Cafer es-Sâdık’ın Hadis İlmindeki Yeri ve Sünnî Hadis Kaynaklarındaki Rivayetleri

Yıl 2017, Sayı: 29, 105 - 128, 22.06.2017

Necmettin Şeker

Öz

Cafer es-Sâdık, tabiin döneminin Medine’deki saygın isimlerinden
birisidir. Ehl-i Beyt’e mensubiyeti ve imameti, onun Şii - Sünnî bütün
Müslümanlar yanındaki itibarını arttırmıştır. İmam-ı Azam ve İmam-ı Malik başta
olmak üzere Ehl-i Sünnet mensubu birçok âlim ondan ilim almıştır. Bir yönüyle
kendi döneminin önemli hadisçilerinden kabul edilen Cafer es-Sâdık, Medine’de
kurduğu medresede binlerce talebe yetiştirmiştir. İslamî ilimlerin çoğunda
kendisine nispet edilen hatırı sayılır miktarda eser mevcuttur. Özellikle Şii
hadis kaynaklarında ona dayandırılan on binlerce rivayetten bahsedilir. Sünnî
hadis kaynaklarının tamamına yakın kısmında, az sayıda da olsa, Cafer
es-Sâdık’ın rivayetleri yer almaktadır. Bu makalede İmam-ı Cafer’in hadis
ilmindeki yeri ve Sünnî hadis kaynaklarındaki rivayetleri irdelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cafer es-Sadık, Hadis, Ehl-i Beyt, Şii/Sünnî kaynaklar

Kaynakça

• Ahmed Emin, Duha’l-İslâm, Daru’l-Kitabi’l-Arabî, Beyrut, t.y.
• Atalan, Mehmet, “Cafer-i Sadık’ın Eserleri,” Dinî Araştırmalar Dergisi, Eylül - Aralık 2001, IV, s. 115 -131.
• Atalan, Mehmet, “İslam Düşüncesinde Cafer es-Sâdık’ın Yeri,” Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Dergisi, Cilt VIII, Sayı 3, Eylül-Aralık 2011.
• Aydınlı, Abdullah, Hadis Istılahları Sözlüğü, Timaş Yayınları, İs-tanbul, 1987.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmaîl, et-Tarihu’l-Kebîr, Da-ru’l-Kutubi’l ilmiyye, Byerut, ts.
• Ebu Nuaym el-Isfahanî, Ahmed b. Abdillah b. Ahmed, Hılyetü’l-Evliya ve Tabakatu’l-Asfiya, I-X, Beyrut 1988.
• Ebû Zehra, Muhammed, İmam Cafer, çev. İbrahim Tüfekçi, Şafak Yayınları, İstanbul 1992.
• Evgin, Abdulkadir, “Caferi İnanç Sisteminde Hadis Anlayışı,” Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, IV (2004) Sayı I.
• Evgin, Abdulkadir, “Sünnî Kaynaklara Göre Cafer-i Sadık’ın Hadisçiliği,” Dinî Araştırmalar Dergisi, Eylül-Aralık 2009. Cilt 12, ss.127-142.
• Gördük, Yunus Emre, İmam Cafer es-Sâdık ve Ona İsnad Edilen İşarî Tefsir, İnsan Yayınları, İstanbul, 2011.
• İbn Hallikân, Ebu’l-Abbâs, Şemsüddin Ahmed el-Bermekî, el-Erbilî, Vefeyâtü'l-A’yân, I-VIII, Mısır 1948.
• el-İdlibî, Salahuddîn, “Esbabu Udûli’l-İmam Buharî ani’t-tahric lil İmam Cafer es-Sadık fi-Sahîhihi,” Hadis Tedkikleri Dergisi, IX- 2, 2011.
• Kutlu, Cahit, Şia’nın Hadis Vaz’ındaki Rolü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1995.
• Kutluay, İbrahim, İmâmiyye Şiasına Göre Cerh ve Ta’dil, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2012.
• Muhammed el-Halilî, Min Emâli’l-İmam es-Sadık, I-IV, Müessese-tü’l-A’lemî li’l-Matbû’, Beyrut, 1984.
• Muhsin el-Emin, İmam Seyyid, A’yânu’ş-Şia, Daru’t-Tearuf, Bey-rut, 1983.
• en-Neşşar, Ali Sami, İslam’da Felsefe Fikrinin Doğuşu, Daru’l-Ma’rife, Kahire 1977.
• Oğur, Necmettin, Şia’da Rical İlminin Gelişimi ve Bu Alanda Yapı-lan Çalışmalar, Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversi-tesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2002.
• Öz Mustafa, “Cafer es-Sadık” DİA, VII, İstanbul, 1993, s. 1-3.
• Sezgin, Fuad, Tarihu’t-Turasi’l Arabî, I-VIII, Riyad, 1982.
• Snobar, Ahmad, “Esbabu Udûli’l-İmam Buharî ani’t-tahric lil İmam Cafer es-Sadık fi-Sahîhihi,” Hadis Tedkikleri Dergisi, X- 1, 2012.
• Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, Tarihu’l-Umem ve’l-Mulûk, thk., Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim, I-XI, Beyrut 1967.
• Ünalan, Abdullah Şia’da Hadis Usulü, İşrak Yayınları, İstanbul, 2008,
• el-Yakubî, Ahmed b. Ebî Yakub b. Cafer b. Vehb, Tarihu’l-Yakubî, I-II, Beyrut 1960.
• Yasir Musa, Merviyatu İmam Cafer es-Sâdık, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahire Üniversitesi, İslâmî Araştırmalar Ensti-tüsü, Kahire 2006.
• Zehebî, Şemsuddin Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed, Tezkire-tu’l-Huffaz, I-III, Daru’l Maarif, Haydarabad, 1966.
• Zehebî, Şemsuddin Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed, Mizanu’l-İ’tidal, I-IV, Daru’l Ma’rife, Beyrut, 1963.