İslam Hukuku Açısından Sosyal Realite-Vahiy İlişkisi

Yıl 2006, Sayı: 8, 105 - 129, 01.12.2006

Feyza Şule Düşgün

Öz

Her toplumun kendine has sosyal, kültürel, politik ve

ekonomik sartları ve yapısı bulunmaktadır. Kanunlar olusturulurken

bu sartlara dikkat edilmesi, kanunların sorunsuz bir sekilde

uygulanması açısından gereklidir. Vahyin olusum sürecinde

de sosyal realite dikkate alınmıs, slam’ın genel ilke ve gayelerine

aykırı olmamak sartıyla toplumun örf ve adetleri ya oldugu

gibi ya da kısmi degisiklikler yapılarak kabul edilmistir. slam’ın

genel ilke ve gayelerine ters düsen örf ve adetler ise kaldırılmıstır.

Bu kabul ya da redlerin mahiyetini anlamak, hukukun

toplum hayatındaki islevini kavramak açısından yararlı

olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Realite, Vahiy, Toplum, islam hukuku

Kaynakça

• ABBOTT, Namia, “Women and The State In Early Islam”, Journal of Near Eastern Studies, I, Chicago 1942
• AKSU, Zahit, İslam’ın Doğuşunda Toplumsal Realite, İlahiyat Yay., Ankara 2005
• ALİ, Cevad, el-Mufassal fî tarîhi'l-Arab kable'l-İslâm, Matba’atü Câmiati Bağdâd, Bağdat 1993
• ATEŞ, Ali Osman, İslam’a Göre Cahiliye ve Ehl-i Kitab Örf ve Adetleri, Beyan Yay., İstanbul 1996
• AYENGİN, Tevhid, Hukukta Köken Problemi Açısından Sosyal Realite Nass İlişkisi, (Yayınlanmamış doktora tezi), Er- zurum 1999
• BEBEL, Auguste, Hz. Muhammed ve Arap Kültürü, Çev.: Veysel Atayman, Alan Yay., İstanbul 1997
• BERKİ, Ş –HAMİDİ, H.,. İslam Hususi Hukukunun Ana Prensip- leri, Kur’an’da Hukuk, Yargıçoğlu Matbaası, Ankara 1962
• BROCKELMANN, Carl, İslam Ulusları ve Devletleri Tarihi, Çev.: Neşet Çağatay, TTK Yay., Ankara 2002
• CERRAHOĞLU, İsmail, Tefsir Usulü, TDV Yay., Ankara 1983
• COULSON, Names, “Muslim Custom and Case-Law”, Die Welt des Islams, VI, Leiden 1959
• EBU SÜNNE, Ahmed Fehmi, el-Urf ve’l-Âde fî Ra’yi’l-Fukahâ, Matbaatü’l- Ezher, Kahire 1947
• EBU ZEYD, Nasr Hamid, İlahi Hitabın Tabiatı, Çev.: Mehmet Emin Maşalı, Kitabiyat Yay., Ankara 2001
• ERDOĞAN, Mehmet, İslam Hukukunda Ahkâmın Değişmesi, MÜİF Yay. İstanbul 1994
• , “Kur’an Vahyinin Nüzul Dönemi Olgusallığıyla İlişki- sinin Fıkhi Yorumu”, İslamiyat, VII, 2004
• ESPOSİTO, John L., “Women’s Rights in Islam”, Islamic Studies, XIV, London 1975
• FAZLURRAHMAN, “Kur’an’ı Yorumlama”, Çev.: Osman Taştan, İslami
• Araştırmalar, VII, 1997
• , İslam ve Çağdaşlık, Çev.: Alparslan Açıkgenç-M. Hayri Kırbaşoğlu, Ankara Okulu Yay., Ankara 1999
• GEDİ, Noa- Elam, Yigal, History and Memory, VIII, Bloomington 1996
• GÜLER, İlhami, Sabit Din Dinamik Şeriat, Ankara Okulu Yay., Ankara 1999
• GÜNALTAY, Şemsettin, İslam Öncesi Araplar ve Dinleri, Sad.: M. Mahfuz Söylemez, Ankara Okulu Yay., Ankara 1997
• GÜNGÖR, Erol, Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik, Ötüken Yay., İstanbul 2006
• HATİBOĞLU, M. Sait, “Kur’an-ı Kerim’de Mahalli Hükümler Me- selesi”, İslamiyat, VII, 2004
• HALLAF, Abdulvahhab, İslam Hukuk Felsefesi, Çev.: Hüseyin Atay, AÜ Yay., Ankara 1985
• HANEFİ, Hasan, “Esbab-ı nüzulun anlamı nedir?”, Çev.: Meh- met Emin Maşalı, AÜİF dergisi, XXXXIII, AÜ Yay., An- kara 1998
• HAYKAL, Muhammad Husein, The Life of Muhammad, Shorouk Yay., London 1983
• HUDÂRİ, Muhammed, İslam Hukuku Tarihi, Çev.: Haydar Hatipoğlu, Kahraman Yay.,İstanbul 1974
• İBN ÂŞÛR, M. Tahir, İslam Hukuk Felsefesi, İklim Yay., Çev.: Vecdi Akyüz- Mehmet Erdoğan, İstanbul 1988
• İBN MANZÛR, Muhammed b. Mükerrem, Lisânül-Arap, Dar’us- Sadr Yay., XV, Lübnan 1990
• İNALCIK, Halil, “Örf”, İslam Ansiklopedisi, MEB Yay., VIIII, Es- kişehir 1997
• KAHVECİ, Nuri, “Sosyal Değişim Dinamiğinin İslam Hukukuna Etkisi”, KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, VI, Kahraman- maraş 2005
• KİRMAN, Mehmet Ali, Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, Rağbet Yay., İstanbul 2004
• KIYICI, Selahattin, İslam Hukukunda Örf ve Adetler, İşaret Yay., İstanbul 1990
• LAPIDUS, Ira M., İslam Toplumları Tarihi, Çev.: Yasin Aktay,