İslam Tarihi Perspektifinden Çocuk Terbiyesinin Esasları

Yıl 2019, Sayı: 33, 199 - 229, 30.06.2019

Ahmet Acarlıoğlu

https://doi.org/10.35209/ksuifd.554509

Cited By: 1

Öz

Öz

İslam dini evlenmeyi ve çocuk
sahibi olmayı çeşitli vesilelerle teşvik eder. Toplumların temel taşını
oluşturan ailenin,  insan ve toplum için
çok sayıda faydası bulunmaktadır. Bunlar arasında belki de en önemlisi insan
neslinin devamının sağlanmasıdır. Bir nevi çocuklar için kurulan ailede onların
eğitimi gayet önemlidir ve ihmal edilmemelidir. Müslümanlar için en güzel örnek
teşkil eden Hz. Peygamber’in hayatındaki örnekler çocukların yetiştirilmesi
hususunda son derece ehemmiyet arz eder. Bu örneklerin en güzel bir şekilde
değerlendirilmesi ise Siyer ilmine ihtiyaç duyar.

Allah Resulü’nün gerek ehl-i
beytinden olan çocuklara gerekse de ashabının çocuklarına olan yaklaşımı
bizlere bu noktada genel prensipleri sunar. Biz bu çalışmamızda Hz.
Peygamber’in çocuk terbiyesindeki temel yöntem ve esasların yanında çocuklara
Hz. Peygamber’in sünneti bağlamında öğretilmesi gereken hususları ele almaya
çalıştık.

Anahtar Kelimeler: İslam Tarihi,
Cahiliye, Hz. Peygamber, Sahabe, Çocuk Terbiyesi,  

Principles of Child Education from the Perspective of Islamic History

Abstract

The foundation stone of societies is the family.
Islam encourages marriage and childbearing for certain reason. The family life
has many benefits for human and society, amongst of which, perhaps, is the
sustaining of the human generation. Child education is so important in the
family that’s why it should not be neglected. The related examples from the
life of the Prophet Mohammed, who have the most beautiful example for Muslims,
signify the importance of child upbringing. We need the knowledge of Prophet
Mohammed’s biography to fathom the wisdom behind these examples.

The approach of the Messenger of Allah towards the
children of both the Ahl al-Bayt and his companions provides us general
principles at this point. This study addresses the issues to teach children the
Sunnah of the Prophet together with the basic methods and principles, which
were applied by the Prophet.

Key Words: Islamic History,
Jahiliyya, Prophet, Companions, Child Education,

Anahtar Kelimeler

İslam Tarihi, Cahiliye, Hz. Peygamber, Sahabe, Çocuk Terbiyesi

Kaynakça

• Acarlıoğlu, Ahmet. Ahlâk-ı Alâi’de Aile. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2010.
• Ay, Mehmet Emin. “Ailede Verilecek Din Eğitiminde Genel Pren-sipler”. İslam’da Aile ve Çocuk Sempozyumu. 2. Baskı. İstan-bul: Ensar Neşriyat, 2005.
• Ay, Mehmet Emin. Din Eğitimi ve Öğretiminde Mükafat ve Ceza. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, 1992.
• Aydın, Mustafa-Tekin, Mustafa. Türkiye’de Aile, Proje Koordinatö-rü Cevat Özkaya. İstanbul: Sekam, 2011.
• Ayhan, Halis. Eğitime Giriş ve İslamiyet’in Eğitime Getirdiği Değer-ler. 2. Baskı. İstanbul: Damla Yayınları, 1986.
• Ayverdi, İlhan. Büyük Misalli Türkçe Sözlük. 4. Baskı. İstanbul: Kubbealtı Yayınları, 2011.
• Bayraklı, Bayraktar. "Kur'an-ı Kerim’e Göre Ailede Çocuk Eğiti-mi”. İslam'da Aile ve Çocuk Terbiyesi-2. 2. Baskı, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2005.
• Bayraklı, Bayraktar. İslam’da Eğitim: Batı Eğitim Sistemleriyle Mu-kayeseli. İstanbul: Dergah Yayınları, 1980.
• Canan, İbrahim. Hz. Peygamber'in Sünnetinde Terbiye. İstanbul: Işık Akademi Yayınları, 2008.
• Çağlar, Doğan. Uyumsuz Çocuklar ve Eğitimi. Ankara: AÜEFY, 1974.
• Çevikoğlu, Nurten. “İslam’a Göre Çocuk Terbiyesinde Annenin Yeri”, İslam’da Aile ve Çocuk Terbiyesi (II). Ed. Prof. Dr. İbra-him Canan. 2. Baskı. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2005.
• Demircan, Adnan. Hz Peygamber'in (sav) Ailesi ve Aile Hayatı. İs-tanbul: Ufuk Yayınları, 2014.
• Duman, Zeki. “Asr-ı Saadet’te Adab-ı Muaşeret”. Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet'te İslâm. Ed. Prof. Dr. Vecdi Akyüz. İstanbul: Ensar Yayınları, İkinci Basım, 2007.
• Ebû Abdullah el-Musab b. Abdullah b. el Musab ez-Zübeyrî. Kita-bu Nesebu Kureyş. Thk. Livi Profnesal. 3. Baskı. Beyrut: Daru'l Ma'rife, 1953.
• Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer b. Vakıd el-Eslemi Vakidi. el-Megazi. Thk. Marsden Jones. 3. Baskı. y.y. : Darü'l Kütüb, 1984.
• Ebû Abdullah Muhammed b. Sa'd b. Meni' ez-Zühri İbn Sa'd. Kitâbü't-Tabakati'l-kebir. Thk. Dr. Ali Muhammed Ömer. Ka-hire: Mektebe Hancı, 2001/1421. Ebû Abdullah Muhammmed b. İsmail el-Buhârî. Sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, t.y.
• Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmam Abdürrezzâk es-San'ani. el-Musannef. Thk. Habiburrahman A'zami. 2. Baskı. Beyrut: el-Meclisü'l-İlmi, 1983.
• Ebû Dâvûd Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî. Sünen. İstanbul: Çağ-rı Yayınları, t.y.
• Ebû Îsâ Muhammed b. Îsa b. Sevre et-Tirmizî. Câmiü’t-Tirmizî. İstanbul: Çağrı Yayınları, t.y.
• Ebû Muhammed Zekiyüddin Abdülazîm b. Abdülkavî el-Münzirî, Muhtasaru Süneni Ebû Dâvûd. Thk. Ahmed Muhammed Şâkir. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, t.y.
• Ebu Zeyd Veliyyüddin Abdurrahman b. Muhammed İbn Haldun. Mukaddime. Thk. Abdüsselam Şeddadi. Dârü'l-Beyza, 2005.
• Ebü’l-Abbâs Muhammed b. Yezîd el-Müberred. el-Kâmil. Thk. Dr. Muhammed Ahmed ed-Dâlî. 3. Baskı. Beyrut: Müessestü'r-Risâle, 1997.
• Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed İbn Hacer As-kalânî. Sahâbe-i Kiram Ansiklopedisi. Trc. Naim Erdoğan. İs-tanbul: İz Yayıncılık, 2010.
• Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed Bağ-dâdî İbnü'l-Cevzi. el-Muntazam fî tarihi'l-müluk ve'l-ümem. Thk. Muhammed Abdulkadir Ata. Beyrut: Darü'l Kütüb el-İlmiyye, 1992.
• Ebü’l-Hüseyin Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî. Sahîh. Thk. Mu-hammed Fuâd Abdülbâkî. İstanbul: Çağrı Yayınları, t.y.
• Ebü'l-Abbas Ahmed b. Yahyâ b. Cabir Belazüri. Ensâbü'l-eşraf. Thk. Süheyl Zekkar. Beyrut: Riyad Zerkay, Darü'l Fikir, 1997.
• Ebü'l-Hasan Ali b. Ahmed b. Muhammed en-Nisaburi Vahidi. Esbâbu nüzûli’l-Kur’ân. Beyrut: 'Alemü'l-Kütüb, t.y.
• Gazâlî, Ebû Hâmid Muhammed. İhyâu Ulûmi’d-Dîn. Trc. Ali Ars-lan. İstanbul: Yaylacık Matbaası, 1971.
• Irmak, Sâdî. Sağlıkta Ve Hastalıkta Beslenme. İstanbul: Okat Ya-yınevi, t.y.
• Jacquin, Guy. Çocuk Psikolojisinin Ana Çizgileri. Trc. Mehmet Toprak. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1976.
• Kınalızâde Ali Çelebi. Ahlâk-ı Alâî. Bulak: 1833.
• Kozcu, Şener-Sezen Zeytinoğlu, “Fiziksel Çocuk İstismarı Konu-sunda Bir Araştırma”. Aile Yazıları-3. Ankara: Tcbaak, 1991.
• Köse, Ali. Ahlâk-ı Alâi'nin II. Kitabı İlmü Tedbiri'l-Menzil'de Eğitim. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 1988.
• Mahmut Çamdibi, “Ailede Çocuğun Ahlaki Terbiyesi”. İslam’da Aile ve Çocuk Terbiyesi-2. Ed. İbrahim Canan. İstanbul: En-sar Neşriyat, 2005: 119- 121
• Mâlik b. Enes, (Yahyâ b. Yahyâ rivayeti). el-Muvattâ. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Muhammed Hüseyin Ebu Yahya. Nizamü'l Üsra fi'l İslâm. Amman: t.y.
• Önkal, Ahmet. Rasulullah’ın İslama Davet Metodu. Konya: İsra Ya-yınları. Yedinci Baskı, 1992.
• Rousseau, Jean-Jacques. Emil Yahut Terbiyeye Dair. Çev. Hilmi Ziya Ülken-Salahattin Güzey-Ali Rıza Ülgener. İstanbul: Türkiye Yayınevi, 1943.
• Russell, Bertrand. Eğitim Üzerine. Çev. Nail Bezel. İstanbul: 1993.
• Sandström, C. I.. Çocuk ve Gençlik Psikolojisi. Çev. Prof. Dr. Refia Şemin. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası, 1982.
• Saygılı, Sefa. “Anne Babanın Kişilik Gelişimindeki Rolü”, Aile Sempozyumu. İstanbul: Sistem Ofset. Medeniyet Vakfı, 2015.
• Yavuz, Kerim. Çocukta Dini Duygu ve Düşüncenin Gelişmesi : (7-12 yaş). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 1987.
• Yörükoğlu, Atalay. Çocuk Ruh Sağlığı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1976.
• Zeynüddin Muhammed Abdürrauf b. Tacilarifin b. Ali Münavi. Feyzü'l-kadir şerhi'l-Câmii's-sagir. Mısır: Mektebetü't Ticâriy-ye, 1356/1937.