Âl-İ İmrân Sûresi 110. Âyetinin Hakikat Mecaz İkilemi Bağlamında Tahlili ve Otantik Anlamının Türkçe Meallere Yansıması Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım -II-

Yıl 2019, , 1 - 28, 31.12.2019

Necmettin Çalışkan , Ahmet Sait Sıcak

https://doi.org/10.35209/ksuifd.620920

Öz

Bu
makale ülkemizde Türkçeye çevrilen Kur’ân tercüme ve meâllerinin otantik manayı
yansıtıp yansıtmadığı hususunu Âl-i İmrân sûresinin 110. âyetinin birinci
bölümünü teşkil eden “كُنْتُمْ خَيْرَ اُمَّةٍ اُخْرِجَتْ
لِلنَّاسِ” ifadesi üzerinden tespit etmeyi amaçlamaktadır. Yapılan
araştırma neticesinde; birçok doğru manayı aktarmalarına, âyetin tefsirine dair
önemli nükteler yakalamalarına ve çeviri açısından güzel örnekler teşkil
etmelerine rağmen mevcut Türkçe meâllerin, araştırma konusu edilen âyetin
ilgili bölümündeki otantik manayı tam olarak yansıtamadığı görülmüştür. Bu
şekilde özetlenen makale konusunun, Türkçe meâllerde Âl-i İmrân sûresi 110.
âyetine verilen manaları daha iyi yansıtmak gayesiyle değerlendirilen 73 meâlin
sebep olduğu hacim genişlemesi sebebiyle iki ayrı makale olarak yayımlanması
planlanmaktadır. İlk makale, Âl-i İmrân Sûresi 110. Âyetinin Hakikat Mecaz
İkilemi Bağlamında Tahlili başlığı altında ele alınan bilgileri içerirken
ikinci makale Otantik Anlamın Türkçe Meallere Yansıması Üzerine Eleştirel
Bir Yaklaşım’ı elde edilen bilgiler muvacehesinde ortaya koymayı
hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Âl-i İmrân 110, hayırlı ümmet, ihrâc, meal, otantik anlam, hakikat, mecaz

Analysis of the 110th Verse of Sūra al-ʿImrān in The Context of Truth and Metaphor and Critical Approach about the Effect of the Verse's Authentic Meaning on its Turkish Translations II

Öz

This paper aims to determine whether the
translation and interpretation of the Qurʾān
translated into Turkish reflects the authentic meaning through the expression
of “كُنْتُمْ
خَيْرَ اُمَّةٍ اُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ”, which is the first passage
of the 110th verse of the sūra Āl-ʿImrān. As a result of the research; Despite the fact that they convey
many right meanings, they catch the important wisdom of the verses of the verse
and constitute good examples in terms of translation, it is seen that the
existing Turkish Qurʾān letter translation does not fully reflect the
authentic meaning in the relevant section of the verse being researched. Seventy
three translations are evaluated in order to better reflect the meanings of the
110th verse of the sūra Āl-ʿImrān. For this reason, this article is planned to be
published as two separate articles due to the volume expansion. The first
article contains the information under the title of the Analysis of the
110th Verse of Sūra Āl-ʿImrān in the Context of Truth Metaphor, while the second article aims
to present a Critical Approach to the Reflection of Authentic Meaning to
Turkish Meanings.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Āl-ʿImrān 110th verse, the best umma, expel, meāl, authentic meaning, ḥaqīqa (truth), metaphor

Kaynakça

• Abay, Muhammed. “Türkçedeki Kur’ân Meâllerinin Tarihi ve Kronolojik Bibliyografyası”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 10/19-20 (İstanbul 2012), 231-301.
• Akdemir, Salih. Son Çağrı Kur’an. Ankara: Ankara Okulu, 2009.
• Akdoğan, Ahmet Dursun. Yeni Bir Anlayışla Kur’an-ı Kerim Meali. İstanbul: Milsan, 2006.
• Altuntaş, Halil & Şahin, Muzaffer. Kur’an-ı Kerim Meali. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 10. Basım, 2006.
• Arslan, Ali. Kur’an-ı Kerim ve Meali. İstanbul: Okusan, 1991.
• Atalay, Besim. Kur’an Tercümesi: Tanrı kitabı. İstanbul: Doğan Kardeş Matbaacılık Sanayii A.Ş., 1962.
• Atay, Hüseyin. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı: (Meâl). Ankara: Sek Yayınları, 1995.
• Ateş, Süleyman. Kur’an-ı Kerim ve Yüce Meali. İstanbul: Hayat Yayınları, 2012.
• Aydın, Abdullah. Kur’ân-ı Kerim ve Yüce Meâli. İstanbul: Aydın Yayınevi, 1989.
• Balcı, Medine. Kur’an-ı Kerim ve Kelime Meali. İstanbul: Ebrar Ya-yınları, 1991.
• Bayraklı, Bayraktar. Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Meâli. İstanbul: Bayraklı Yayınları, 2007.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Kur’an-ı Kerim’in Türkçe Meali Alisi. Ankara: Bilmen Baskı ve Yayınevi, 1962.
• Bulaç, Ali. Kur’an-ı Kerim’in Türkçe Anlamı. İstanbul: Pınar Yayınları, 1983.
• Cemal Külünkoğlu. “Ali İmran Suresi”. Erişim 03 Eylül 2019. http://www.cemalkulunkoglu.com/sureler/aliimran.php
• Çam, Nusret. Şiir Diliyle Kur’an-ı Kerim Meâli. Ankara: Se-Ba Ofset, 2002.
• Çantay, Hasan Basri. Kur’an-ı Hakim ve Meal-i Kerim. İstanbul: Risale Yayınları, 2011.
• Çelik, Ömer. Hakk’ın Dâveti Kur’ân-ı Kerîm Meâli ve Tefsîri. İstanbul: Erkam Yayınları, 2013.
• Davudoğlu, Ahmed. Kur’an-ı Kerim ve İzahlı Meali: (Türkçe Anlamı). İstanbul: Timaş Yayınları, 1993.
• Doğrul, Ömer Rıza. Tanrı Buyruğu: Kur’an-ı Kerim’in Tercüme ve Tefsiri. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri, 4. Basım,1980.
• Döndüren, Hamdi. Evrensel Çağrı Kur’ân-ı Kerîm (Yüce Meâl vee Tefsir). İstanbul: Çelik Yayınevi, 2005.
• Dumlu, Ömer & Elmalı, Hüseyin. Kur’ân-ı Kerim’in Türkçe Anlamı: (Meal). İzmir: İzmir İlahiyat Fakültesi Vakfı, 2001.
• Eliaçık, R. İhsan. Yaşayan Kur’an: Türkçe Meal. İstanbul: İnşa Yayınları, ts.
• Eryarsoy, M. Beşir. Kur’an-ı Kerim Meali ve Tefsiri. İstanbul: Tayf Yayınları, 2015.
• Esed, Muhammed. Kur’an Mesajı (The Message of The Qur’an). çev. Cahit Koytak & Ahmet Ertürk. İstanbul: İşaret Yayınları, 5. Basım, 2002.
• Feyizli, Hasan Tahsin. Feyzü’l-Furkân Kur’ân-ı Kerim ve Açıklamalı Meali. İstanbul: Server İletişim, 2. Basım, 2005.
• Gölpınarlı, Abdülbaki. Kur’an-ı Kerim ve Meâli. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1958.
• Gülle, Sıtkı. Kelime Anlamlı Kur’ân-ı Kerîm Meâli. İstanbul: Huzur Yayın Dağıtım, 1999.
• Gümüş, Sadreddin vd.. Kur’an-ı Kerim ve İzahlı Meali. İstanbul: İpek, ts.
• Gürer, Dilaver & Sofuoğlu, Hayrettin Hayrullah. Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Tercümesi. İstanbul: H Yayınları, 2017.
• Gürol, Ender. Kur’an-ı Kerîm (Arapça Metinli Türkçe Tercüme ve Tefsir). Haz. Mevlana Muhammed Ali. Dublin: Ahmadiyya Anjuman Isha’at Islam Lahore, 2008.
• Hamidullah, Muhammed. Aziz Kur’an: Çeviri ve Açıklama. Çev. Abdülaziz Hatip & Mahmut Kanık. İstanbul: Beyan Yayınları, 2000.
• Hayrat Neşriyât İlmi Araştırma Merkezi Meal Hey’eti. Kur’an-ı Kerim ve Muhtasar Meali. İstanbul: Hayrat Neşriyat, 2001.
• Hulûsî, Ahmed. Allah İlminden Yansımalarla Kur’ân-ı Kerîm Çözümü. İstanbul: Kitsan, 3. Basım, 2010.
• Işıcık, Yusuf. Kur’an Meali. Konya: Konya İlahiyat Derneği, 2. Ba-sım, 2010.
• İslamoğlu, Mustafa. Hayat Kitabı Kur’an Gerekçeli Meal-Tefsir. İs-tanbul: Düşün Yayıncılık, 2011.
• İzmirli, İsmail Hakkı. Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe tercümesi (Maâni-i Kur’ân). İstanbul: Milli Matbaa, 1927.
• Kahveci, Niyazi. İniş Sırası ve Sebepleri İle Kur’an-ı Kerim Tercümesi. Ankara: Sinemis Yayın Grup, 2011.
• Kandemir, Mehmet Yaşar & Zavalsız, Halit & Şimşek, Ümit. Âyet ve Hadislerle Açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm Meâli. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı, 2010.
• Karaman, Hayrettin vd.. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. I-IV Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2017.
• Kazıcı, Ziya & Taylan, Necip. Kur’ân-ı Kerim Meâli (Türkçe Anlamı). İstanbul: Çağrı Yayınları, 1979.
• Kısa, Mahmut. Kısa açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm Meâli. Konya: Arma-ğan Kitaplar, 2012.
• Kocaoğlu, Sami. Apaçık Kur’an ve Türkçe Meali. İstanbul: Zafer Matbaası, 2. Basım, 2010.
• Koçyiğit, Talat. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. Ankara: Kılıç Yayınevi, ts.
• Kur’an Ayetleri. “Ahmet Varol Meali: Âl-i İmrân Suresi”. Erişim 03 Eylül 2019. https://www.kuranayetleri.net/ali-imran-suresi/ahmet-varol-meali
• Kur’an Ayetleri. “Ali Fikri Yavuz Meali: Âl-i İmrân Suresi”. Erişim 03 Eylül 2019. https://www.kuranayetleri.net/ali-imran-suresi/ali-fikri-yavuz-meali
• Kur’an Ayetleri. “Kadri Çelik Meali: Âl-i İmrân Suresi”. Erişim 03 Eylül 2019. https://www.kuranayetleri.net/ali-imran-suresi/kadri-celik-meali
• Mevdûdî, Ebü’l-A’lâ. Açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm Meâli: Tercümânû’l-Kur’ân. Çev. Muhammed Han Kayani. İstanbul: İnkılab Ya-yınları, 2004.
• Mevdûdî, Ebü’l-A’lâ. Tefhîmu’l-Kur’an Meali. çev. Durmuş Bulgur. Konya: Yediveren Kitap, 2003.
• Mihr, İskender Ali. Kelime Kelime Kur’an-ı Kerim Lafzı ve Ruhu. İzmir: Mihr Ofset, 1997.
• Öngüt, Ömer. Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Meâl-i Âlisi. İstanbul: Hakikat Yayıncılık, 1998.
• Öztürk, Mustafa. Kur’an-ı Kerim Meali: Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2014.
• Öztürk, Yaşar Nuri. Kur’ân-ı Kerim ve Türkçe Meali. İstanbul: Yeni Boyut, 1999.
• Parlıyan, Abdullah. Kur’an-ı Kerim ve Özlü Tefsir-Tefsirlerin Özü. Konya: Damla Ofset, ts.
• Piriş, Şaban. Kur’an-ı Kerim’in Türkçe Anlamı. Not. Fevzi Zülaloğlu. İstanbul: İlkbahar Yayınları, 2000.
• Raşid, Osman Efendi vd.. el-Beyân fî Âyâti’l-Kur’ân: Kur’ân-ı Ke-rim’in Metni Şerifi ile Birlikte Tercümesi. İstanbul: Türk Neşriyat Yurdu, 2. Basım, 1928.
• Sadak, Bekir. Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Anlatımı. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı, 2. Basım, 2009.
• Sağ, Mustafa. Evrensel Çağrı Kur’an Meâli (İniş Sırasına Göre). İs-tanbul: Koçak Yayınları, 2. Basım, 2008.
• Saruhan, Abdul Metin. Asr-ı Saadet Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Meali. İstanbul: My Yayıncılık, 2012.
• Sevinçgül, Ömer. Açıklamalı Kur’an- Kerim Meali. İstanbul: Timaş Yayınları, 2005.
• Sıcak, Ahmet Sait & Bilgin, Recep. “Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır (1878-1942) ve Eserleri Hakkında Yapılmış Çalışmalar Bibliyografyası (1923-2018)”. Turkish Studies-Comparative Religious Studies 14/2 (2019), 329-394.
• Sıcak, Ahmet Sait & Çalışkan, Necmettin. “Âl-i İmrân sûresi 110. Âyetinin Hakikat Mecaz İkilemi Bağlamında Tahlili ve Otantik Anlamının Türkçe Meallere Yansıması Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım-I-”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 33 (2019), 127-168.
• Soyyiğit, Osman Zeki. Yüce Kur’an’ın İnsanlığa Mesajı (Ku’an-ı Kerim Meali). İstanbul: Siyer Yayınları, 2012.
• Şems, Muhammed Celal. Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Meali. Islamabad: Islam International Publications, 2011.
• Şener, Abdulkadir vd.. Yüce Kur’an ve Açıklamalı-Yorumlu Meali. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi, 2009.
• Şeyh, Muhsin-i Fani vd. Nurü’l-Beyan: Kur’an-ı Kerim’in Türkçe Tercümesi. İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1340.
• Şimşek, Ümit. Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali. İstanbul: Zafer Yayınları, 2004.
• Tekin, Ahmet. Kur’an’ın Anlaşılmasına Doğru: Tefsiri Meal. İstanbul: Kelam Yayınları, 10. Basım, 2016.
• Tevfik, Süleyman. Kur’an-ı Kerim Tercümesi: Türkçe Mushaf-ı Şerif. İstanbul: Sühulet Kütüphanesi, 1927.
• Türkmen, Sadık. İniş Sırasına Göre Kur’an: Aklın ve Bilimin Işığında Türkçe Çeviri. İstanbul: Sadık Türkmen Yayınları, 2010.
• Ustaosmanoğlu, Mahmud. Kur’ân-ı Mecîd ve Tefsirli Meâl-i Âlîsi. İstanbul: İsmailağa Yayınevi, 2007.
• Vaktidolu, Adil Ali Atalay. Kur’an’ı Kerim: Manzum Meali ve Tefsir Özeti. İstanbul: Can Yayınları, 2007.
• Yazır, Elmalılı Hamdi. Kur’ân-ı Kerîm ve Meâl-i Şerîfi. Haz. Ertuğrul Özalp. İstanbul: İşaret Yay, 2. Basım, 2000.
• Yıldırım, Celal. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm: Tefsirli Kur’an-ı Kerim Meali. İstanbul: Anadolu Yayınları, 1984.
• Yıldız, Mustafa. Son Mesaj: Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Meali. İstanbul: İşrak Yayınları, 2007.
• Yılmaz, Mehmet Nuri. Kur’an-ı Kerim ve Meali. Ankara: Moro Yayıncılık, 2. Basım, 2000.
• Yüksel, Edip. Mesaj: Kur’an Çevirisi. İstanbul: Ozan Yayıncılık, 2000.