The Relationship Between Teachers' Organizational Happiness Levels and School Administrators' Leadership Styles

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 171 - 197, 26.12.2023

Orhan Sarıbıyık , Ramazan Yirci

Öz

The purpose of this study is to investigate the levels of organizational happiness among teachers in public schools and to evaluate their perceptions of school administrators' leadership styles. To accomplish this, a relational survey model - a quantitative research approach - was utilised. The sample population consisted of 413 teachers selected through a simple random sampling method from 20 different schools. "The data collection instruments used in this study were the "Teacher Organisational Levels of Happiness Scale," the "School Administrators’ Leadership Styles Scale," and personal information forms. Within the results, it was found that teachers' organisational levels of happiness were at high level. These levels varied significantly depending on the gender, school type, years of experience, and educational level variables." Teachers' views on the leadership styles of school administrators were at an "I agree" level for both transformative and laissez-faire leadership styles. However, for perpetual leadership style, their opinion was at an "I partially agree" level. The study discovered significant differences in the average scores of leadership styles as perceived by teachers in school administrators based on gender, school type, occupational seniority and length of service in the institution. Nevertheless, there was no significant difference observed when considering marital status and educational level. A mediocre positive relationship was found between teachers' organisational happiness and transformative leadership style. A low-level positive relationship was found in regards to perpetual and laissez-faire leadership styles. Furthermore, results indicated that organisational levels of happiness among teachers were most associated with transformational leadership and least with perpetual leadership.

Anahtar Kelimeler

Happiness, Leadership Styles, Organizational Happiness

Öğretmenlerin Örgütsel Mutlulukları ile Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, devlet okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel mutluluk düzeylerini ortaya çıkarmak ve okul yöneticilerinin liderlik tarzlarına ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle belirlenen 20 farklı okuldan 413 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formları ile “Öğretmenlerin Örgütsel Mutluluk Düzeyleri Ölçeği” ve “Okul Yöneticilerinin Liderlik Tarzları Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin örgütsel mutluluk düzeylerinin yüksek düzeyde olduğu ve cinsiyet, okul türü, deneyim yılı ve eğitim düzeyi değişkenlerine göre anlamlı şekilde farklılaştığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin okul yöneticilerinin liderlik stillerine ilişkin görüşleri hem dönüştürücü hem de serbest bırakıcı (laissez-faire) liderlik stilleri için "Katılıyorum" düzeyinde bulunurken, sürekli liderlik stili için "Kısmen katılıyorum" düzeyinde bulunmuştur. Okul yöneticilerinde öğretmenlerin algıladıkları liderlik tarzlarına ilişkin ortalama puanlarının cinsiyet, okul türü, mesleki kıdem ve kurumdaki hizmet süresine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı; ancak medeni duruma ve eğitim düzeyine göre anlamlı bir farklılık göstermediği gözlenmiştir. Öğretmenlerin örgütsel mutlulukları ile dönüştürücü liderlik tarzları arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki olduğu, sürdürümcü ve laissez-faire liderlik için ise düşük düzeyde pozitif bir ilişki olduğu bulunmuştur. Sonuçlar ayrıca öğretmenlerin örgütsel mutluluk düzeylerinin en çok dönüşümcü liderlik ve en az sürdürümcü liderlik ile ilişkili olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik Stilleri, Mutluluk, Örgütsel Mutluluk

Kaynakça

• Akan, D., Yıldırım, İ. ve Yalçın, S. (2014). Okul Müdürleri liderlik stili ölçeğinin geliştirilmesi (OMLSÖ). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(51), 392-415. https://doi.org/10.17755/esosder.28743
• Akın, H. B. ve Şentürk, E. (2012). Bireylerin mutluluk düzeylerinin ordinal lojistik regresyon analizi ile incelenmesi. Öneri Dergisi, 10(37), 183-193. https://doi.org/10.14783/od.v10i37.1012000182
• Allen, T. D. (2001). Family-supportive work environments: the role of organizational perceptions. Journal of Vocational Behavior, 58, 414-435. https://doi.org/10.1006/jvbe.2000.1774
• Aslan, S. (2020). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin öğretmenlerin örgütsel adalet düzeyleri ürerindeki etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolü. [Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Bal, P. N. ve Gülcan, A. (2014). Genç yetişkinlerde iyimserliğin mutluluk ve yaşam doyumu üzerindeki etkisinin incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 2(1 (Özel)), 41-52.
• Başaran, S. (2020). Okul müdürlerinin algılanan dönüşümcü liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyine etkisi. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Bayram, S. (2020). Öğretmenlerin örgütsel affedicilik algıları ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Beşiroğlu, A. (2013). Ortaöğretim kurumları yöneticilerinin liderlik stillerinin örgütsel bağlılıkla ilişkisi. [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Birdoğan Kuvvet, A. (2019). Okul müdürlerinin öğretim liderlikleri ile sınıf öğretmenlerinin örgütsel mutlulukları arasındaki ilişki. [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Blanchflower, D. G. ve Oswald, A. J. (2004). Money, sex and happiness: an empirical study. Scandinavian Journal of Economics, 106(3), 393-415. https://doi.org/10.1111/j.0347-0520.2004.00369.x
• Bulut, A., (2015). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel mutluluk algılarının incelenmesi: bir norm çalışması. [Doktora Tezi, Gaziantep Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Cerit, Y. ve Yıldırım, B. (2017). Ilkokul müdürlerinin etkili liderlik davranışları ile okul etkililiği arasındaki ilişki. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(3), 902-914. https://doi.org/10.14686/buefad.312405
• Çetin, S. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel adalet algı düzeyleri ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. [Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Diener, E. ve Diener, C. (1996). Most people are happy. Psychological Science, 7(3), 181-185. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1996.tb00354.x
• Düzgün, O. (2016). Ortaokulda görev yapmakta olan öğretmenlerin mutluluk düzeyleri ile sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişki. [Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Edmunds, L. D. ve Pryce Jones, J. (2008). Relationships between happiness, overtime, sick leave and intention to stay or leave. Selection & Development Review, 24, 8- 12.
• Erer, B. (2021). İş yeri mutluluğunun öncülleri ve sonuçları üzerine nitel bir çalışma. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(1), 215-229. https://doi.org/10.47097/piar.918559 Ergüven, H. (2020). Okul müdürlerinin kullandıkları güdüleyici dil ile öğretmenlerin örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Fisher, C. D. (2010). Happiness at work. International Journal of Management Reviews, 12(4), 384-412. https://doi.org/10.1111/j.1468-2370.2009.00270.x
• Fidan, M. (2020). Öz liderlik ve mutluluk arasındaki ilişkinin öğretmen algılarına göre incelenmesi. İZÜ Eğitim Dergisi, 2(4), 222-235. https://doi.org/10.46423/izujed.761595 Frey, B. S. ve Stutzer, A. (2002). What can economists learn from happiness research? Journal of Economic Literature, 40(2), 402-435. https://doi.org/10.1257/jel.40.2.402
• Goldberg, M. F. (2001). Leadership in education: five commonalities. Phi Delta Kappan, 82(10), 757-761. https://doi.org/10.1177/003172170108201010
• Greenhaus, J. H., Collins, K. M. ve Shaw, J. D., (2003). The relation between work-family balance and quality of life. Journal of Vocational Behavior, 63, 510-531. https://doi.org/10.1016/s0001-8791(02)00042-8
• Gürbüz, G. (2020). Öğretmenlerin örgütsel mutluluk algıları ile örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki. [Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Hooper, D., Coughlan, J. ve Mullen, M. R., (2008). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit ındexes ın covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling. A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• İncekara, S. (2020). Özel okul öğretmenlerinin örgütsel mutluluk ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. [Yüksek Lisans Tezi, Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kangal, A. (2013). Mutluluk üzerine kavramsal bir değerlendirme ve türk hane halkı için bazı sonuçlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 214-233.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara. Nobel Yayın Dağıtım.
• Karnak, B. (2020). Öğretmenlerin mesleki profesyonellikleri ile örgütsel mutlulukları arasındaki ilişki. [Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Katja, R., Paivi, A. K., Marja Terttu, T. ve Pekka, L. (2002). Relationships among adolescent subjective well‐being, health behavior, and school satisfaction. Journal of School Health, 72(6), 243-249. https://doi.org/10.1111/j.1746-1561.2002.tb07337.x
• Kaya, A. ve Moçoşoğlu, B. (2018). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki: Şanlıurfa İli Örneği. Harran Maarif Dergisi, 3(1), 52-70. https://doi.org/10.22596/2018.0301.52.70 Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. New York. The Guilford Press.
• Korkut, A. (2019). Öğretmenlerin örgütsel mutluluk, örgütsel sinizm ve örgütsel adalet algılarının analizi. [Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Köse, Ö. (2020). Öğretmenlerin algılarına göre okulların DNA profilleri ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Lucas, R. E. ve Gohm, C. L. (2000). Age and sex differences in subjective well-being across cultures. Culture and Subjective Well-Being, 3(2), 91-317. https://doi.org/10.7551/mitpress/2242.003.0017
• Mahon, N. E. Yarcheski, A. ve Yarcheski, T. J. (2005). Happiness as related to gender and health ın early adolescents. Clinical Nursing Research, 14(2), 175-190. https://doi.org/10.1177/1054773804271936
• Mumcu Özdemir, D. ve Kış, A. (2019). Öğretmenlerin mutluluk düzeylerinin incelenmesi: Gaziantep ili örneği. 14. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi Bildiri Kitabı, İzmir, Türkiye.
• Nieżurawska, J., Kycia, R. A. ve Ludviga, I. (2023). Structured multi-criteria model of self-managed motivation in organizations based on happiness at work: pandemic related study. Sci Rep, 13, 16521 https://doi.org/10.1038/s41598-023-43626-5
• Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi 1. Kaan Kitabevi.
• Özgenel, M. ve Bozkurt, B. N. (2020). Okul mutluluğunu yordayan bir faktör: öğretmenlerin politik becerileri. Turkish Journal of Educational Studies, 7(2), 130-149. https://doi.org/10.33907/turkjes.701230
• Özgenel, M. ve Hıdıroğlu, A. (2019). Liderlik stillerine göre ortaya çıkan bir tutum: örgütsel Sinizm. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 1003-1043. https://doi.org/10.29299/kefad.2019.20.02.015
• Pérez, C. P. L., Salaza, J. A. V. ve Rubio, A. E. (2023). Leadership and its Influence on Happiness at Work: A Narrative Literature Review. Cuadernos de administración, 39(75), 5-15. https://doi.org/10.25100/cdea.v39i75.12627
• Romão, S., Ribeiro, N., Gomes, D. R. ve Singh, S. (2022). The impact of leaders’ coaching skills on employees’ happiness and turnover intention. Administrative Sciences, 12(3), 84. https://doi.org/10.3390/admsci12030084
• Saltzstein, A. L., Ting, Y. ve Saltzstein, G. H. (2001). Work-family balance and job satisfaction: the impact of family-friendly policies on attitudes of federal government employees. Public Administration Review, 61(4), 452-467. https://doi.org/10.1111/0033-3352.00049
• Sancak, T. (2019). Öğretmenlerin okullardaki mekân düzenlemelerine ilişkin memnuniyetleri ile mutluluk ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Scheffe, H. (1959). The analysis of variance. Wiley Press.
• Schermelleh Engel, K., Moosbrugger, H. ve Muller, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance And Descriptive Goodness-Of-Fit Measures. Methods Of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Srivastava, S., Mendiratta, A., Pankaj, P., Misra, R. ve Mendiratta, R. (2022). Happiness at work through spiritual leadership: A self-determination perspective. Employee Relations: The International Journal, 44(4), 972-992. https://doi.org/10.1108/er-08-2021-0342
• Suhail, K. ve Chaudhry, H. R. (2004). Predictors of subjective well-being in an eastern Muslim culture. Journal of Social and Clinical Psychology, 23(3), 359-376. https://doi.org/10.1521/jscp.23.3.359.35451
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. (5. Baskı). MA: Allyn and Bacon.
• Tozal, B. (2020). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• TÜİK, (2019). Yaşam memnuniyeti araştırması. https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33729 adresinden 10.10.2021 tarihinde alınmıştır.
• Tümkaya, S. (2011). Humor styles and socio-demographic variables as predictors of subjective well-being of Turkish university students. Education and Science, 36(160), 158-170.
• Wesarat, P. O., Sharif, M. Y. ve Majid, A. H. A. (2015). A conceptual framework of happiness at the workplace. Asian Social Science, 11(2), 78-88. https://doi.org/10.5539/ass.v11n2p78
• Yukl, G. (2010). Leadership in Organizations (7. Baskı). Pearson Education.