KUR’ÂN VE SÜNNET IŞIĞINDA KOMŞULUĞUN YERİ

Yıl 2013, Sayı: 21, 203 - 243, 03.06.2013

Ali Can

Öz

İçinde bulunduğumuz modern çağda ve seküler toplumlarda

bencillik ve ben merkezcilik hakim bir anlayış olarak yerini

almıştır. Buna bağlı olarak her türlü iletişim ve ulaşım vasıtalarının

yaygınlaştığı günümüz dünyasında insanlar kalabalıklar

içerisinde yapayalnız ve yalıtılmış bir hayata terk edilmiş durumdadır.

İslâm dinin iki temel kaynağı Kur’ân ve Sünnet bir taraftan

insanların dünya ve ahiret mutluluklarını sağlayacak temel

ilkeler vazederken diğer taraftan da aynı toplumdaki bireylerin

birbirleriyle içli dışlı yaşamalarına ve kaynaşmalarına vesile

olacak prensipler ortaya koymaktadır. İşte bu makalede biz

Kur’ân ve Sünnet’ten hareketle İslâm’ın yalnızlık ve ruhî bunalım

içerisinde hayat süren insanlığa nasıl çareler ve çözüm yolları

sunduğunu ortaya koymaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Komşu, komşuluk, komşu hakları, ihsan, iyilik, emniyet, güven

Kaynakça

• Abdurrezzâk b. Hemmâm, el-Musannef, el-Meclisü'l- İlmi, Beyrut, 1983.
• Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, Müessesetü Kurtuba, Mı- sır, 1955.
• Akdoğan, Ali, Şehirleşme Sürecinde Komşuluk İlişkileri Ve İslâm, Diyanet İlmi Dergi, 2009, 45/3.
• Ali b. Abdulmelik, el-Muttakî, Kenzü'l-Ummâl, Dâru’l- Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 1998.
• Aliyyü’l-Kârî, Mirkâtü’l-Mefâtih, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1422/2001.
• Âlûsî, Ebü's-Sena Şehabeddin Mahmûd b. Abdillah Ruhu'l-Meani, Dâru İhyai't-Türasi'l-Arabi, Beyrut.
• Aynî, Bedruddin Mahmud b. Ahmed, Umdetü’l-Kârî, Daru İhyai’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut.
• Beyhakî, Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali, Şuabü'l-Îmân, thk. Ebû Hacer Muhammed Zaglul, Dârü'l-Kütübi'l- İlmiyye, Beyrut, 1990.
• -------, es-Sünenü'l-Kübrâ, Dâiretü'l-Maârifi'l-Osmaniyye, Haydarabad, 1344.
• -------, Ma’rifetü’s-Sünen, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Lüb- nan.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail, Sahîhü’l-Buhârî, Beyrut, 1990.
• -------, el-Edebü'l-Müfred, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Bey- rut, 1985.
• Canan, İbrahim, Hz. Peygamber’in Sünnetinde Terbiye, Yeni Akademi Yay., İstanbul, 2011.
• Çiçek, Halil, Farklı Kültürlerin Birlikte Yaşama Formülü, Nesil Yay., İstanbul,1998.
• Dârimî, Abdullah b. Abdurrahman b. Fadl, Sünenü'd- Dârimî, Dımaşk , 2007/1428.
• Dönmez, İbrahim Kafi, “Şüf’a”, DİA, XXXIX, 248-252.
• Ebû Hayyân Endelüsî, Tefsîrü'l-Bahri'l-Muhît, Dârü'l- Fikr, 1983.
• Ebû Dâvûd, Sünenu Ebî Dâvûd, Dârü’l-Erkam, Beyrut, 1999.
• Esed, Muhammed, Kur’ân Mesajı: Meal, Tefsir, terc. Ahmet Ertürk, Cahit Koytak, İşaret Yay., İstanbul, 1996.
• Fahreddîn er-Râzî, Mefâtîhü’l-Gayb, Beyrut, 1990.
• Gazzâlî, Muhammed b. Muhammed, İhyâu Ulûmi’d-Dîn, Dârü'l-Ma'rife, Beyrut, 1983.
• Hâkim en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek, Dâru’n-Neşr, Beyrut, 1990.
• Heyet, D.İ.B, Kur’ân Yolu, 2003.
• Heysemî, Ali b. Ebî Bekr, Mecmau’z-zevâid, Dâru’n- Neşr, Kahire, 1407.
• İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Galib, el- Muharraru'l-Vecîz fî Tefsîri'l-Kitâbi'l-Azîz, Beyrut, 1993.
• İbn Ebî Şeybe, Abdullah b. Muhammed, el-Musannef, Mektebetü’r-Ruşd, Riyad, 1409.
• İbn Hacer el-Askalânî, Fethu'l-Bârî, Dârü’l-Ma’rife, Bey- rut.
• İbn Hişam, Ebû Muhammed Cemaleddin, es-Siretü’n- Nebeviyye, Dâru’n-Neşr, Beyrut, 1411.
• İbn Kesîr, Ebü'l-Fidâ İmadüddin İsmail b. Ömer, Tefsirü'l-Kur'âni'l-Azim, Darul Fikr, Beyrut, 1401.
• İbn Manzûr, Lisanü'l-Arab, Dâru Sadır, Beyrut, “cvr”, maddesi.
• İbn Mâce, Sünenu İbn Mâce, Dâru İhyai't-Türasi'l- Arabiyye, Kâhire, 1975/1395.
• İbnü'l-Cevzî, Ebü'l-Ferec Cemaleddin Abdurrahman b. Ali, Zâdü'l-Mesîr, Beyrut, 1987. İbnü'l-Hümam, Muhammed b. Abdülvahid b. Abdülhamid , Şerhu Fethi'l-Kadir, Daru’l-Fikr, Beyrut.
• Kâsânî, Alaeddin Ebû Bekr b. Mes'ud b. Ahmed , Bedâiu's-Sanâi' Cemâliyyeti'l-Âmire, Kâhire, 1910.
• Tertîbi'ş-Şerâi', Matbaatu'l
• Kurtûbî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr, el-Câmi' li-Ahkâmi'l-Kur'ân, Dârü'l-Kitâbi'l- Arabi, Kâhire, 1967.
• Merginânî, Ali b. Ebî Bekr, el-Hidâye, Kahraman Yay., İstanbul, 1986.
• Münâvî, Abdürrauf b. Tacilarifin b. Ali, Feyzu’l-Kadîr, El-Mektebetü’t-Ticariyyetü’l-Kübra, Mısır,1356.
• Müslim b. el-Haccâc, Sahîhi Müslim, el-Mektebetü'l- İslâmiyye, İstanbul.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddin Yahyâ b. Şeref b. Muri, Riyazü’s-Salihin, Terc. ve şerh. M. Yaşar Kandemir, İsmail L. Çakan, Raşit Küçük Peygam- berimizden Hayat Ölçüleri, Erkam Yayınları, İs- tanbul, 2012.
• Reşit Rıza, Muhammmed, Tefsirü'l-Menar, Mektebetü’l- Kahire, Kahire, 1373.
• Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-Eimme, el-Mebsût, İstanbul, Çağrı yayınları, 1983/1403.
• Seyyid Kutup, İslâm’da Sosyal Adalet, Cağaloğlu yay., İstanbul, 1962.
• Suyutî, Abdurrahman b. Ebî Bekr, Tarihu’l-Hulefâ, Matbaatu's-Saâde, Mısır, 1371/1952.
• Şâfiî, Muhammed b. İdrîs, el-Ümm, Dârü’ş-Şaab, Kâhire, 1968.
• Şevkani, Ali b. Muhammed, Fethül-kadir , Dârü’l-Fikr, Beyrut, 1983/1403.
• Şiblî Numanî, Mevlana, Son Peygamber HAZRET-İ MU
• HAMMED, çev. Yusuf Karaca, tahric ve redaks. Muhar
• rem Tan, İz yay., İstanbul, 2005.
• Öztürk, Yaşar Nuri, Kur’ân’ın Temel Buyrukları, Yeni
• Boyut, İstanbul, 2009.
• Taberî, Muhammed b. Cerir b. Yezid, Câmiu'l-Beyân, Dârü'l-Fikr, Beyrut, 1984.
• Taberânî, Süleyman b. Ahmed b. Eyyub, el-Mu’cemu’l- Kebîr, , Dâru İhyai't-Türasi'l-Arabi, Beyrut, 1986.
• -------, el-Mu'cemü'l-evsat, thk. Mahmûd b. Ahmed Tahhan, Mektebetü'l-Maârif, Riyad, 1985.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, el-Câmiü's-Sahih, Kahire, 1975.
• Türkmen, Sabri, Müslüman ve Komşuları, Esra Yay., İstanbul, 1997.
• Zemahşerî, Ebü'l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed, el-Keşşaf, Daru İhyai’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut.
• Zühaylî, Vehbe, el-Fıkhu’l-İslâmî ve Edilletuhû, Daru’l- Fikr, Dımaşk, 1989,