Şehir Tarımı Ve Arıcılığının Şehir Dirençliliği Ekseninde Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 28, 77 - 103, 28.06.2023

Vildan Armağan Arzu Yılmaz Aslantürk Yusuf Şahin

https://doi.org/10.38155/ksbd.1291701

Öz

Gıda insan hayatının devamı için şarttır. Gıdanın üretimi, işlenmesi, tedariki gibi aşamalar, üretici ve tüketicinin mekânsal olarak uzaklaştığı oranda zorlaşmaktadır. Nüfusun önemli bir kısmının şehirlerde yaşadığı günümüzde, şehirlerin gıda bakımından başka şehirlere ve/veya kırsal alana bağımlı olması, olası gıda ve tedarik krizlerinde şehirleri dirençsiz hale getirmektedir. Şehirlerin sadece gıda stoğu bakımından değil aynı zamanda gıda üretimi bakımından da dirençli olması önemlidir. Gıdanın önemli bir kısmı tarımsal faaliyetler ile sağlanmaktadır. Tarımsal faaliyetler toprak, su ve iklim koşullarına ihtiyaç duymaktadır. Bu koşullar şehirlerde sağlandığında pek çok tarım ürünü şehirlerde de üretilebilir. Gelişen teknolojilerle birlikte dikey tarım uygulamaları, toprak, su ve iklim koşullarına bağlılığı en aza indirmektedir. Açık alanda sebze- meyve yetiştiriciliği, şehir peyzajı ve bitki yetiştiriciliği arıların ihtiyaç duyduğu nektarı temin etmektedir. Arıcılık bu sayede şehir tarımı ile bütünleşen bir uygulamadır. Şehir tarımı, dikey tarım, çatı bahçeciliği şehir dirençliliğinin sosyo-ekonomik ve çevresel göstergeleri içerisindedir. Şehir arıcılığı ise sosyo-ekonomik açıdan dirençli şehirler sınıflandırmasında yer alır. Şehir tarımı ve arıcılığı, gıda bakımından şehir dirençliliğinin sağlanmasında önemlidir ancak bunların geliştirilmesi gerekmektedir. Bu makalede şehir tarım arıcılığı ile şehir dirençliliği literatür taraması yapılarak anlatılmış ardından bu literatür taramasına dayanılarak şehir tarımı ve arıcılığının SWOT analizi yapılmıştır. SWOT analizi ile şehir tarımı ve arıcılığının, güçlü ve zayıf yönleri, sahip olduğu fırsatlar ve tehditler net bir şekilde ortaya konularak şehir dirençliliği ekseninden değerlendirilmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

şehir, tarım, arıcılık, şehir dirençliliği

Kaynakça

• Adaman, F. (2022). https://ipc.sabanciuniv.edu/Content/Images/CKeditorImages/20220401-16045862.pdf. Erişim Tarihi: 03.03.2023.
• Arena, C. (2010). “Urban Beekeeping: What is All the Buzz About?”, https://www.csu.edu/cerc/researchreports/documents/URBANBEEKEEPINGWHATISALLTHEBUZZABOUT2010.pdf Erişim Tarihi: 16.10.2022.
• Aytan, O. A. (2021). “Hareketli Avcı-Toplayıcı Grupların Yaşam Biçimiyle Yerleşik Çiftçi Toplulukların Yaşam Biçimi Arasındaki İnsan-Mekân İlişkisinin Mukayesesi”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 2, ss. 979-1012. DOI: 10.33437/ksusbd.780605.
• Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA) (2021). Kent İçi Tarım Uygulamaları Araştırma Raporu. Antalya: BAKA Yayını.
• BOMA Canada (2019). “Guide to Urban Beekeeping”. https://bomacanada.ca/wp-content/uploads/2019/11/Alve_ole_2019_BOMA_Guide_to_Urban_Beekeeping_English.pdf Erişim Tarihi: 15.10.2022.
• Casanelles-Abella, J. and Moretti, M. (2022). “Challenging the Sustainability of Urban Beekeeping Using Evidence from Swiss Cities”, Urban Sustainability, Vol: 2, No: 3, pp. 1-5. Certomà, C. (2015). “Critical Urban Gardening”, RCC Perspectives, No. 1 pp. 13-18.
• Cilk, M. (2020). “National Culture and Urban Resilience: A Case Study of Resilient Cities”, Consilience The Journal of Sustainable Development, No: 22, pp.18-30. DOI: 10.7916/consilience.vi22.6740
• Despommier, D. D. (2009), “The Rıse Of Vertıcal Farms”, Scientific American, Vol. 301, No. 5 pp. 80-87.
• Dincer, Ş. E. ve Yalçıner Ercoşkun, Ö. (2021). “Kentsel Planlamada Yeni Bir Yöntem Önerisi: Kentsel Dirençlilik Endeksi”, Dirençlilik Dergisi, Cilt: 5 Sayı: 2 ss. 159-172. DOI: 10.32569/resilience.811875
• Durukan, S. (2019). “Kentsel Tarım, Üretken Şehirler”, Sakarya Ticaret Borsası, Sayı: 63, s. 6-8.
• Egerer, M. and Kowarik, I. (2020). “Confronting the Modern Gordian Knot of Urban Beekeeping”, Science & Society, Vol: 35, No: 11, pp. 956-959.
• Ellingsen, E. C. and Despommier, D. D. (2008). “The Vertical Farm – The origin of a 21 st century Architectural Typology”, Council on Tall Buildings and Urban Habitat Journal, No. 3, pp. 26-34.
• Ersavaş Kavanoz, S. (2020). “Kentsel Direnç” Kavramı Üzerine”, Kent ve Çevre Araştırmaları Dergisi, Cilt:2, Sayı:1 ss. 5-24
• Ersavaş Kavanoz, S. (2021). “Kentsel Direnç Planlamasında İş Birliği”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 59, ss. 375-390
• Galantini Yaman, Z. D. (2018). Urban Resılıence As A Polıcy Paradıgm For Sustaınable Urban Plannıng And Urban Development: The Case Of Istanbul, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Mühendisliği Ve Teknoloji Enstitüsü Kent ve Bölge Planlaması Bölümü Doktora Tezi.
• Gerçek, D. (2021). “21. Yüzyıl ve Dirençli Kentler”, Mimarlık Dergisi, Sayı: 417, ss. 39-42.
• Gibson, T. (2018). “Room to Grow”, American Society for Engineering Education, Vol. 27, No. 7 pp. 26-31
• Gürel, F. (2022). “Kentsel Arıcılık Kuralları ve Zorlukları”, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, Özel Sayı: 39, ss. 39-43. Gürkaş, T. (2009). “Bir Mimarlık Tarihi Alanı Olarak Türkiye’de Peyzaj Mimarlığı-Devlet İdeolojisi İlişkisi”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 13, ss. 171-190
• Hardin, G. (2003). “Orta Malların Trajedisi”, (Çev.) Yusuf Şahin, Piyasa, Sayı: 5, ss. 13-26.
• Kapan, K. ve Öztoprak, Ş. (2020). “Dünya ve Türkiye’den Örneklerle Kentsel Tarım”, Sosyal, Beşerî ve İdarî Bilimler Alanında Güncel Araştırmalar (Cilt 1), (Ed.) Adem Kara ve Sinan Sönmez, Ankara: Duvar Yayınları, ss. 57-81.
• Kanbak, A. (2016). “İstanbul Yedikule Bostanları: Bir Yerinden Üretim Pratiği”, Yaşam Bilimleri Dergisi, Cilt: 6,Sayı:1 s. 166-180. Kanbak, A. (2018). “Endüstriyel Tarımın Ekolojik Krizine Karşı Kentsel Tarım Bir Çözüm Olabilir Mi?”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt :18, Sayı: 3, s.193-204.
• Kayasü, S. ve Durmaz, B. (2021). “Türkiye’de Kentsel Tarımın Yapısal ve Oluşumsal Çerçevesi”, İdeal Kent Araştırmaları Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 34, ss. 1358-1389.
• Keskin, N. E. ve Yıldırım, C. (2019). Kentin ve Kentte Yaşamın Tarımla Dönüşümü, içinde Yerel Siyaset (Ed.) Hakan Reyhan ve Ayşen S. Reyhan, Ankara: Palme Yayıncılık, ss. 67-86.
• Koç, H. (2003), “Daha Yaşanabilir Yerleşmeler Arayışında Kentsel Tarım”, Planlama, Cilt: 1, ss. 34-40. Koç, Ya. ve A. Burcu Gültekin (2010). “Yeşil Çatılar ve Türkiye’de Uygulamaları”, 5. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 15 -16 Nisan 2010 Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Tınaztepe yerleşkesi Buca, İzmir. http://catider.org.tr/pdf/sempozyum5/Semp%205%20Bildiri%2020.pdf adresinden 03.01.2023 tarihinde erişildi.
• Koscica, M. (2014). “Agropolıs: The Role Of Urban Agrıculture In Addressıng Food Insecurıty In Developıng Cıtıes”, Journal of International Affairs, Vol. 67, No. 2, pp. 177-186.
• Kundak, S. (2017). “Dirençliliği Temelleri”, Dirençlilik Dergisi, Cit:1 Sayı:1, ss. 55- 69 DOI: 10.32569/resilience.358081 Yıldız Kutman, B. ve Kutman, Ü. B. (2019). “Tarım 4.0: Tarımın Geleceği”, https://www.gosbteknopark.com/dergi/tarimda-inovasyon--sonbahar-2019-2.pdf Erişim Tarihi: 05.06.2023.
• Lfarakh, R. (2021). Dirençli Bir Şehre Doğru: Dirençlilik ve Kentsel Sistemler Arasındaki Bağın Araştırılması, İstanbul Kültür Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Lorenz, S. and Stark, K. (2015). “Saving the Honeybees in Berlin? A Case Study of the Urban Beekeeping Boom”, Environmental Sociology, Vol: 1, No: 2, pp. 116-126.
• Macit, İ. (2019). “Bütünleşik Afet Yönetiminde Sedai Çerçeve Eylem Planının Beklenen Etkisi”, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, Cilt: 5 Sayı: 1 ss. 175-186. DOI: 10.21324/dacd.421564
• Matsuzawa, T. and Kohsaka, R. (2021). “Status and Trends of Urban Beekeeping Regulations: A Global Review”, Earth, Vol: 2, No: 4, pp. 933-942.
• Matsuzawa, T. and Kohsaka, R. (2022). “A Systematic Review of Urban Beekeeping Regulations of Ausralia, the United States, and Japan: Towards Evidence-Based Policy Making”, Bee World, Vol: 99, No: 3, pp. 89-93.
• Mitsumori, Y. (2020). “An Analysis of Impact of Urban Beekeeping Projects on Community: Ginza Bee Projects Brought Not Only Bees, But Also a More Sophisticated Image to Ginza”, https://ieeexplore.ieee.org/document/9357046 pp. 1-7. Erişim Tarihi: 01.06.2023.
• Nop, S. and Thornton, A. (2019). “Urban resilience building in modern development: a case of Phnom Penh City, Cambodia”, Ecology and Society, Vol. 24, No. 2 DOI: doi.org/10.5751/ES-10860-240223 pp.23-35
• Ogunjimi, S. I., Ajala, Abiodun O. and Egbunonu, C. (2016), “Assessing the Knowledge Level of Beekeepers on Improved Beekeeping Management Practices in Peri-Urban Areas of Southwestern Nigeria”, Journal of Agricultural & Food Information, Vol: 17, No: 2-3, pp. 162-173.
• Özden, A. T. (2021). “Covid-19 Sonrası Mekanın Değişimi Üzerine Spekülasyonlar”, Mimarlık Dergisi, Sayı: 417, ss. 26-30.
• Önez Çetin, Z. (2021). “Kentsel Topluluklarda Sürdürülebilir Gıda Tematik Ağı ve Başarılı Uygulama Örnekleri”, Management and Political Sciences Review, Cilt: 3, Sayı: 2, ss.134-151.
• Sarı, D. (2022). “Kentsel Peyzajda Kullanılan Odunsu Taksonların Arı Çekme Potansiyelleri Bakımından Değerlendirilmesi: Artvin Kent Merkezi Örneği”, KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 5, ss. 986-998.
• Stange, E. E. ve diğerleri (2017). “Ecosystem Services Mapping for Municipality Policy: ESTIMAP and Zoning for Urban Beekeeping”, One Ecosystem, https://oneecosystem.pensoft.net/articles.php?id=14014 pp. 1-28. Erişim Tarihi: 01.06.2023.
• Şahin, Y. (2004). "Etik ama Otoriter Bir Kavram: ‘Kültürel Taşıma Kapasitesi’", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 59, Sayı. 04, ss. 195-226.
• Şahin, Y. (2022). Kentleşme Politikası, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Tandoğan, O. ve Özdamar, E. G. (2022). “Kentsel Tarımın Tarihsel Süreç İçinde Değişimi”, İdeal Kent Araştırmaları Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 35, ss. 221-251.
• Tuğaç, Ç. (2019). “Kentsel Dirençlilik Perspektifinden Yerel Yönetimlerin Görevleri ve Sorumlulukları” İdeal Kent Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 28, ss. 984-1019. DOI: 10.31198/idealkent.634144
• TÜİK (2022). “İşgücü İstatistikleri (Nisan 2021”, Haber Bülteni, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Nisan-2021-37488 Erişim Tarihi: 17.10.2022.
• Yenigül, S. B. (2016). “Büyükşehirlerde Tarımsal Alanların Korunmasında Kentsel Tarım ve Yerel Yönetimlerin Rolü”, MEGARON, Cilt: 11, Sayı: 2, ss. 291-299.
• Yu, J. (2022). “Urban Beekeeping: The Wrong Buzz?”, Trail & Landscape, Vol: 56, No: 2, pp. 99-105. Whittinghill, L. J. and Rowe, D. B. (2011). “The role of green roof technology in urban agriculture”, Renewable Agriculture and Food Systems, Vol. 27 No. 4, pp. 314–322 doi:10.1017/S174217051100038X. https://www.aa.com.tr/tr/yasam/megakent-istanbulun-aricilari-kent-yasamini-ballandiriyor/2251509 Erişim Tarihi: 03.01.2023.
• https://www.tarimorman.gov.tr/Haber/5624/Istanbul-Kapali-Dikey-Tarim-Uygulama-Merkezi-Hizmete-Acildi Erişim Tarihi: 03.01.2023
• https://www.toprakvesu.com/hidroponik-nedir Erişim Tarihi: 03.03.2023
• https://www.un.org/development/desa/pd/sites/www.un.org.development.desa.pd/files/wpp222_summary_of_results.pdf Erişim Tarihi: 31.05.2023.