ARAP DİLİNDE MUHÂTABI İKNA ETME AÇISINDAN HABERÎ CÜMLEDE TEKÎD EDATLARININ ROLÜ

Yıl 2011, Sayı: 17, 1 - 32, 01.06.2011

M. Akif Özdoğan

Öz

insanlar, bilgiye muhatap olma açısından üç durumda

bulunur; Muhâtabın zihninde önceden bir bilginin olmaması ve

bilgiyi duyduğunda da tereddüt etmemesi; muhâtabın bir bilgi

hakkında tereddüt etmesi; muhâtabın bir bilgiyi asla kabul etmeyip

onu reddetmesi. Bu durumlarda bulunan kimselere söylenecek

ifade biçimleri; hüküm cümlelerinde tekîd edatlarının kullanılıp-

kullanılmaması açısından ele alınmaktadır. Tekîd edatlarının

kullanım derecesine göre muhâtabın iknâ durumu ortaya

çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hüküm cümlesi, muhatap, iknâ, tekîd

Kaynakça

• ‘Abdulkâdir Huseyn, Fennu’l-Belâga, ‘Âlemu’l-Kutub, Beyrut, 1984.
• ‘Abdulkâhir el-Curcânî, Delâ’ilu’l-İ‘câz, Reşîd Rızâ, Dâru’l- Ma‘rife, Beyrut ts.
• Aksan, Doğan, Her Yönüyle Dil, I-III, TDK yay/, Ankara, 1982.
• Emîn, Mustafâ-Cârim, ‘Ali, el-Belâgatu’l-Vâdıha, Dâru’l- Me‘ârif, Kahire, ts.
• Fahruddîn er-Râzî, Nihâyetu’l-Îcâz fî Dîrâyeti’l-İ‘câz, nşr. Bekrî Emîn, Dâru ‘İlmi’l-Melâyîn, Beyrut, 1985.
• Ferdinand de Saussure, Genel Dilbilim Dersleri, çev. Ber- ke Vardar, Birey ve Toplum yay., Ankara, 1985.
• Günay, V. Doğan, Dil ve İletişim, Multilingual, İstanbul,
• Hâşimî, Ahmed, Cevâhiru’l-Belâga, İhyâu’t-Turâsi’l-‘Arabî, Beyrut, 1963.
• Hâşimî, el-Kavâ‘idu'l-Esâsiyye, nşr. Ahmed Kâsım, el- Mektebetu'l-‘Asriyye, Beyrut, 1988.
• İbn Manzûr, Cemâluddîn Muhammed b. Mukrim, Lisânu'l-'Arab, I-XV, Dâru'l-Fikr, Beyrut, 1990.
• İrfân Matracî, el-Câmî‘ li-Funûni’l-Lugati’l-‘Arabiyye ve’l- ‘Arûz, Muessesetu’l-Kutub, Beyrut, 1987.
• ‘Îsâ ‘Alî el-Âkûb, el-Mufassal fî ‘Ulûmi’l-Belâgati’l- ‘Arabiyye, Dâru’l-Kalem, Dabî, 1996. Kazvînî, Celâluddîn Muhammed b. ‘Abdirrahmân Telhîsu’l-Miftâh, nşr. Nevzat H.Yanık-Mustafa Kılıç- lı-M. Sadi Çöğenli, Huzur yay., İstanbul, ts.
• Kazvînî, el-Îzâh fî ‘Ulûmi’l-Belâga, Dâru İhyâi’l-‘Ulûm, Beyrut, 1992.
• Kılıç,Veysel, Dilin İşlevleri ve İletişim, Papatya yay, İstan- bul, 2002.
• Köylü, Mustafa, Psiko-Sosyal Açıdan Dinî İletişim, Ankara Okulu yay., Ankara, 2003.
• Mahmûd Ahmed Nahle, fi’l-Belâgati’l- Arabiyye-‘İlmu’l- Meânî, Dâru’l-‘Ulûm, Beyrut, 1990.
• Mahmûd Matracî, fi’n-Nahv ve Tatbîkâtihî, Dâru’n-Nehda, Beyrut, 2000.
• Matlûb, Ahmed, Mu‘cemu’l-Mustalahâti’l-Belâgiyye ve Tatavvurihâ, III, Matba‘atu’l-Mecma‘il-‘İlmî, Irak, 1983.
• Muftî, el-Hasen b. ‘Usmân b. Huseyn, Hulâsatu’l-Me‘ânî, nşr. ‘Abdulkâdir Huseyn, Dâru’l-İ‘tisâm, Kahire, ts.
• Muhammed Bedrî ‘Abdulcelîl, Tasavvuru’l-Makâm fi’l- Belâgati’l-Arabiyye,
• Dâru’l-Ma‘rife, İskenderiye,
• Muhammed Berekât Hamdî, Fusûlun fi’l-Belâga, Dâru’l- Fikr, Ammân, tsz.
• Muhammed es-Sâbunî, Safvetu’t-Tefâsir, I-III, Dersaadet, 1976.
• Özdoğan, M. Akif, Arap Belâgatinde Lafız ve Anlam, Ukde yay., Kahramanmaraş, 2009.
• ______, "Belâğatın Sistematize Edilmesinde es-Sekkâkî ve el-Kazvînî’nin Rolü", Din Bilimleri Akademik Araş- tırmalar Dergisi, www.dinbilimleri.com, Yıl: II, S: 4, Ekim-Kasım-Aralık 2002, (ss. 97-106).
• Pak, Zekeriya, Allah ve İnsan İletişimi, İlahiyât yay., An- kara, 2005. Sekkâkî, Miftâhu’l-‘Ulûm,
• el-Mektebetu’l-‘İlmiyyetu’l- Cedîde, Beyrut, ts.
• Subkî, ‘Arûsu’l-Efrâh, nşr. Halîl İbrâhîm Halîl, I-II, Dâru’l- Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut, 2001.
• Şâyib, Ahmed, el-Uslûb, Mektebetu Nahza, Kahire, 1987.
• Taftâzânî, Muhtasaru’l-Me‘ânî, Abdullah Efendi Matbası, İstanbul, ts.
• Zevba‘î, Tâlib Muhammed İsmâîl, el-Belâgatu’l-‘Arabiyye- ‘İlmu’l-Me‘ânî, Dâru’l-Kutub, Bingazi, 1997.