Öğretmenlerde Cinsiyete Göre Yaşam Doyumunun İncelenmesi Bir Meta-Analiz Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 12, 30.06.2022

Nuri Erdemir , Ali Kış , Zeynel Abidin Erdemir

Öz

Bu çalışmada amaç öğretmenlerde cinsiyetin yaşam doyumuna etkisi nedir sorusuna yönelik bir meta-analiz yapmaktır. Yaşam doyumunun cinsiyete göre etki büyüklüğünü hesaplayabilmek için SOF analiz yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırmanın değişkenlerine uygun verileri içeren 17 araştırma analize eklenmiştir. Çalışmanın örneklemini 4152’i kadın ve 3275’si erkek toplam 7367 öğretmen oluşturmaktadır. Meta-analiz sonucunda REM göre istatistiksel olarak anlamlı ve kadınlar lehine küçük düzeyde (Cohen d=0.20) etki büyüklüğü saptanmıştır. Genel etki düzeyi açısından orta düzeyde heterojenlik olduğu görülmüştür (Q=33,906, p=0,005; I2=52.922). Yayın yanlılığının anlaşılması için ilgili yöntemler kullanılmıştır ve yayın yanlılığına rastlanmamıştır. Ayrıca araştırmaların gerçekleştiği yılara ilişkin yapılan moderatör analiz sonucunda meta-analize dahil edilen araştırmaların ortalama etki büyüklüğü değerleri (CI -0,00793; 0,01692, p˃0,05) hesaplanmıştır. Yıllar moderatörü için araştırmalar arası varyans istatistiksel açıdan anlamlı değildir (Qb=0,50352, p˃0,05). Yani yıllar sentez sonucunu değiştirmiyor şeklinde yorumlanabilir. Sonuç olarak yapılan bu meta-analiz çalışmasında cinsiyet açısından istatistiksel olarak anlamlı ve kadınlar lehine küçük düzeyde (Cohen d=0.20) etki büyüklüğü saptanmıştır. Bu konuyla ilgili yapılması planlanan araştırmalarda yaşam doyumu düzeyinin erkek öğretmenlerde niçin düşük ve kadın öğretmenlerde niçin göreceli olarak yüksek olduğuna dönük nitel araştırmalar yapması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmenler, yaşam doyumu, cinsiyet, meta-analiz

Destekleyen Kurum

Bu çalışma kapsamında herhangi bir kurumdan destek alınmamıştır.

Proje Numarası

---

Teşekkür

Dergi ekibine katkılarından dolayı teşekkür ederim.

Investigation of Life Satisfaction in Teachers by Gender A Meta-Analysis Study

Öz

The aim of this study is to conduct a meta-analysis on the question of what is the effect of gender on life satisfaction in teachers. 17 researchs containing data suitable for the variables of this study were added to the analysis. The sample of the study consists of a total of 7367 teachers, 4152 female and 3275 male. As a result of the meta-analysis, a statistically significant effect size was found in favor of women (Cohen d=0.20) compared to REM. There was moderate heterogeneity in terms of overall effect level (Q=33,906, p=0,005; I2=52.922). For publication bias, Orwin Safe N Number, Egger test, Funnel plot, Begg and Mazumdar Rank Correlation methods were used and no publication bias was found. For the moderator of the years in which the studies were conducted, the variance between studies was not statistically significant (Qb=0,50352, p˃0,05). In the studies planned to be conducted on this subject, it can be recommended to conduct qualitative research on why the level of life satisfaction is low in male teachers and relatively high in female teachers.

Anahtar Kelimeler

Teachers, life satisfaction, gender, meta-analysis

Proje Numarası

---

Kaynakça

• * Akgün, E. (2015). Lise öğretmenlerinin psikolojik sermaye düzeyleri ile yaşam doyumu düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zirve Üniversitesi - Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gaizantep.
• * Akkaya, H. (2021). Şükran, belirsizliğe tahammülsüzlük ve psikolojik sağlamlığın öğretmenlerin yaşam doyumu ile ilişkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Van.
• * Akkuş, A. (2020). Öğretmenlerin kişi-örgüt uyumunun iş-aile çatışması ve yaşam doyumuna etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi - İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• * Atasoy, D, G. (2014). Beden eğitimi öğretmenlerinin yaşam doyumu düzeyleri ve serbest zamana yönelik tutumları.(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Trabzon.
• * Aydoğdu, F. (2020). Öğretmenlerde çözüm odaklı düşünme ile mutluluk ilişkisinde sürekli umut ve yaşam doyumunun aracı etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Van.
• Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T., and Rothstein, H. R. (2009). Introduction to Meta-Analysis. West Sussex-UK: John Wiley & Sons Ltd. Pg:285
• Borenstein, M., Hedges, L., Higgins, J. and Rothstein, H. (2013). (Çev. Dinçer, S.) Meta-Analize Giriş. Anı Yayıncılık. Ankara.
• Cooper, H., Hedges, L. V., and Valentine, J. C. (Eds.). (2009). The Handbook Of Research Synthesis And Meta-Analysis (2nd edition). New York: Russell Sage Publication.
• Cumming, G. (2012). Understanding the New Statistics. Routledge, Taylor and Francis Group. New York.
• Dinçer, S. (2021). Eğitim Bilimlerinde Uygulamalı Meta-Analiz. (3.Baskı). Pegem Akademi. Ankara.
• Ellis, P. D. (2012). The Essential Guide to Effect Sizes. (5th edition). Cambridge-UK: Cambridge University Press.
• * Ergün, B. (2016). İş doyumu ve yaşam doyumu arasındaki ilişki: öğretmenler üzerinde bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• * İzgiş, H. .(2019). Bir grup öğretmenin algıladıkları sosyal destek ve yaşam doyumu ile depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Işık Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• * Kaçay, Z. (2015). Beden eğitimi öğretmenlerine göre okul yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının örgütsel bağlılık ve yaşam doyumuna etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sakarya.
• * Kıvılcım, P. (2014). Öğretmenlerde iş doyumu, özyeterlik inancı ve yaşam doyumu ilişkisinin karşılaştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Toros Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Mersin.
• Lyubomirsky, S., Sheldon, K. M., and Schkade, D. (2005). Pursuing happiness: the architecture of sustainable change. Review of General Psychology, 9(2), 111. https://doi.org/10.1037/1089-2680.9.2.111
• Myers, D. G. and Diener, E. (1995). Who is happy?. Psychological Science, 6(1), 10-19. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1995.tb00298.x Öğretmenlik Meslek Kanunu. (2022) https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/02/20220214-1.ht 05.05.2022 tarihinde erişildi.
• * Öter, Ö, M. (2021). Okul müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışları ile okulların örgüt sağlığı ve öğretmenlerin yaşam doyumu arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Dicle Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Diyarbakır.
• * Öztürk, Z, G. (2014). Sınıf öğretmenlerinin değer tercihleri ile yaşam doyumu arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Petticrew, M., and Roberts, H. (2006). Systematic Reviews In The Social Sciences. MAUSA: Blackwell Publishers Ltd.
• * Sarıdemir, T. (2015). Öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stillerinin ve bazı kişisel değişkenlerin öğretmenlerin yaşam doyumu üzerindeki etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• * Şahin, E. (2010). İlköğretim öğretmenlerinde yaratıcılık, mesleki tükenmişlik ve yaşam doyumu.(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Sakarya.
• * Şahin, Ş. (2008). Beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik ve yaşam doyumu düzeyleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Mersin.
• Şimşek, E. (2011). Örgütsel iletişim ve kişilik özelliklerinin yaşam doyumuna etkileri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskişehir.
• * Taş, İ. (2011). Öğretmenlerde yaşamın anlamı yaşam doyumu sosyal karşılaştırma ve iç-dış kontrol odağının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Sakarya.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. (2022). Doyum. https://sozluk.gov.tr/ 05.05.2022 tarihinde erişildi.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. (2022). Öğretmen. https://sozluk.gov.tr/ 05.05.2022 tarihinde erişildi.
• Yetim, Ü. (1991). Kişisel projelerin organizasyonu ve örüntüsü açısından yaşam doyumu. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• * Yıldız, Z. (2016). Teknik öğretmenlerde örgütsel stres kaynakları ile iş ve yaşam doyumu arasındaki ilişki.(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Okan Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.