Memur Sendikalarında Yönetişim ve Halkla İlişkiler: Sorun Alanları Üzerine Betimsel Bir Analiz

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 28, 21 - 39, 28.06.2023

Samet Kavoğlu

https://doi.org/10.38155/ksbd.1173894

Öz

Bu çalışmada ülkemiz için işçi ve işveren sendikacılığına nazaran yeni bir olgu olan memur sendikacılığının gelişim seyri kısaca değerlendirilmiş, mevcut ve potansiyel sendika üyesi memurların sendikacılığa olan bakış açıları incelenmiştir. Evren büyük ve dağınık olduğu için, bir iktisadi devlet teşekkülü (İDT) çalışma evreni olarak seçilmiş ve yapılan saha araştırması ile İDT çalışanı memurların, sendikacılığa bakışı incelenmiştir. Araştırma kapsamında örneklemin demografik çeşitlilik bakımından geniş bir yelpazede seçilmesine dikkat edilerek hata payı azaltılmaya çalışılmıştır. Araştırma, tek bir iş kolunda ve bir teşekkül bünyesinde yapıldığı için kurumsal genelleştirme mümkün olmasına rağmen, diğer işkolları için sınanması faydalı olacaktır. Araştırma bulguları genel olarak sendikalara üyeliğin yüksek olduğunu, buna karşın memur sendikacılığına ve sendika yöneticiliğine güvenin düşük olduğunu göstermektedir. Sendikaların siyasallaşması eleştiri konusu olurken, yürütülen faaliyetler hakkında bilgilendirme yapılmaması da memurların rahatsız olduğu konuların başında gelmektedir. Sonuç olarak memur sendikacılığına karşı algı değişimi yaratabilmenin yolunun temelde doğru kanallardan, etkin iletişim faaliyeti yürütmekten geçtiği ifade edilebilir. İki yönlü simetrik yaklaşımla desteklenen kurumsal yönetişim (adil, hesap verilebilir, şeffaf ve sorumlu) anlayışı, memur sendikaları açısından kısa vadede imaj, orta ve uzun vadede itibar arttırıcı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Memur Sendikacılığı, Kurumsal Yönetişim, İletişim, Halkla İlişkiler, Siyasallaşma

Governance and Public Relations in Public Servants Trade Unions: A Descriptive Analysis on Problem Areas

Öz

In this study, the development course of public servant trade unionism that is a new phenomenon for our country as compared with workers and employers unionism is briefly evaluated and the perspectives of the current and potential union member officers who perspectives on unionism are investigated. Since the population is large and scattered, a state economic enterprise (SOE) is chosen as a accessible population and with a field research, the viewpoints of SOE employees (public servants) on unionism are examined. By paying attention to the selection of a wide range of the sample in terms of demographic diversity in the scope of the survey, error margin has been tried to be reduced. Although corporate generalization is possible since the research has been carried out in a single line of business and within the scope of only one formation, testing will be useful for of the other industry segments. Research findings show in general that union membership is high whereas public servants trade unionism and union management have a low confidence. While the politicization of the unions is being the object of criticism, not being notified about the activities carried out is one of the most irritating subjects for the officials. In conclusion, it can be expressed that the way of creating perception change among officials against official unionism fundamentally passes through the right channels and carrying out effective communication activities. The understanding of corporate governance (fair, accountable, transparent and responsible) supported by a two-way symmetrical approach will increase the image of civil servant unions in the short term, and reputation in the medium and long term.

Anahtar Kelimeler

Public Servants Trade Unionism, Corporate Governance, Communication, Public Relations, Politicization

Kaynakça

• Akıncı Vural, Z.B. ve Bat, M. (2011). 21. yüzyılın yükselen değerleri: iş ahlâkı ve kurumsal yönetişim. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 7(1), 29-46.
• Aktan, C.C. (2003). Değişim çağında devlet. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (6.Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Arıkboğa, Ş. ve Menteş, A. (2009). Türkiye'de kurumsal yönetişim iklimi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 59(2), 85-120.
• Ayhan, A. ve Saral Güneş, S. (2018). Farklı kuşakların kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine yönelik tutumları: x ve y kuşakları üzerine betimsel bir analiz. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (29), 161-182.
• Biber, A. (2012). Halkla ilişkilerde teorik bir çerçeve (2. Baskı). Ankara: Vadi Yayınları.
• Boztepe Taşkıran, H. (2019). Kamu yönetiminde vatandaş katılımı ve şeffaflığın sağlanmasında dijital iletişim uygulamalarının rolü. Amme İdaresi Dergisi, 52(1), 117-144.
• Canıkalp, E. ve Ünlükaplan, İ. (2015). Hiyerarşik düzenden heterarşik düzene: yönetişim kavramı ve yönetişim teorileri. TİSK Akademi Dergisi, 10(20), 250-269.
• Çelik, A. (2014). Mücadeleden vesayete Türkiye’de kamu görevlileri sendikacılığı. Eleştirel Pedagoji Dergisi, (34), 1-8.
• Demir, F. (2013). Sendikaların kuruluşu ve işleyişi. Çalışma ve Toplum Dergisi, (39), 17-42.
• DPB (2018a). Kamu Görevlileri Sendikal İstatistikleri. Erişim adresi: http://www.dpb.gov.tr/f/root/dosyalar/istatistikler/sendikal_istatistikler/12072018/kamugorevlilerisendikalistatistikleri.pdf.
• DPB (2018b). 2002-2018 Yılları Arasında Kamu Görevlilerinin Örgütlenme Düzeyinin Gelişimine İlişkin Sayısal Bilgiler. Erişim adresi: http://www.dpb.gov.tr/f/root/dosyalar/istatistikler/sendikal_istatistikler/12072018/2002_2018yillariarasikamugorevorgutlenme.pdf.
• DPB (2018c). Hizmet Kolları ve Yıllar İtibariyle Sendikalaşma Oranları. Erişim adresi: http://www.dpb.gov.tr/f/root/dosyalar/istatistikler/sendikal_istatistikler/12072018/hizmetkollariveyillaritibariylesendikalasmaoranlari.pdf.
• DPB (2018d). Hizmet Kolları ve Yıllar İtibariyle Faaliyette Bulunan Sendika Sayıları. Erişim adresi: http://www.dpb.gov.tr/f/root/dosyalar/istatistikler/sendikal_istatistikler/12072018/hizmetkollariveyillaritibariylefaliyettebulunansendikasayilari.pdf.
• DPB (2018e). 2018 Yılı Hizmet Kolları Genel Dağılımı. Erişim adresi: http://www.dpb.gov.tr/f/root/dosyalar/istatistikler/sendikal_istatistikler/12072018/2018hizmetkollarigeneldagilim.pdf.
• Grunig, J.E. (2005). İletişim, halkla ilişkiler ve etkin örgütler: kitaba genel bir bakış. J.E. Grunig (ed.), Halkla ilişkiler ve iletişim yönetiminde mükemmellik kitabı için (s. 11-39). İstanbul: Rota Yayınları.
• Gülmez, M. (1996). Dünyada memurlar ve sendikal haklar. Ankara: TODAİE.
• Işık, R. (1962). Sendika hakkının tanınması ve kanuni sınırları. Ankara: AÜHF Yayınları.
• Işıklı, A. (1985). Kamu kesiminde çalışanların sendikal hakları. Ankara: Elektrik Mühendisleri Odası Yayını.
• Kadıbeşegil, S. (1986). Halkla ilişkilerde temel ilkeler. İzmir: Tükelmat Yayınları.
• Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu. Erişim adresi: http://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4688.pdf.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi kavramlar ilkeler teknikler. Anka¬ra: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kayalar, M. ve Özmutaf, N.M. (2007). Kurumsal sosyal sorumluluk ve yönetişim kültürü bağlamında etkileşim. Süleyman Demirel Ü. İİBF Dergisi, 12(2), 107-119.
• Kendirli, S. ve Konak, F. (2014). Kurumsal yönetişim açısından işletme sermayesi yönetimi ve işletmelere etkileri; çorum ölçeğinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 28(4), 113-129.
• Kocabaş, F., Elden, M. ve Yurdakul, N. (2002). Reklam ve halkla ilişkilerde hedef kitle (3. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Koç, Y. (1998). Sendikacılık tarihi. Ankara: Türk-İş Eğitim Yayınları.
• Makal, A. (2003). Cumhuriyetin 80. yılında Türkiye'de çalışma ilişkileri. A.Ü. SBE Tartışma Metinleri, No: 62, 1-21.
• Özerkmen, N. (1998). Geçmişten günümüze kamu çalışanlarının sendikal örgütlenmesinde anayasal ve yasal düzenlemeler ve kamu çalışanlarının örgütlenme sorunları. A.Ü. DTCF Dergisi, 38(1-2), 425-444.
• Sami, M. (2004). Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumlulukları. Erişim adresi: http://www.tkyd.org/docs/mehmet_sami_sunum.ppt.
• Steyn, B. (2011a). Halkla ilişkiler stratejist rolü. Ç. Karakaya Şatır (Ed.), Halkla ilişkiler'den stratejik halkla ilişkiler'e kitabı içinde (s.119-174). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Steyn, B. (2011b). Değişen iş ve halkla ilişkiler paradigmaları. Ç. Karakaya Şatır (Ed.), Halkla ilişkiler'den stratejik halkla ilişkiler'e kitabı içinde (s.1-36). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Subaşı, H. (2004). Kurumsal Yönetişim Kavramının Doğuşu. Erişim adresi: http://www.insankaynaklari.com/cn/contentbody.asp?bodyıd=4624.
• Şahin, S. (2016). Sendikaların iş sağlığı ve güvenliğindeki rolü ve önemi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (28), 327-343.
• Şanver, E. (2015). Memurların sendika kurma, toplu sözleşme, grev ve siyaset hakkı yönüyle ülke kıyaslamaları. Kamu'da Sosyal Politika Dergisi, (31), 66-77.
• Şaylan, G. (1971). Memur sendikaları üzerine bazı notlar. Amme İdaresi Dergisi, 3(4), 136-151.
• Şaylan, G. (1976). Memur sendikacılığı ve türkiye deneyi. Ankara: TÖB-DER Eğ.Yay.
• Taş, H.Y. (2012). Toplumsal sınıfların değişim sürecinde, sendikalar ve sendikaların geleceği. Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1(1), 60-80.
• TDK (2019). Sendika. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/.
• Turan, K. (1999). Dünya’da ve Türkiye’de kamu görevlileri sendikalarının hukuki gelişmeleri. Kamu İş Dergisi, 4(4), 1-14.
• TÜSİAD (2002). Kurumsal yönetim en iyi uygulama kodu: yönetim kurulunun yapısı ve işleyişi. İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
• Ulutaş, A. ve Sönmez, İ. (2011). Eğitimci kadınların sendikal örgütlenme eğilimleri ve sendikal sürece katılım düzeyleri üzerine bir inceleme: (Eskişehir örneği). Ankara: TÜBİTAK.
• Watson, T. ve Noble, P. (2005). Evaluating public relations. London: Kogan Page Limited.
• Yazıcı, E. (1996). Osmanlı'dan günümüze Türk işçi hareketi. Ankara: Aktif Yayınları.
• Yenihan, B. ve As, İ. (2017). Türkiye'de kamu sendikacılığının gelişimi ve toplu pazarlık sorunları. International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences, 1(1), 71-89.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E. (2010). Türkiye’de işçi sendikalarının siyasal ve sosyolojik özellikleri üzerinden tarihsel süreç içinde değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi SBE Dergisi, 14(1), 195-207.