Kahramanmaraş İlinde Süt ve Süt Ürünleri İşleyen Mandıra İşletmelerinin Yapısal Analizi

Yıl 2013, Cilt: 16 Sayı: 2, 9 - 20, 13.11.2013

Türkay Bars , Cuma Akbay

Öz

Özet

Bu çalışmanın amacı, Kahramanmaraş ilinde süt ve süt ürünleri sanayisinin üretim ve işgücü yapıları, pazarlama, gıda güvenliği ve işletmelerin genel ve çevresel yapılarıyla ilgili konumlarını araştırmaktır. Araştırma bulgularına göre, incelenen mandıra işletmelerinin  %70'i son 10 yıldır faaliyette bulunmaktadır. Mandıra işletmelerinin kapasite kullanım oranı yaklaşık %31'dir. Mandıra işletmelerinde yöneticilerin %60'ı gıda güvenliği konusunda herhangi bir eğitim hizmetinden yararlanmamışlardır. Mandıra işletmelerinin %80'i çalışanların portör muayenesini düzenli bir şekilde yerine getirmektedir. Mandıra işletmelerinin %40'ı bir laboratuara sahiptir. Süt temininde karşılaşılan en önemli problemler; süte hile (süte su katılması, sütün yağının alınması v.b.) karıştırılması, süt üretim miktarında dalgalanmalar ve sütün işletmeye ulaşıncaya kadar bozulmasıdır. Pazarlama konusunda da; piyasada haksız rekabet olması, iyi bir pazarlama faaliyeti yapılmaması ve tahsilâtın zamanında yapılmaması gibi sorunlar işletmelerin yaşadığı en önemli problemlerdir. Süt sektöründe, incelenen işletmeler arasında rekabetin yoğun olduğu ve bu rekabetin de fiyatta yoğunlaştığı belirlenmiştir.

Anahtar kelimeler: Süt işletmeleri, süt sanayisi, mandıralar, Kahramanmaraş

 

Structural Analysis of Milk and Milk Products Industry in the Province of Kahramanmaras

 

Abstract

The objectives of this study were to analyzed structure of milk products industries such as production and labor needs, marketing, food safety and business environment in the province of Kahramanmaras. According to the results of this research, about 70% of dairy enterprises are active in the dairy sector in the last 10 years. The capacity utilization rate is 31% on dairy enterprises. Sixty percent of managers on dairy firms have not received any educational services. 80% of employees in dairy firms have fulfilled porter tests on regular basis. Moreover, 40% of dairy enterprises have at least one lab. The most important problems in milk supply are adding water to milk, taking butter from milk and fluctuation on milk amount and degradation of milk until it reached to company. Also the most important marketing problems on milk products industry are unfair competition, failure on marketing activities and the lack of timely collection. Competitions among enterprises were intense and these competitions were concentrated in price.

Key words: Dairy firms, milk product industry, dairy enterprise, Kahramanmaras.

Anahtar Kelimeler

Dairy firms, milk product industry, dairy enterprise, Kahramanmaras.

Kahramanmaraş İlinde Süt ve Süt Ürünleri İşleyen Mandıra İşletmelerinin Yapısal Analizi

Öz

Bu çalışmada, Kahramanmaraş ilinde süt ve süt ürünleri sanayisinin üretim ve işgücü yapıları, pazarlama,gıda güvenliği ve işletmelerin genel ve çevresel yapılarıyla ilgili konumlarını araştırılmıştır. Araştırma bulgularınagöre, incelenen mandıra işletmelerinin %70’inin son 10 yıldır faaliyette oldukları, işletmelerinin kapasite kullanımoranının yaklaşık %31 olduğu belirlenmiştir. İşletme yöneticilerinin %60’ının gıda güvenliği konusunda herhangibir eğitim hizmetinden yararlanmadıkları, işletmelerin %80’inde çalışanların portör muayenesinin düzenli birşekilde yapıldığı ve işletmelerinin %40’ının bir laboratuara sahip olduğu tespit edilmiştir. Süt temininde karşılaşılanen önemli problemlerin; süte hile (süte su katılması, sütün yağının alınması v.b.) karıştırılması, süt üretimmiktarında dalgalanmalar ve sütün işletmeye ulaşıncaya kadar bozulması olduğu belirlenmiştir. Pazarlamakonusunda ise piyasada haksız rekabet olması, iyi bir pazarlama faaliyeti yapılmaması ve tahsilâtın zamanındagerçekleşmemesi gibi sorunlar işletmelerin yaşadığı en önemli problemlerdir. Süt sektöründe, incelenen işletmelerarasında rekabetin yoğun olduğu ve bu rekabetin de fiyatta yoğunlaştığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Süt, süt sanayi, mandıralar, Kahramanmaraş

Kaynakça

• Anonim. 2010. 2009 Yılı Gıda Sanayi Envanteri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayınları. Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü. Ankara.
• Armağan, G., Özden, A. Çardak, A.D. 2004. Aydın İlinde Süt İşleme Sanayinin Durumu. Türkiye VI. Tarım Ekonomisi Kongresi. 16–18 Eylül Tokat. s. 565–570.
• ASÜD, 2010. Dünya ve Türkiye Süt Endüstrisi Raporu. Ankara. (http://www.asuder.org.tr/sutenvanteri/sut_raporu_y ayin_mart_2010.pdf)
• Bahadır, B., Ocak, S. 2008. Türkiye’de Süt ve Süt Ürünlerinde Gıda Güvenliği. VIII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi Bildirileri: Bursa. s. 450–460.
• Çelik, Y., Karlı, B., Bilgiç, A. Çelik, Ş. 2005. Şanlıurfa İli Kentsel Alanda Tüketicilerin Süt Tüketim Düzeyleri ve Süt Tüketim Alışkanlıkları. Tarım Ekonomisi Dergisi, 11(1) : 5–12.
• Çelik, M. 2002. Batı Akdeniz Bölgesinde Süt ve Süt Ürünleri Sektörünün Stratejik Durum Analizi ve Gelişme Olanakları. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (4) : 43–
• Çinpolat, F. 2006. Tokat İli Gıda Sanayi İşletmelerinin Mevcut Durumu, Faaliyetleri ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Tokat.
• Demir, P. 2009. Kars İli Süt Sanayi ve Mandıra İşletmelerinde Üretim ve Sanayi Entegrasyonunun Ekonomik ve Sosyo-Ekonomik Analizi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. Kars.
• Demirtaş, B., Gül, M., Akpınar, M.G. Dağıstan, E. 200 Süt ve Süt Ürünleri Sanayi İşletmelerinin Yapısı ve Geliştirilme Olanakları: Konya-Ereğli İlçesi Örneği. VIII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi Bildirileri. Bursa. s. 82–92. Kara, M. 2000. Isparta İli Süt Ürünleri İşletmelerinin Yapısal Analizi ve Gelişim Stratejileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Y. C.5, S.1 s. 163–174.
• Koyubenbe, N., Konca, Y. 2006. İzmir İli Ödemiş İlçesi Süt Sanayindeki Gelişmeler Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniv. Hayvansal Üretim 47 (1): 47–53. Paksoy, M. Akbay, C. 200 Kahramanmaraş Dondurması Sanayisinin Yapısı, Sorunları ve Çözüm Önerileri. VIII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi Bildirileri. Bursa. s. 286–292. TÜİK, 20 Hayvansal Üretim İstatistikleri. (www.tuik.gov.tr).
• Uzmay, A., Koyubenbe, N., Konca, Y. 2006. İzmir İlinde Süt ve Süt Ürünleri İşleyen ve Pazarlayan İşletmelerin Bazı Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 43 (3): 43-53.