İlkokullarda Görev Yapan Sınıf Öğretmenlerinin ve Yöneticilerin Okul Kültürüne Yönelik Metaforik Algılarının İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 23, 30.06.2023

Rasim Özdemir , Ahmet Kaya

Öz

Bu çalışmada Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı devlet ilkokullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin ve yöneticilerin okul kültürüne yönelik metaforik algılarını belirlemek amacıyla metafor analizi yöntemi ile ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde nitel araştırma yöntemlerinden biri olan olgu bilim (fenomenoloji) deseni temelinde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu, amaçlı örneklem yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışmaya 2021-2022 eğitim öğretim yılında Kahramanmaraş İlinin Pazarcık İlçesinde ilkokullarda görev yapan 13 sınıf öğretmeni ve 7 yönetici katılmıştır. Sınıf öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin okul kültürüne yönelik algılarını ortaya çıkarmak için katılımcılardan “Okul kültürü ……… gibidir. Çünkü; ……. ”sorusunun yer aldığı açık uçlu yazılı anket formunu tamamlamaları istenmiştir. Toplanan veriler içerik analizi ile analiz edilerek çözümlenmiş ve anlamlandırılmıştır. Elde edilen bulgular neticesinde ulaşılan metaforlar 6 kategoriye ayrılmıştır. Bu kategoriler şunlardır; besleyici olan, doğayı çağrıştıran, topluluk ifade eden, işlevsel olan, eşya ve bağlayıcı olandır. Araştırma sonucunda, sınıf öğretmenlerinden elde edilen metaforlar incelendiği zaman öğretmenlerin en çok yoğunlaştıkları metaforların Besleyici Olan, Topluluk İfade Eden ve İşlevsel Olan kategorilerinin altında toplandığı görülmüştür. Yöneticilerden elde edilen metaforlar, bütüncül bir gözle irdelendiği zaman, yöneticilerin geliştirmiş olduğu metaforların, Doğayı Çağrıştıran kategorisi altında yoğunlaştığı görülmüştür. Hem okul yöneticilerinden hem de sınıf öğretmenlerinden elde edilen metaforlara bütüncül bir gözle bakıldığı zaman, okul kültürü hakkında geliştirilen metaforların genel anlamda olumlu ve onure edici nitelikte olduğu görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Okul Kültürü, Sınıf Öğretmeni, Okul Yöneticisi, Metafor, Metaforik Algı

Anahtar Kelimeler

Okul Kültürü, Sınıf Öğretmeni, Okul Yöneticisi, Metafor, Metaforik Algı

Investigation of Methorophic Perceptions of Classroom Teachers And Administrators Working in Primary Schools About School Culture

Öz

In this study, it is aimed to reveal the metaphorical perceptions of classroom teachers and administrators working in public primary schools affiliated to the Ministry of National Education with the metaphor analysis method. Within the framework of this purpose, it was carried out on the basis of the phenomenology design, which is one of the qualitative research methods. The study group of the research was determined by the purposeful sampling method. 13 classroom teachers and 7 administrators working in primary schools in Pazarcık District of Kahramanmaraş Province participated in the study in the 2021-2022 academic year. In order to reveal the perceptions of classroom teachers and school administrators about school culture, the participants said, “School culture is like ………. Because; ……. They were asked to complete an open-ended written questionnaire containing the question ”. The collected data were analyzed by content analysis, analyzed and interpreted. The metaphors obtained as a result of the findings were divided into 6 categories. These categories are; nurturing, evoking nature, expressing community, functional, material and binding. As a result of the research, when the metaphors obtained from the classroom teachers were examined, it was seen that the metaphors that the teachers focused on the most were gathered under the categories of Nourishing, Community Expressing and Functional. When the metaphors obtained from the administrators are examined with a holistic eye, it is seen that the metaphors developed by the administrators are concentrated under the category of Recalling Nature. When the metaphors obtained from both school administrators and classroom teachers are viewed holistically, it is seen that the metaphors developed about school culture are generally positive and honorable.
Keywords: School Culture, Class Teacher, School Administrator, Metaphor, Metaphoric Perception

Anahtar Kelimeler

School Culture, Class Teacher, School Administrator, Metaphor, Metaphoric Perception

Kaynakça

• Ada, Ş.& Ayık, Ş. (2008). İlköğretim Okullarında Okul Kültürü. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (16), 26-39. https://dergipark.org.tr/en/pub/sakaefd/issue/11212/133897
• Akan, D. (2016). Okul kültürü bağlamında ilköğretim kurumlarında etkili okul değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1096-1116.
• Aktaş, E. (2019). İlkokul öğretmenlerinin okul kültürü algı düzeylerinin incelenmesi.[Yayınlanmamış yüksek lisans tezi ]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Aliyev, B. (2020). Okul kültürü üzerine yönetici ve öğretmen görüşlerinin nitel bir analizi: Bakü örneği. Doktora Tezi. Hacaettepe Üniversitesi. http://hdl.handle.net/11655/23068
• Balaban, Y. (2014). Resmi özel eğitim okullarında görev yapan öğretmenlerinin okul kültürü algıları.[Yayınlanmamış yüksek lisans tezi ].Erciyes üniversitesi, Kayseri
• Boyraz, A. (2018). Özel eğitim okul müdürlerinin liderlik stillerinin okul kültürü ve iklimine etkisi (Master's thesis, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem, 2017, 1-360. DOI 10.14527/9789944919289
• Cevar, M. (2021) “Okul Kültürü ve Kolektif Öğretmen Yeterliği Arasındaki İlişki (Zonguldak İli Örneği)” [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi ]. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Çelik, V. (2000). Okul kültürü ve yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Çevik, Ercan. Küçükçekmece İlçesi Temel Eğitim Kurumlarındaki Öğretmenlerin Okul Kültürü Algı Düzeyleri. 2013. Master's Thesis. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Dinçer, Ö., Fidan, Y., (1995), İşletme Yönetimine Giriş, İstanbul, Marmara Üni. İ.İ.B.F. Yayını
• Erdem, E., & Kaf, Ö. (2021) Velilerin Sınıf Öğretmenlerine Yönelik Metaforik Algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(82), 480-494.
• Ertürk, R. (2021). The relationship between school administrators’ supportive behaviors and teachers’ job satisfaction and subjective well-being. International Journal of Contemporary Educational Research, 8(4), 184-195. https://doi.org/10.33200/ijcer.956667.
• Güngör, B. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları ile okul kültürü algıları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Işık, H. (2017). Ortaokullarda okul kültürünün incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 9(3), 61-71. doi:10.17932/IAU.IAUD.13091352.2017.9/35.61-71
• Öztürk, D. (2015). Eğitim örgütlerinde okul kültürü ve tükenmişlik düzeyi arasındaki ilişki (Bahçelievler ilçesinde bir araştırma).[Yayınlanmamış yüksek lisans tezi ]Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (2), 131-155.https://dergipark.org.tr/en/pub/tebd/issue/26128/275216
• Saban, A., Koçbeker, B. N., & Saban, A. (2006). An investigation of the concept of teacher among prospective teachers through metaphor analysis. Educational Sciences: Theory & Practice, 6(2).
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 55(55), 459-496. https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10342/126702
• Sadık, F., & Sarı, M. (2012). Çocuk ve demokrasi: ilköğretim öğrencilerinin demokrasi algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1(1), 48-62. http://cije.cumhuriyet.edu.tr/en/pub/issue/4272/57552
• Schneider, B., Smith, D.B., Taylor, S., & Fleenor, J, (1998), “Personality and Organizations: A Test of The Homogeneity of Personality Hsypothesis”, Journal of Applied Psychology, 83, ss.462-470. https://doi.org/10.1037/0021-9010.83.3.462
• Sticht, T. G. (1993). Educational uses of metaphor.Cambridge: Cambridge University Press. pp. 621-632 (1993) Şirin, E. (2011). İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin okul kültürü algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki (İstanbul ili, Esenyurt ilçesi örneği). [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi ]Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Uçar, A. ve Erdem, E. (2021). Sınıf Öğretmenlerinin Okul Öncesi İle İlgili Metaforik Algıları. 8.Uluslararası Sosyal Beşeri ve Eğitim Bilimleri Kongresi. E-ISBN: 978-605-7594-63-1
• Vecchio, F. J., & Collins, M. P. (1988). Predicting the response of reinforced concrete beams subjected to shear using modified compression field theory. ACI Structural Journal, 85(3), 258-268.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.https://avesis.metu.edu.tr/yayin/d75d8f61-9cae-42fc-834e-d1e0acc1814c/sosyal-bilimlerde-nitel-arastirma-yontemleri
• Yurttakal, S. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin okullarını örgüt kültürü açısından algılamaları (Şırnak ili İdil ilçesi örneği).[Yayınlanmamış yüksek lisans tezi ]. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.