İslâm Ceza Hukukunda Akıl Hastalarının Cana Karşı İşledikleri Suçlarda Cezai Sorumlulukları

Yıl 2017, Sayı: 29, 161 - 192, 22.06.2017

Üzeyir Köse

Öz

Bu çalışmada akıl hastalığının kısas ve diyete etkisi ele alınmıştır.
Öncelikle akıl hastalığı ve çeşitleri açıklanmıştır. Daha sonra akıl
hastalarının tek başlarına ve mükelleflerle birlikte yaralama ve öldürme
fiillerinde cezaî sorumlulukları üzerinde durulmuştur. Son olarak da mahkeme
kararından önce meydana gelen akıl hastalığı ile mahkeme kararından sonra
meydana gelen akıl hastalığının cezai sorumluluğa etkisi incelenmiştir.
Çalışmada sünnî mezheplerin yanında zaman zaman Caferîlerin görüşlerine de
temas edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akıl hastası, akıl hastalığı, cezai sorumluluk, adam öldürme, kı-sas, diyet

Kaynakça

• Abdulazîz Buhârî, Alâeddin b. Ahmed, Keşfü’l-Esrâr an Usûli Fahru’l-İslâm el-Pezdevî, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1997, I-IV.
• Abdulmun’im, Mahmûd Abdurrahmân, Mu’cemu’l-Mustalâhât ve’l- Elfâzi’l-Fıkhıyye, Dâru’l-Fadîle, Kâhire, Tarihsiz, I-III.
• Aktan, Hamza, Mukayeseli İslâm Miras Hukuku, Işık Akademi Yayınları, İkinci Baskı, İstanbul, 2008.
• Ali Haydar, Dureru’l-Hukkâm Şerhu Mecelleti’l-Ahkâm, Dâru Âlemi’l-Kütüb, Özel Baskı, Beyrut, 2003, I-IV.
• Âmidî, Seyfüddîn Ali b. Muhammed es-Sa’leb’î, el-İhkâm fî Usûli’l- Ahkâm, Tahkik: Abdurezzâk el-Afîfî, Dâru’s-Sumây’î, Riyad, 2003, I-IV.
• Apaydın, H. Yunus, İslam Hukuk Usulü, Kimlik Yayınları, İkinci Baskı, Kayseri, 2016.
• Azimli, Mehmet, Cahiliyye’yi Farklı Okumak, Ankara Okulu Yayınları, Birinci Basım, Ankara, 2015.
• Bardakoğlu, Ali, “Ehliyet”, DİA, İstanbul, 1994, X, ss.533-539.
• Behnesî, Ahmed Fethi, el-Kısâs fî Fıkhi’l-İslâmî, Dârü’ş-Şurûk, Beşinci Baskı, Kahire, 1989.
• Behnesî, Ahmed Fethi, el-Mes’ûliyyeti’l-Cinâiyye fi’l-Fıkhi’l-İslâmî, Dârü’ş-Şurûk, Dördüncü Baskı, Kahire, 1988.
• Berki, Ali Himmet, İslâm Hukukunda Ferâiz ve İntikal, Sadeleşti-ren: İrfan Yücel, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1986.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahîh, İkinci Baskı, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992, I-VIII.
• Buhûtî, Mansûr b. Yûnus b. İdrîs, Keşşâfu’l-Kınâ’ an Metni’l-İknâ’, Tahkik: Muhammed Emin ed-Dınnâvî, Âlemü’l-Kütüb, Bi-rinci Baskı, Beyrut, 1997, I-V.
• Cezîrî, Abdurrahman, Dört Mezhebin Fıkıh Kitabı, Tercüme: Hasan Ege, Bahar Yayınları, İstanbul, Tarihsiz, I-VII.
• Cürcânî, Ali b. Muhammed eş-Şerîf, Kitâbü’t-Ta’rîfât, Mektebetü Lübnân, Beyrut, 1985.
• Dağcı, Şamil, “Kısas”, DİA, Ankara, 2002, XXV, ss.488-495.
• Dağcı, Şamil, İslâm Ceza Hukukunda Şahıslara Karşı Müessir Fiiller, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1996.
• Dâmâd Efendi, Abdullah b. Muhammed b. Süleyman, Mecmau’l Enhûr fî Şerhi Mülteka’l- Ebhur, Birinci Baskı, Darü’l- Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1998, I-IV
• Darîr, Nûreddîn Ebî Tâlib Abdurrahmân Omar b. Ebi’l-Kâsım b. Ali b. Osman, el-Vâzıh fî Şerhi Muhtasari’l Hırakî, Dâru Hadr, Tahkik: Abdulmelik b. Abdullah b. Dehîş, Birinci Baskı, Beyrut, 2000, I-V.
• Derdîr, Ahmed b. Muhammed b. Ahmed, eş-Şerhu’s-Sağîr alâ Akrabi’l-Mesâlik ilâ Mezhebi’l-İmâm Mâlik, Tahkik: Mustafa Kemâl Vasfi, Dâru’l-Maârif, Kahire, Tarihsiz, I-IV.
• Desûkî, Muhammed b. Ahmed, Hâşiyetü’d-Desûkî alâ Şerhi’l-Kebîr, Dâru İhyâi’l- Kütübi’l-Arabiyye, Tarihsiz, I-IV. Dönmez, İ. Kâfi, “Cünûn”, DİA, İstanbul, 1993, VIII, ss.125-129.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as es- Sicistânî, Kitâbü’s-Sünen, Tahkik: Muhammed Avvâme, Müessesetü’r-Reyyân, İkinci Baskı, Beyrut, 2004.
• Ebû Zehra, Muhammed, el-Cerîme ve’l-Ukûbe fi’l-Fıkhi’l-İslâmî (el- Cerîme), Dârü’l-Fikri’l-Arabî, Kahire, 1998.
• Ebû Zehra, Muhammed, el-Cerîme ve’l-Ukûbe fi’l-Fıkhi’l-İslâmî (el-Ukûbe), Dârü’l- Fikri’l-Arabî, Kahire, Tarihsiz.
• Ebû Zehra, Muhammed, Usûlü’l-Fıkh, Dârü’l-Fikri’l-Arabî, Kahire, 1958.
• Esen, Hüseyin, İslâm’da Suç ve Ceza (İslâm Hukukunda Cezâî Sorumluluk), Yeni Akademi Yayınları, İstanbul, 2006.
• Esen, Hüseyin, İslâm Hukukunda Malî Cezalar, Yeni Akademi Yayınları, İstanbul, 2006.
• Fetâva’l-Hindiyye, (Ebu’l-Muzaffer Muhyiddîn Muhammed Bahâdır Alemgîr Avrengzîb (ö.1118/1706) tarafından Şeyh Nizâm başkanlığında bir heyete hazırlatılmıştır), Tashih: Abdüllatîf Hasan Abdurrahmân, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Birinci Baskı, Beyrut, 2000, I-VI.
• Ğarayânî, Sâdık Abdurrahmân, Müdevvenetü’l-Fıkhı’l-Mâlikî ve Edilletühü, Müessetü’r-Reyyân, Birinci Baskı, Beyrut, 2002, I-V.
• Hallâf, Abdulvahhâb, İlmu Usûli’l-Fıkh, Mektebetü’l-Da’veti’l- İslâmiyye, Sekizinci Baskı, Kahire, Tarihsiz.
• Hâmid, Kâmil Muhammed Hüseyin Abdullah, “Ahkâmü’l-İştirâk fi’l- Cerîmeti fi’l- Fıkhi’l-İslâmî”, Yüksek Lisans Tezi, Câmiatü’l- Necâhi’l-Vataniyye Külliyyetü’d-Dirâsâti’l-‘Ulyâ, Nablus (Filistin), 2010.
• Hattâb, Ebî Abdillah Muhammed b. Muhammed b. Andurrahmân er-Ru’aynî, Mevâhibü’l-Celîl li Şerhi Muhtasari Halîl, Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, Birinci Baskı, Beyrut, 1995, I-VIII.
• Hıllî, Ebu’l-Kâsım Necmüddîn Ca’fer b. Hasan, Şerâi’u’l-İslâm fî Mesâili’l-Helâl ve’l-Harâm, Şebeketü’l-İmâmeyni’l Hasaneyn li’t-Türâsi ve’l-Fikri’l-İslâmî, Tarihsiz, I-IV.
• Hıllî, Ebu’l-Kâsım Necmüddîn Ca’fer b. Hasan, el-Muhtasaru’n-Nâfi’ fî Fıkhi’l-İmâmiyye, Dâru’l-Edvâ, Üçüncü Baskı, Beyrut, 1985.
• Hın, Mustafa, el-Buğâ, Mustafa, Şerbecî, Ali, el-Fıkhu’l-Menhecî alâ Mezhebi’l-İmâm Şâfiî, Dâru’l-Kalem, Dımeşk, İkinci Baskı, 1992, I-VIII.
• Huseynî, Takiyyuddîn Ebî Bekr b. Muhammed, Kifâyetü’l-Ahyâr fî Halli Ğâyeti’l-İhtisâr, Tahkik: Kâmil Muhammed, Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2001.
• İbn Abdi’l-Berr, Ebî Omar Yûsuf b. Abdullah, el-Kâfî fî Fıkhi Ehli’l- Medîneti’l-Mâlikî, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, İkinci Baskı, Beyrut, 1992.
• İbn Abidin, Muhammed Emin, Reddü’l-Muhtâr ale’d-Dürri’l-Muhtâr Şerhu Tenvîri’l-Ebsâr, Tahkik: Şeyh Âdil Ahmed Abdul-mevcûd, Şeyh Ali Muhammed Muavvıd, Dâru Âlemi’l- Kütüb, Özel Baskı, Riyad, 2003, I-X.
• İbn Ahmed, Abdullah, Mesâilü’l-İmâm Ahmed b. Hanbel Rivâyetü İbnihi Abdullah b. Ahmed, Tahkik: Züheyr eş-Şâvîş, Mektebetü’l-İslâmî, Birinci Baskı, Beyrût, 1981.
• İbn Cellâb, Ebi’l-Kâsım ‘Ubeydullâh b. Hüseyin b. Hasan, et-Tefrîu’, Tahkik: Hüseyin b. Sâlim ed-Dehmânî, Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Birinci Baskı, Beyrut, 1987, I-II.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed, el-Muhallâ bi’l-Âsâr, Tahkik: Ahmed Muhammed Şâkir, Matbaatü’l-Nahda, Mı-sır, Tarihsiz, I-XI.
• İbn Kudâme, Muvaffakuddîn Ebî Muhammed Abdullah b. Ahmed b. Muhammed, el-Muğnî, Tahkik: Abdullah b. Abdulmuhsin et- Türkî, Abdulfettâh Muhammed el-Halvâ, Dâru Âlemi’l-Kütüb, Üçüncü Baskı, Riyad, 1997, I-XV.
• İbn Kudâme, Muvaffakuddîn Ebî Muhammed Abdullah b. Ahmed b. Muhammed, el-Kâfî, Tahkik: Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî, Birinci Baskı, 1997, I-VI.
• İbn Kudâme, Şemsuddîn Ebu’l-Ferec Abdurrahmân b. Muham-med b. Ahmed, el-Muğnî ve Şerhu’l-Kebîr, Tahkik: Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî,Dâru Hicr, Birinci Baskı, Basım Ye-ri Yok, 1996, I-XXXII.
• İbn Manzûr, Ebi’l-Fadl Cemâliddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânu’l-Arab, Dâru’n-Nevâdir, Kuveyt, 2010, I-XX.
• İbnü’l-Müneccâ, Zeynuddîn el-Müneccâ b. Osman b. Es’ad, el- Mümti’ fî Şerhi’l-Muğni’, Tahkik: Abdulmelik b. Abdullah b. Dehîş, Mektebetü’l- Esedî, Üçüncü Baskı, Mekke, 2003, I-VI.
• İbnü’n-Neccâr, Me’ûnetü Ûli’n-Nühâ Şerhu’l-Müntehâ, Tahkik: Abdulmelik b. Abdullah b. Dehîş, Beşinci Baskı, Mektebe-tü’l- Esedî, Mekke, 2008, I-XII.
• İbn Rüşd el-Hafîd, Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Ah-med, Bidâyetü’l- Müctehi’d ve Nihâyetü’l-Muktesid, Altıncı Baskı, Dârü’l-Mârife, Beyrut, 1982, I-II.
• İmrânî, Ebi’l-Hüseyn Yahyâ b. Ebi’l-Hayr b. Sâlim, el-Beyân fî Mezhebi’l-İmâm eş-Şâfii, Tahkik: Kâsım Muhammed en-Nûrî, Dârü’l-Minhâc, Birinci Baskı, Beyrut, 2000, I-XIV.
• Kâdî Abdulvahhâb, Ebû Muhammed Ali, et-Telkîn fi’l-Fıkhi’l-Mâlikî, Tahkik: Muhammed Sâlis Saîd el-Ğânî, Mektebetü Nezâr Mustafa el-Bâz, Riyâd, Tarihsiz, I-II.
• Karâfî, Şahâbuddîn Ahmed b. İdrîs, ez-Zahîra, Tahkik: Muham-med Bûhubza, Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Birinci Baskı, Beyrut, 1994, I-XIV.
• Kâsânî, Alâuddîn Ebû Bekr b. Mes’ûd, Bedâiu’s-Sanâi fî Tertîbi’ş- Şerâî’, İkinci Baskı, Darü’l-Kütübi’l-Arabiyye, Beyrut, 1974, I- VII.
• Kayravânî, Ebî Muhammed Abdullah b. Abdurrahmân Ebî Zeyd, en- Nevâdir ve’-z-Ziyâdât alâ mâ fi’l-Müdevvene min Ğayrihâ mine’l-Ümmühât min Mesâili Mâlik ve Ashâbih, Tahkik: Muhammed Huciyy, Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Birinci Baskı, Beyrut, 1999, I-XV.
• Koçak, Zeki, “İslâm Hukuk Metodolojisinde Ehliyet ve Kısımları”, Diyanet İlmi Dergi, 2003, Cilt: 39, Sayı: 4, ss.31-54.
• Köse, Üzeyir, “İslam Ceza Hukukunda Fail ve Mağdur Olarak Çocuğun Durumu,” Doktora Tezi, KSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı, Kahramanmaraş, 2017.
• Kudûrî, Ebi’l-Hasan Ahmed b. Muhammed b. Ahmed b. Ca’fer, Muhtasaru’l- Kudûrî, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Birinci Baskı, Beyrut, 1997.
• Kutsal Kitap Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil), Kitabı Mukaddes Şirketi, İstanbul, 2007.
• Mâverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habîb, el-Hâvi’l-Kebîr fî Fıkhı Mezhebi’l-İmâm eş-Şâfiî, Tahkik: Ali Muhammed Muavvıd ve Âdil Ahmed Abdulmevcûd, Dârü’l-Kütübi’l- İlmiyye, Birinci Baskı, Beyrut, 1994, I-XVIII.
• Menekşe, Ömer, “İslâm Hukukunda Alzheimer Hastalığının Edâ Ehliyeti Üzerindeki Etkileri”, İslam Hukuku Araştırma-ları Dergisi, 2016, Sayı: 27, ss.147-181.
• Mevsılî, Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd, el-İhtiyâr li Ta’lîli’l- Muhtâr, Tahkik: Şeyh Mahmûd Ebû Dakîkah, Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, Tarihsiz, I-V.
• Mevsûatü’l-Fıkhıyye, Vizâratü’l-Evkâf ve’ş-Şuûni’l-İslâmiyye, İkinci Baskı, Kuveyt, 1989, I-XLV.
• Meydânî, Abdulğanî el-Ğanîmî, el-Lübâb fî Şerhi’l-Kitâb, Mektebe-tü’l-İlmiyye, Beyrut, Tarihsiz, I-IV.
• Mitrafî, Racâ b. Âbid, el-Keffârât fi’l-Fıkhi’l-İslâmî, Câmiatü’l- İslâmiyye bi’l-Medîne-i Münevvere, Birinci Baskı, Medine, 2008.
• Molla Hüsrev, Muhammed b. Ferâmûz, Düreru’l-Hükkâm fî Şerhi Ğureri’l-Ahkâm, Mîr Muhammed Kütüphanesi, Karaçi, Tarihsiz, I-II.
• Mugniyye, Muhammed Cevâd, Fıkhu’l-İmâm Ca’fer es-Sâdık, Müessesetü Ensâriyyân, İkinci Baskı, İran, 2000, I-VI.
• Nemle, Abdülkerîm b. Ali b. Muhammed, el-Mühezzeb fî Usûli’l- Fıkhi’l-Mukâran, Mektebetü’r-Rüşd, Birinci Baskı, Riyad, 1999, I-V.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref, Ravdatü’t-Tâlibîn, Dâru Âlemi’l-Kütüb, Tahkik: Şeyh Âdil Ahmed Abdulmevcûd, Şeyh Ali Muhammed Muavvıd, Riyâd, 2003, I-VIII.
• Müzenî, Ebû İbrâhîm İsmâîl b. Yahyâ b. İsmâîl, Muhtasaru’l- Müzenî, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Birinci Baskı, Beyrut, 1998.
• Ruhaybânî, Mustafa es-Suyûtî, Metâlibü Ûli’n-Nühâ fî Şerhi Ğâyeti’l-Müntehâ, Mektebetü’l- İslâmî, Birinci Baskı, Dımeşk, 1961, I-VI.
• Sahnûn, İbn Saîd et-Tenûhî, el-Müdevvenetü’l-Kübrâ li’l-İmâm Malik b. Enes, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Birinci Baskı, Bey-rut, 1994, I-IV.
• Sâmirî, Nasîruddîn Muhammed b. Abdullah, el-Müstev’ib, Tahkik: Abdulmelik b. Abdullah b. Dehîş, Mektebetü’l-Esedî, Mek-ke, İkinci Baskı, 2003, I-II.
• Serahsî, Şemsü’l-Eimme Ebû Bekr Muhammed b. Ebi Sehl, el- Mebsût, Dârü’l-Mârife, Beyrut, 1989, I-XXXI.
• Sevig, Vasfi Raşid, “Cezanın Tarihî Menşei”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1955, 12 (3-4), ss.9-49.
• Songur, Haluk, “İslam Ceza Hukukunda Suça İştirak Teorisi- Mukayeseli Bir İnceleme”, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Isparta, 2001.
• Şâfiî, Muhammed b. İdrîs, el-Ümm, Dârü’l-Vefâ, Tahkik: Rıfat Fevzi Abdülmüttalib, Birinci Baskı, 2001, XI.
• Şehidi Evvel, Muhammed b. Cemâliddîn Mekkî el-Âmilî, el- Lüm’atü’d-Dımaşkıyye, Dâru’l-Fikr, Birinci Baskı, İran, h. 1411.
• Şeybânî, Ebû Abdullah Muhammed b. Hasan, Kitâbu’l-Asl, Talik: Ebu’l-Vefâ el-Afgânî, Âlemü’l-Kütüb, Birinci Baskı, Beyrut, 1990, I-V.
• Şeybânî, Ebû Abdullah Muhammed b. Hasan, Kitâbu’l-Hucce alâ Ehli’l-Medîne, Talik: Hasan Keylânî el- Kâdirî, Âlemü’l-Kütüb, Üçüncü Baskı, Beyrut, 1983, I-IV.
• Şeyh Müfîd, Ebû Abdillâh Muhammed b. Muhammed b. En-Nu’mân el-Hârisî el-Ukberî, el-Mugnia’, Neşr: Müessetü’n-Neşri’l- İslâmî, Sekizinci Baskı, h. 1410.
• Şirâzî, Ebî İshâk İbrâhîm b. Ali b. Yûsuf el-Fîrûzâbâdî, el-Mühezzeb fî Fıkhı’l-İmâm eş- Şâfii, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Bi-rinci Baskı, Beyrut, 1995, I-III.
• Şirbînî, Şemsuddîn, Muhammed b. Hatîb, Muğni’l-Muhtâc ilâ Ma’rifeti Maânî Elfâzi’l-Minhâc, Tahkik: Muhammed Halil Î’tânî, Dârü’l-Marife, Birinci Baskı, Beyrut, 1997, I-IV.
• Tahâvî, Ebû Ca’fer Ahmed b. Muhammed b. Selâme, Muhtasaru’t- Tahâvî, Matbaatu Dâri’l-Kütübi’l-Arabî, Tahkik: Ebu’l-Vefâ el-Afgânî, Mısır, Tarihsiz.
• Tehânevî, Muhammed Ali b. Ali, Keşşâfu Istılâhâti’l-Fünûn ve’l- Ulûm, Mektebetü Lübnân, Birinci Baskı, Beyrut, 1996, I-II. Tûsî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Hasan b. Ali, el-Mebsût fî Fıkhı’l- İmâmiyye, Talik: Muhammed Bâkır el-Behbûdî, Dâru’l- Kitâbi’l-İslâmî, Beyrut, Tarihsiz, I-VIII.
• Tûsî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Hasan b. Ali, en-Nihâye, Müessesetü’l-Neşri’l-İslâmî, Tahran, Tarihsiz.
• Ûdeh, Abdulkâdir, et-Teşrîu’l-Cinâiyyi’l-İslâmî Mukâranen bi’l- Kanûni’l-Vad’î, Darü’l-Kâtibi’l-Arabî, Beyrut, Tarihsiz, I-II.
• ‘Useymîn, Muhammed b. Sâlih, eş-Şerhu’l-Mümtiu’ alâ Zâdi’l- Müstegni’, Dâru İbni’l-Cevzî, Birinci Baskı, Riyad, h.1427, I- XV.
• Yaşar, Ahmet, “İslâm Ceza Hukukunun Hedef ve İlkeleri Açısından İdamı Gerektiren Suçlar”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1995, (9), ss.281-317.
• Yıldız, Selvi, “Ceza Hukukunda Akıl Hastalığı ve Akıl Hastalarının Yargılanması”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2002, Sayı: 4, ss.141-151.
• Yılmaz, Reha, Hukuk ve Devletin Medeniyetler Macerası, Qafqaz Üniversitesi Yayınları No:20, Bakü, 2004.
• Zerkeşî, Şemsüddîn Ebû Abdullah Muhammed b. Abdullah, Şerhu Zerkeşî alâ Metni’l-Hırakî, Tahkik: Abdulmelik b. Abdullah b. Dehîş, Mektebetü’l-Esedî, Üçüncü Baskı, Mekke, 2009, I-IV.
• Zeydân, Abdülkerîm, el-Vecîz fî Usûli’l-Fıkh, Müessesetü Kurtuba, Beyrut, 1987.
• Zuhaylî, Vehbe, el-Fıkhu’l-İslâmî ve Edilletuhû, Dârü’l-Fikr, İkinci Baskı, Dımeşk, 1985, I-VIII.
• -Usûlü’l-Fıkhı’l-İslâmî, Dârü’l-Fikr, Birinci Baskı, Dımeşk, 1986, I-II.
• 10/12/2004 Tarih ve 25611 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan 5237 Kanun Numaralı Türk Ceza Kanunu.
• 8/12/2001 Tarih ve 24607 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan 4721 Kanun Numaralı Türk Medeni Kanunu.