KUR'ÂN'DA YERİLEN KADINLARDAN BİR PORTRE (I) : ÜMMÜ CEMİL

Yıl 2012, Sayı: 20, 180 - 219, 03.12.2012

Mustafa Kayhan

Öz

İslam'a çağrılan Ümmü Cemil, çağrıya ve çağrıyı yapana
karşı çıkmıştır. Bu karşı duruş, davetin yayılması ve daveti kabul
edenlerin artmasıyla sertleşmiştir. Davranışlarıyla İslam'ın
yayılmasını engellemeye, Hz. Muhammed'e ciddi olarak zarar
vermeye ve İslam'a girenlere korku salmaya başlayınca Allah,
peygamberini ve İslam davetini kabul edenleri korumak için sü-
rece dahil olmuştur. Böylece kadın, Hz. Peygambere karşı geliş-
tirdiği davranışları yüzünden indirilen Mesed suresiyle Allah
tarafından yerilmiştir. Sonrakilerden iman edenlere bir öğüt,
inanmayanlara bir ders olsun diye kınama, Kur'ân'da ilelebet
muhafaza edilmiş ve okunur kılınmıştır

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Mesed Suresi, Ümmü Cemil, Kınanan Davranışlar

Kaynakça

• Aktaş, Emel, "Cahiliye'de ve İslam'da Kadının Duru- mu", Mehir Dergisi, Yaz 1998.
• Algül, Hüseyin, İslâm Tarihi, Gonca Yayınevi, 1.basım, İstanbul 1986, c.I-IV.
• Abduh, Muhammed b. Hasen Hayrullah et-Türkmânî el- Mısrî(1265-?/1849-1905), Tefsîru Cüzi Amme, Matbaatü Mısr, 3.basım, Mısır 1341.
• el-Âlûsî, Ebu'l-Fadl Şihâddin es-Seyyid Mahmud(ö.1270), Rûhu'l-Meânî, Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, Beyrut trs, c.I-XXX.
• Arslan, Ali, Büyük Kur'ân Tefsiri(Hülâsatü't-Tefâsir), Arslan Yay., İstanbul trs, c.I-XVI.
• Ateş, Süleyman, Yüce Kur'ân'ın Çağdaş Tefsiri, Yeni Ufuklar Neşriyat, 1.basım, İstanl 1991, c.I-XI.
• Bayraklı, Bayraktar, Yeni Bir Anlayışın Iş. Kur'ân Tef- siri, Bayraklı Yay., 1.basım, İstanbul 2007, c.I- XXI.
• el-Beğavî, Ebu Muh. el-Huseyn b. Mesud b. Muhammed el-Ferrâ(436-516/-1122), Tah.:Muhammed Abdullah en-Nemri ve Ark., Dâru Meâlimu't-Tenzîl,
• Tayyibe, Riyad 1414, c.I-VIII.
• el-Beydâvî, Nasıruddin Abdullah b. Ömer b. Muhammed eş-Şirâzî(ö.691), Envâru't-Tenzîl ve Esrâru't- Te'vîl, Tak.:Muh. Abd. el-Meraşelî, Dâru İhyâi't- Türâsi'l-Arabî, Beyrut (trs), c.I-V. el-Bikâî, Ebu'l-Hasen Burhanüddin (809-885/1406-1480), İbrahim b. Ömer(Hasen) Dürer fî Tenasübi'l-Âyâti ve's-Süver, Dâru'l- Nazmu'd- Kitabi'l-İslamî, Kahire trs, c.I-XXII.
• Mesâidü'n-Nazr Li'l-İşrâf İlâ Mekâsıdi's-Süver, Tahk.: Abdüssemi’ Mehmed Ahmed el-Haseneyn, M. Meârif, 1.basım, Riyad 1408/1987, c.I-III.
• el-Buhârî, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail b. İbrahim el-Cu'fî(194-256/?-870), Matbaatü'l-Kübrâ el-Emîriyye, lak 1311, c.I-IX.
• el-Câmiu's-Sahîh, el
• el-Cemel, Süleyman b. Ömer b. Mansur el-Uceylî el- Ezherî(ö.1204), el-Futûhâtü'l-İlâhiyye bi Tevzîhi Tef Şerifiyyetü'l-Âmire, 1.basım, Mısır 1303, c.I-IV.
• li'd-Dekâiki'l-Hafiyye,
• el-Cevzî, Cemaluddin Abdurrahman b. Ali b. Muhammed el-Kuraşi el-Bağdadi(508-597), Zâdü'l-Mesîr fî İlmi't-Tefsîr, el-Mektebü'l-İslamiyy, 3.basım, Bey- rut 1404/1984, c.I-IX.
• Derveze, Muhammed İzzet(1305-1404/1887-1984, et- Tefsîru'l-Hadîs, Tunus 1429/2008, c.I-X.
• Dâru'l-Garbi'l-İslâmî, 3.basım,
• Sîratü'r-Rasûl, Tas:Abdullah b. İbrahim el-Ensârî, el- Mektebetü'l-Arabiyye, Beyrut 1400, c.I-II. Ebu Davud, Sicistânî(202-275/817-888), Sünen-i Ebî Dâvûd, Tah:Şuayb Arnâûd-Muhammed Kemal Karabellî, Daru'r-Risaleti'l-Âlemiyye, el-Eş'as el-Ezdî es- 1.baskı, Beyrut 1430/2009, c.I-VII.
• Ebu's-Suûd b. Muhammed el-İmâdî(900-982), İrşâdü Akli's-Selîm İlâ Mezâya'l-Kitâbi'l-Kerîm, Tah.:A. Ahmed Ata, Mektebetü'r-Riyâd Riyad trs, c.I-V. el-Endulûsi, Ebu Hayyan Muhammed b. Yusuf (ö.745), Tefsîru'l-Bahru'l-Muhît, Tah.:Adil Ahmed A.-Ali M. Muavviz, Dâru'l-Mektebetü'l-İlmiyye, 1.basım, Bey- rut 1413/1993, c.I-VIII.
• Esed, Muhammed (1900-1990), Kur'ân-ı Kerim Mesajı Meal-Tefsir, Çev:Cahit Koytak-Ahmet Ertürk, İşa- ret Yay., 5.baskı, İstanbul 1999, c.I-III. Habenneke, Abdurrahman Huseyn el-Meydânî, Meâricu't-Tefekkür Dâru'l-Kalem, 1.basım, Dimeşk 1420/2000, c.I-III. ve
• Dekâiku't-Tedebbür, el-Hâkim, Ebû Abdullah
• en-Nisâbûrî(322-405/933
• Ale's-Sahîhayn, Dâru'l- 1014), el-Müstedrek
• Harameyn, 1.b, Kahire 1417/1997, c.I-V.
• el-Halebî, Nureddin Ali b. Burhaneddin b. İbrahim b.Ahmed(975-1044/1567-1635), İnsânü'l-Uyûn fî Sîrati'l-Emîni'l-Me'mûn, Beyrut trs, c.I-III.
• el-Hâzin, Alâuddin Ali b. Muhammed b. İbrahim el- Bağdâdî, Lubâ't-Te'vîl fî Meâni't-Tenzîl, Dâru'l- Kütübi'l-Arabiyyeti'l-Kübrâ, Mısır trs, c.I-IV.
• Hicâzî, Muhammed Mahmud, et-Tefsîru'l-Vâzıh, baskı yrs trs, c.I-III.
• İbn Atıyye, Ebu Muhammed Abdülhak b. Galip el- Endulusî(ö.546), el-Muharreru'l-Vecîz fî Tefsîri'l- Kitâbi'l-Azîz, Tah.:Abdüsselam Abdüşşafi Mu- hammed, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1.basım, yrs 1422/2001, c.I-V.
• İbn Âdil, E Hafs Ömer b. Ali ed-Dımeşkî(ö.880), el-Lubâb fî Ulumi'l-Kitâb, Tah.:Adil Ahmed A.- Ali Muham- med Muavvız, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1.basım, Beyrut 1419/1998, c.XX.
• İbn Âşûr, Muhammed Tahir, Tefsîru't-Tahrîr ve't- Tenvîr, ed-Dâru't-Tunusiyye, Tunus 1984, c.I- XXX.
• İbn Cüzey, Muhammed b. Ahmed el-Kelbî(ö.741), et- Teshîl fi Ulûmi't-Tenzîl, Tah.:M. Salim Haşim, Mek. İlmiyye, 1.basım, Beyrut 1415/1995, c.I-II.
• İbn Hatîb, Muhammed Muhammed Abdullatif, Evzahu't- Tefâsîr, M. Mısrıyye, 6.baskı, Mısır 1964.
• İbn Kesîr, İsmail b. Ömer ed-Dımeşkî(701-774/ 1301- 1372), Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, Tah.:Sâmî b. Mu- hammed Selâme, Dâru Tayyibe, 2.basım, Riyad 1420/1999, c.I-VIII. İbn Hişâm, Hişam(ö.218/833), Tah:Ömer Abdüsselam Tedmurî, Dâru'l-Kütübi'l- Arabî, 3.baskı, Beyrut 1410/1990, c.I-IV. b.
• İbn Ebî Zemenîn, Ebu Abdullah Muhammed b. Abdul- lah(324-399), Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîz, Tah.:Ebu Abdullah Huseyn b. Ukkaşe ve Arkadaşları, el- Fârûku'l-Hadîse, 1.basım, 1424/2002, c.I-V.
• İbnü'l-Arabî, Ebu Bekr Muhammed b. Abdullah(468- 543), Abdulkadir Ata, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 3.basım, Tah.:Muhammed Beyrut 1424/2003, c.I-IV.
• İbn Ebî Hâtim er-Râzî, Abdurrahman b. İdris(ö.327), Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, Tah.:Es'ad Muhammed et-Tayyib, Mektebetü Nezâr Mustafa el-Bâz, 1.basım Riyad 1417-1997, c.I-X.
• el-Îcî, Abdurrahman b.Muhammed b. Abdullah eş- Şirâzî,(ö.905), Câmiu'l-Beyân fî Tefsîri'l-Kur'ân, Tah.: Abdülhumeyd el-Hindâvî, Kütübi'l-İlmiyye, 1.basım, Beyrut 1424/2004, c.I-IV.
• İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur'ân Gerekçeli Me- al-Tefsir, Düşün Yay., 2.basım, İstanl 2008.
• el-Kâsımî, Muhammed Cemaluddin(1283-1332/ 1866- 1914), Mehâsinu't-Te'vîl, Tah:M. F Abdülbaki, İsa el-Babi, 1.basım, Kahire 1376/1957, c.I-XVII.
• Karaman, Hayreddin ve Arkadaşları, Kur'ân Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, TDV Yay., Ankara 2008, c.I-V.
• Karaman, Hayreddin ve Arkadaşları, Kur'ân-ı Kerim ve Açıklamalı Meali, TDV Yay., Ankara 2010.
• Köksu, Muhammed Mustafa, Molla Gürânî'nin Gâyetü'l- Emânî'sinin Necm ile Nâs Arasının Tahkîkli Neşri, Sakarya Ü. SBE, 1428/2007.
• el-Kurtubî, Ebu Abdullah Muhammed b. Ahmed el- Ensârî, el-Câmi’ li Ahkâmi'l-Kur'ân, Tash:Hişam Semir Buhârî, D. Âlemi'l-Kütüb, 2.bsm, Riyad 1952, c.I-XX.
• Kutup, Seyyid(1966), Fî Zılâli'l-Kur'ân, Dâru'ş-Şurûk, 32.basım, Kahire 1423/2003, c.I-VI.
• Meşâhidu'l-Kıyâmeti fi'l-Kur'ân, Dâru'ş-Şurûk, 3.basım, 1413/1993.
• Küçük, Ali, Besâiru'l-Kur'ân, yrs trs, c.I-XVII. el-Mâverdî, Ebu'l-Hasen Ali b. Muhammed b. Abdürrahim el-Basrî(364-450/974-1058), Nüket ve'l-Uyûn, Tah.:es-Seyyid Abdülmaksud b. en- Abdürrahim, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut trs, c.I-VI.
• el-Merâğî, Ahmed Mustafa, Tefsîru'l-Merâğî, Mustafa el- Babi, 1.basım, Mısır 1365/1946, c.I-XXX.
• el-Mevdûdî, Ebu'l-A'lâ (ö.1979), Tefhîmu'l-Kur'ân-ı Ke- rim, Çev.:Heyet, İnsan Yay., 2.basım, İstanbul 1991, c.I-VII. el-Mevsûâtü'l-Fıkhıyye, "Mı'râz", Metâbiu Dâri'l-Afve, 1.baskı, 1412/1992, c.XXXIV.
• Mustafa, İbrahim ve Diğerleri, el-Mucemu'l-Vasît, M. Şuruki'd-Düveliyye, 4.basım, Mısır 1425/2004.
• Müslim, Mustafa ve Diğerleri, et-Tefsiru'l-Mevzûiyyu li Suveri'l-Kur'âni'l-Kerîm, 1.basım, Birleşik Arap E., 1431/2010, c.I-IX. Câmiatü'ş-Şârika,
• Müslim, Ebu'l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyri en-Nisarî(206-261/821-874), Tah.:Muhammed Fuâd Abdülbâkî, Dâru'l-Kütübi'l- Sahihu Müslim, İlmiyye, 1.baskı, Beyrut 1412/1991, c.I-IV.
• Mücahid b. Cebr, Ebu Muhammed(21-102/641-722), Tefsiru'l-İmam Mücahid b. Cebr, Tah.:M. Abdüs- selam, D. Fikri'l-İslamî, 1.baskı, yrs 1410/1989.
• en-Nesefî, Abdullah b. Ahmed b. Mahmud, Medâriku't- Tenzîl ve Hakâiku't-Te'vîl, Pamuk Yay., İstanbul (trs), c.I-IV.
• er-Râzî, Fahruddin(544-604), Mefâtîhu'l-Gayb, Dâru'l- Fikr, 1.basım, 1401/1981, c.I-XXXII.
• er-Râzî, el-İmam Muhammed b. Ebu Bekir, Muhtâru's- Sıhâh, Mektebetü Lübnan, Beyrut 1986. es-Sâbûnî, Muhammmed
• Ali,Safvetü't-Tefâsîr,
• Dersaadet, İstanbul (trs), c.I-III.
• es-Sa'lebî, Ebu İshâk Ahmed(ö.427), el-Keşf ve'l-Beyân, Tah.:Ebu Muhammed b. Âşur, Dâru İhyâi't- Türâsi'l-Arabî, 1.basım, Beyrut 1422/2002, c.I-X.
• eş-Şa'râvî, Muhammed Mütevellî, Tefsîru Cüz-i Amme, Dâru'r-Râye, 1.basım, Mısır 1429/2008.
• Şeyhzâde, Muhammed Muslihuddin Mustafa el-Kucî, Hâşiyetü Muhyeddin Şeyhzâde Alâ Tefsîri'l- Kâdî'l-Beydâvî, Tash.:Muhammed Abdülkadir Şa- hin, Dâru'l-Kütübi'l-ilmiyye, Beyrut 1419/1999, c.I-VIII.
• Şimşek, M. Sait(1951-?), Hayat Kaynağı Kur'ân Tefsiri, Beyan Yay., 1.baskı, İstanbul 2012, c.I-V.
• es-Suyûtî, Ebu'l-Fazl Celâluddin E Abdurrahman b. Kemaleddin Hudayrî(849-911/1445-1505), ed-Durru'l-Mensûr fi't-Tefsîr Bekr b. Muhammed el- bi'l-Me'sûr, Tah.:Abdullah b. Abdülmuhsin 1424/2003, c.I-XVII. 1.basım, Kahire Esbâ'n-Nüzûl (Lubâbü'n-Nukûl fî Esbâbi'n-Nüzûl),
• Müessesetü'l-Kütübi's-Sekâfiyye, 1.basım, Beyrut 1422/2002.
• Tabâne, Bedevî, Mucemu'l-Belâğati'l-Arabiyye, Dâru'l- Menare, 3.basım, Cidde-Riyad 1408/1988.
• et-Tabâtabâî, Allama es-Seyyid Muhammed Huseyin, el- Mîzân fî Tefsîri'l-Kur'ân, Müessesetü'l-E'lâ li'l- Matbûât, 1.basım, Beyrut 1417/1997, c.I-XX.
• et-Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerîr(224-310/839- 923), Câmiu'l-Beyân an Te'vîli Âyi'l-Kur'ân, Tah:A. b. Abdülmuhsin et-Türkî, Dâru Hicr, 1.basım, Kahire 1422/2001, c.I-XXIV. et-Tabresî, eş-Şeyh(548), Tefsîru Mecmei'l-Beyân,
• Müessesetü'l-E'lâ, 1.basım, Beyrut 1415/1995, I-X
• Toptaş, Mahmut, Kur'ân-ı Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yay.,1.basım, İstanbul 1993-1998, c.I-VIII.
• el-Vâhıdî, Ebu'l-Hasen Ali b. Ahmed b.Muhammed b. Ali en-Nisâbûrî(ö.468), el-Vasît fi Tefsîri'l-Kur'âni'l- Mecîd, Tah.:Adil Ahmed Abdulmevcud ve Diğr., Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1415/1994, c.I-IV. 1.basım, Beyrut
• el-Vâhıdî, Ebu'l-Hasen Ali b. Ahmed b.Muhammed b. Ali en-Nisâbûrî(ö.468), Tah.:Kemal B. Zağlul, Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1.basım, Beyrut 1411/1991. Nüzûli'l-Kur'ân,
• Yazır, M. Hamdi (ö.1942), Hak Dini Kur'ân Dili, Eser Neşriyat, 3.basım, İstanl 1979, c.I-IX.
• Yakut, Mahmud Süleyman, İrâ'l-Kur'âni'l-Kerim, Dâru'l- Marifeti'l-Câmia, trs-yrs, c.I-X.
• el-Yemânî, Ebu Bekr el-Haddâd, Tefsîru'l-Haddâd, Tah.: M. İbrahim Yahya, Dâru'l-M. İslamî, 1.basım, Bey- rut 2003, c.I-VII. ez-Zemahşerî, Carullah Ebu'l-Kâsım Mahmud b. Ömer(467-538), el-Keşşâf an Hakâikı Ğavâmizı't- Tenzîl ve Uyûni'l-Ekâvîl fî Vucûhi't-Te'vîl, Tah.:Adil Ahmed Abdulmevcud-Ali Muhammed Muavviz, Mektebetü'l-Ubeykân, 1.basım, Riyad 1418/1998, c.IV, s.241 ez-Zeyn, Muhammed Bessam Rüşdü, el-Mucemu'l- Müfehres li Meâni'l-Kur'âni'l-Azîm, 1.basım, Dâru'l-Fikri'l-Muâsır, Beyrut 1416/1995, c.I-II. ez-Zuhaylî, Vehbe, et-Tefsîru'l-Münîr fi'l-Akide ve'ş
• Şerîa ve'l-Menhec, Dâru'l-Fikr, 10.basım, Dımeşk 1430/2009, c.I-XV.