüz, E., Çimen, O., & Karakaya, F. (2017). 7. sınıf fen bilimleri ders kitabı biyoloji konularının bilimsel içerik incelemesi. Turkish Journal of Education, 6(3), 17-35.
• Yılmaz, M., Gündüz, E., Hatun Diken, E. & Çimen, O. (2017). The analysis of biology topics in the 8th grade science textbook in terms of scientific content. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 17-35.
• Yücel, M. ve Karamustafaoğlu, S. (2020). Ortaokul 5. ve 6. sınıf fen bilimleri ders kitapları hakkında öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 93-120.