Cumhuriyetin İlk Yılları Ahlâk Algısı Ve Eğitimi (Kâzım Nâmî’nin “Ahlâkı Nasıl Telkin Etmeli” Kitabı Özelinde)

Yıl 2014, Sayı: 24, 31 - 69, 01.12.2014

Mustafa Çoban

Öz

Bu çalışmamızda Cumhuriyetin ilk yıllarında ahlâk algısı

ve eğitimi ile ilgili yazılmış bir kitaptan yola çıkarak, dönemin

ahlâk telâkkisi ve eğitimi üzerine araştırma yaptık.

Ahlâkın hukuktan öte üst prensipler oluşturduğu düşünüldüğü

ve referansları göz önüne alındığında toplumlarda farklı

ahlâk algılarının ve bu algı sonucunda hedef bir ahlâk eğitiminin

planlandığını tarihi süreç içerisinde görmek mümkündür.

Cumhuriyet döneminde de maziden gelen ahlâk anlayışını

temele alarak yola devam etmek yerine, seküler değer

algısının etkili olduğu yeni bir telâkki ile yeni bir sürece girildiği

gözlemlenebilir. Bu düşünce sosyal hayatın her alanında

etkili olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ahlâk, Ahlâkın Referansı, Din, İslâm Medeniyeti, Cumhuriyet, Osmanlı

Kaynakça

• AĞIRAKÇA, Ahmet, “Ahlâk”, Şamil İslâm Ans. C. I., Şamil Yay., İst., 2000.
• AHMED NAİM, Ahlâk-ı İslâmiyye, Sebilürreşad Kitaphanesi Yay., İst., 1340.
• AKSEKİ, Ahmet Hamdi, Ahlâk İlmi ve İslâm Ahlâkı, (Sadeleşt: Ali Aslan Aydın), Nur Yay., Ankara, 1991.
• AKYÜZ, Yahya "Anaokullarının Türkiye'de Kuruluş ve Gelişim Eğitim Dergisi, Sayı, 132, 1996. Tarihçesi". Milli
• ATAY, Falih Rıfkı, Maarif Şûrası, Ulus 20 Temmuz 1939.
• AYDIN, M. Zeki, Ailede Ahlâk Eğitimi, Timaş Yay., İstanbul, 2012.
• BAŞARAN, İbrahim Ethem, Eğitim Psikolojisi, Nobel Yay., Ankara, 2005.
• BAYMUR, Fuat, Cumhuriyet Dönemi Eğitimcileri, UNESCO: Türkiye Milli Komisyonu, Ankara, 1987.
• BİNBAŞIOĞLU, Cavit, Eğitim Düşüncesi Tarihi, Binbaşıoğlu Yayınevi, Ankara, 1982.
• CEVİZCİ, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Paradigma, İst., 2005, “Ahlâk” Mad.
• ÇAĞIRICI, Mustafa, “Ahlâk”, İslâm’da İnanç, İbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi C. I, İFAV Yay., İst., 1997.
• DİNÇER, Fatma, Kâzım Nami Duru Hayatı, Eserleri ve Türkçe Öğretimine Katkıları, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007.
• DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI, Hadislerle İslâm, C. III., Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., V. bs., Ankara, 2013.
• DOĞAN, Recai, EGE, Remziye, Din Eğitimi El Kitabı, Grafiker Yay., Ank., 2013.
• DOĞAN, Recai, Osmanlı Eğitim Kurumları ve Eğitimde İlk Yenileşme Hareketlerinin Batılılaşma Açısından Tahlili, Ankara Ünv., Dergisi, C. XXXVII, Ankara 1997, s. 407- 442.
• DURU, Kâzım Nami, “Bir Otodidakt” İlköğretim Dergisi, C. 6 Sayı: 103-104-105-108, 115-120, 1942. DURU, Kâzım Nami, Cumhuriyet Devri Hatıralarım, Sucuoğlu Matbaası, İstanbul 1958.
• ERDEM, Hüsameddin, Son Devir Osmanlı Düşüncesinde Ahlâk, Dem Yay. İst., 2000.
• FERİD, Mebâdi-u Felsefe İlm-i Ahlâk, Vilayet Matbaa., Ankara., 1339-1341, Mukad.
• GÜNEŞ, İhsan,Türk Parlamento Tarihi: TBMM V. Dönem (1935-1939), C. II., TBMM Basımevi Müdürlüğü. Ankara, 2001.
• Hukuk Sözlüğü, Derin Yay., İst. 2002., Ahlâk Mad.
• HÜSEYİN TEVFİK, Mi’yâr-u Hüsn-ü Ahlâk (Gazzâlî, İhya-u Ulumiddin, Tercümesi), İst., Matbaa-i Osmaniyye, 1305.
• KARAMAN, Hüseyin, “Cumhuriyet Dönemi Aydınlarında Din ve Ahlâk İlişkisi” Diyanet İlmi Dergi, 2012/2, DİB. Yay., Ankara, 2012, s.112.
• KÂZIM NÂMÎ, Ahlâkı Nasıl Telkin Etmeli, Kanaat Matbaası, İstanbul, 1925. KESGİN Safiye, “Cumhuriyet Dönemi Örgün Eğitim Kurumlarında Ahlâk Eğitimi”, Ank. Ünv., İlahiyat Fak. Dergisi 52:1 (2011), s. 209-238.
• KILIÇ, Recep, “Ahlâkı Temellendirme Problemi”, Felsefe Dünyası, S.8, Temmuz 1993.
• KILIÇ DENMAN, Fatma, Kadın Dergisi 1908-1909, Kadın Eserleri Küt., Yay. İst., 2010.
• KÜÇÜK, Hasan, İslam ve Batı Felsefelerinde Sistematik Prob- lemler, Dersaadet Yay., İst., 1980.
• SOKOLOVSKİ, Robert, Pictures, Quotations and Distinctions, Notre Dame: Universty of Notre Dame Press, 1992.
• TATAR, Burhanettin, “Ahlâkın Kaynağı”, İslâm’a Giriş Ana Konularıyla Yaklaşımlar, DİB. Yay., Ank., 2006.
• TEMİZYÜREK, Fahri, DİNÇER Fatma, Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tarihinde Önemli Bir İsim: Kâzım Nami Duru Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi Yıl 10 Sayı 19 (Bahar 2014)
• TİYEKLİ, Fazıl, Kur’an’da Ahlâk, Yılmaz Tic. Mat., Kahra- manmaraş, 2007.
• TOPÇU, Nurettin, Ahlâk, Dergah Yay., İstanbul, 2005, s. 29, 30.
• Türk Ansiklopedisi C.I, Maarif Basımevi, Ankara, 1945, “Ah- lâk” Mad.
• Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. I. , TDV. Yay., İstanbul., “Ahlâk” Mad.
• YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ, Seval, AKAGÜNDÜZ Ümüt, “Türki- ye Cumhuriyeti`inde Ahlak Eğitiminin Analitik Felsefe Bağlamında İrdelenmesi”, 1-3 Ekim 2012 Sinop Ulusla- rarası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim Bilimleri Araştırmaları Sempozyumu
• http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_09/050938 52_2_sura.pdf (II. Millî Eğitim Şurası Gündemi) http://www.researchgate.net/. (09.12.2014)