Bazı Kanunlar ile Mukayeseli Olarak İslâm Hukukunda Eş Nafakası

Yıl 2019, Sayı: 33, 351 - 392, 30.06.2019

Mustafa Genç Muhammed Mihdi Aksoy

https://doi.org/10.35209/ksuifd.559143

Cited By: 2

Öz

ÖZ

İslâm Hukukunda eş nafakası, evliliğin tabii bir
gereği olarak sahih evlilik akdiyle birlikte kadın lehine erkeğin mükellef
kılındığı mali bir haktır. Fıkıh bilginleri, evlilik süresinde ve evliliğin
sona ermesi durumunda iddet süresince nafaka yükümlüsünün erkek olduğunda
ittifak etmişlerdir. Osmanlı Nafaka Kanunu’nda, Hukūk-i Âile Kararnâmesi’nde ve
Sûriye Ahvâl-i Şahsiyye Kanunu’nda da bu hüküm korunmuştur. Türk Medeni Kanunu’nda
ise evlilik süresindeki geçimlikte kadın-erkek eşitliği esas alınmıştır. Dolayısıyla
sadece erkeğin nafaka ile mükellef kılındığına dair herhangi bir düzenleme
yapılmamış, aksine maddi imkânları nispetinde kadının da ev geçimliğine katkıda
bulunmasına hükmedilmiştir. Bu kanunda eş nafakası, sadece evlilik bağının
çözülmesi durumunda söz konusu edilmiştir. Bu makalenin gayesi, İslâm hukuku
açısından eş nafakasının, Osmanlı Nafaka Kanunu, Hukūk-i Âile Kararnâmesi, Sûriye
Ahvâl-i Şahsiyye Kanunu Ve Türk Medeni Kanunu ile mukayeseli olarak
incelenmesidir

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Eş, Nafaka, Evlilik, Boşanma, İddet

Kaynakça

• Acar, Halil İbrahim. İslâm Aile Hukuku. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.
• Akıntürk, Turgut - Ateş Karaman, Derya. Medeni Hukuk. 17. Baskı. 2 cilt. İstanbul: Beta Basım Yayın, ts.
• Aydın, Mehmet Âkif. "Gasp". TDV İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/gasp, erişim: 30 Haziran 2019.
• Bilge, Necip. Hukuk Başlangıcı. 35. Baskı. Ankara: Turhan Kitapevi, 2017.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Hukuki İslamiyye ve Istılahati Fıkhiyye Kamusu. 8 cilt. İstanbul: Bilmen Yayınları, 1988.
• Buhûtî, Mansur b. Yunus b. Salahuddin b. Hasan b. İdris el-Buhûtî. Kuşşafu’l-kina‘ an metni’l-İkna‘. 6 cilt. Beyrut: Da-ru’l-kutubu’l-ilmiyye, ts.
• Buğa, Mustafa Dib. Şerh’u-Kanun’i-Ahvalü’ş-Şahisyetu’s-Suri,. Şam: Yükseköğretim Yayınları, ts.
• Cercavi, Ali Ahmet. Hikmetu't-Teşri ve Felsefetuhu. Beyrut: Daru'l-fikir, 1994.
• Çeker, Orhan. Nafaka Kanunu. İstanbul: Ebru Yayınları, 1985.
• Çolak, Abdullah. İslam Aile Hukuku. 3. Baskı. Ankara: Öncü Basım Yayın, 2017.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman b. el-Fazl b. Behrâm b. Abdussamed et-Temimi es-Semerkandî. Sünenu Dârimî. 4 cilt. Riyad: Dâru'l-Muğni, 2000.
• Desûkî, Şemsuddin Muhammed b. Ahmed. Hâşiyetu Desûkî alâ Şerhi'l-Kebîr. 4 cilt. Beyrut: Daru'l-fikir, ts.
• Döndüren, Hamdi. Delilleriyle Aile İlmihali. 2 cilt. İstanbul: Erkam Yayınları, ts.
• Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş'as b. İshak b. Beşir b. Şeddad b. Amr el-Ezdî es-Sicistânî. Sünenu Ebi Davud. 4 cilt. Beyrut: Mektebetu'l-asriyye, ts.
• Ebû Zehra, Muhammed. el-Âhvâlu'ş-Şahisyye. 3. Baskı. Beyrut: Daru'l-fikir, 1957.
• Erbay, Celal. İslam Hukukunda Evlilik ve Hısımlık Nafakası. 2. Baskı. İstanbul: Rağbet Yayınları, 1998.
• Erbay, Celal. "Nafaka". Türkiye Diayent Vakfı İslam Ansiklopedisi. 32: 282-285. İstanbul: TDV Yanınları, 2006.
• Feyzioğlu, Feyzi N. Aile Hukuku. 3. Baskı. İstanbul: Filiz Kitapevi, 1986.
• Genç, Mustafa. “İslâm Hukukunda Ailenin Önemi Ve Evlilik Hayatının Faydaları”. Sosyal Bilimler Dergisi. 30 (Kasım 2018): 272-294. http://dx.doi.org/10.16990/SOBIDER.4604
• Gırnâtî. Muhammed b. Yûsuf. b. Ebi Kasım b. Yusud el-Gırnâtî, et-Tâc ve'l-iklil li muhtasari Halil. 8 cilt. Beyrut: Daru'l-kutubu'l-ilmiyye, 1994.
• Hallaf, Abdüvahhab. Ahkâmu'l-ahvâli'ş-şahisye. 2. Baskı. Beyrut: Daru'l-Kalem, 1990.
• Halvetî, Muhammed b. Ahmed el-Buhûtî. Hâşiyetu Halvetî alâ Münteha'l-iradât. thk. Muhammed b. Abbdullah b. Salih el-Luheydan. 7 cilt. Katar: Daru'n-nevadir, 2011.
• Hâskefî, Muhammed b. Ali el-Hânefî. Durru'l-muhtâr şerhu Tenvir'u'l-Ebsâr. Beyrut: Daru'l-kutubu'l-ilmiyye, 2002.
• Hattâb, Ebû Abdillâh Şemsuddîn Muhammed b. Muhammed b. ʿAbdirrahmân el-Hattâb er-Ruʿaynî. Mevâhibu’l-celîl li-şerḥi Muḫtaṣarı Ḫalîl. 6 cilt. Dâru’l-fikr. 3. Baskı, 1402/1992.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emin b. Ömer b. Abdülaziz. Reddü'l-Muhtâr alâ Dürrü'l-muhtâr. 12 cilt. Beyrut: Darü'l-fikir, 2000.
• İbn Cüzey, Ebu’l-Kâsım Muhammed b. Ahmed el-Kelbî. el-Kavânînu’l-fıkhiyye. B.y., Dâru’l-fikr, ts.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmet b. Hazm el-Kurtubi ez-Zahiri. el-Muhallâ bi'l-âsâr. 12 cilt. Beyrut: Daru'l-fikir, ts.
• İbn Kudâme, Ebû'l-Ferec Şemsuddin Abdurrahman b. Muhammed b. Ahmed b. Kudâme el-Makdisi. Şerhu'l-kebîr alâ metni'l-Mukni. 12 cilt. Beyrut: Daru'l-kutubu'l-Arabî, ts.
• İbn Kudâme, Ebu Muhammed Muvaffakuddin Abdullah b. Ahmed b. Muhammed b. Kudâme el-Makdisî. el-Muğni. 10 cilt. Ka-hire: Mektebetu Kahire, 1968.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mukrim. Lisânü’l-‘Arab. 15 cilt. Beyrut: Dâru's-Sadır, 1414/1993.
• İbn Nüceym, Zeynuddin b. İbrahim b. Muhammed el-Mısrî. Bahru'r-Raik şerhu Kenzu'd-Dekaik. 7 cilt. Beyrut: Daru'l-kutubu'l-İslami, ts.
• İbn Rüşd, Ebû'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Rüşd el-Kurtubi. Bidâyetu'l-muctehid ve nihâyetu'l-muktesid. Beyrut: Müessesetu'r-risale, 2015.
• Kahveci, Nuri. İslam Aile Hukuku. 2. Baskı. İstanbul: Hikmetevi, 2017.
• Kâsânî, ʿAlâüddîn Ebî Bekr b. Mesʿûd el-Kâsânî. Kitâbu Bedâi‘u’s-sanâi‘ fî tertibi’ş-şerâi‘. 2. Baskı. 7 cilt. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-‘ilmiyye, 1986.
• Karaman, Hayrettin. Mukayeseli İslam Hukuku 1. 9. Baskı. 3 cilt. İstanbul: İz Yayıncılık, 2016.
• Mâverdî, Ebû'l-Hasan Ali b. Muhammed b. Muhammed b. Habib el-Basri el-Bağdâdî. el-Hâvî'l-kebir fî fıkhi mezhebi'l-İmâmi'ş-Şâfiî. 19 cilt. Beyrut: Daru'l-kutubu'l-ilmiyye, 1999.
• Merğinânî, Burhaneddin Ebû'l-Hasan Ali b. Ebû Bekir b. Abdülcelil el-Fergâni. el-Hidâye şerhu Bidâyetu'l-mübtedî. 2 cilt. Beyrut: Daru'l-kalem, ts.
• Mevsılî, Ebû'l-Fazl Mecduddin Abdullah b. Mahmud b. Mevdud. el-İhtiyâr li-talili'l-Muhtâr. 2 cilt. Beyrut: Daru'l-erkam, ts.
• Molla Hüsrev, Muhammed b. Feramuz. Durerüul-hukkam şerhu Ğureru'l-âhkâm. 2 cilt. Beyrut: Daru İhya'u kutbi'l-Arabiye, ts.
• Müslim, b. Haccaâc Ebû'l-Hasan el-Kuşeyri en-Nisâbûrî. (Sahih-i Müslim) el-Müsnedu's-Sahîhu'l-muhtasaru mine's-Süneni bi-nakli'l-adli anil-Adl ilâ Resulillah. 5 cilt. Beyrut: Dâru İhayu't-turasi'l Arabi, ts.
• Râzî, Zeynuddin Ebû Abdullah Muhammed b. Ebû Bekir b. Abdulkadir el-Hanefi. Muhtâru's-Sihah. 5. Baskı. Beyrut: MeketEbû'l-asriye, 1999.
• Sabunî, Abdurrahman. Şerh’u-Kanun’i-Ahvâli’ş-Şahsiyeti’s-Suri,. 2 cilt. Halep: Matbbat'u-hayat, 1964.
• Sartavi, Mahmut Ali. Şerhu Kanuni Âhvâvalu'ş-Şahsiyye. 3. Baskı. Beyrut, Daru'l-fikir, 2010.
• Şafiî, Ebû Abdullah Muhammed b. İdris. b. Abbas b. Osman b. Şafiî. el-Umm, 8 cilt. Beyrut: Daru'l-ma'rife, 1990.
• Şelebi, Şihabuddin Ahmet b. Muhammed. Hâşiyetu Tebyinu'l-Hekaik şerhu Kenzu'd-dekaik. 6 cilt. Kahire: Mektebetu'l-emiriye, 1313.
• Şeyhizâde, Damâd Abdurrahman b. Muhammed b. Suleyman. Mecma'u-l Enhur fî Şerhi Münlteka'l-Ebhur. 4 cilt. Beyrut: Daru İhyau't-turas, ts.
• Şîrazî, Ebû İshak Cemaluddin İbrahim b. Ali b. Yûsuf. el-Mühezzeb fi fıkhi'l-İmâmi'ş-Şâfiî. 3 cilt. Beyrut: Darul'l-kutubu'l-ilmiyye, ts.
• Şirbînî, Şemseddin Muhammed b. el-Hatib. Muğni'l-muhtâc ilâ marifeti meâni elfâzi'l-Minhâc. 4 cilt. Beyrut: Daru'l-Marife, 2010.
• Yeni Akit. “Süresiz Nafaka Dinen Caiz Degil”. Erişim: 24 Nisan 2018. https://www.yeniakit.com.tr/haber/suresiz-nafaka-dinen-caiz-degil-453448.html.
• Yılmaz, Ejder. Hukuk Sözlüğü. Ankara: Yetkin Hukuk Yayınları, 1996.
• Zeydan, Abdülkerim. el-Mufassal fî âhkâmi'l-mer'ati ve'l-beyti'l-Müslim fî'ş-Şeriati'l-İslami. Cilt 11. Beyrut: Müessesetu'r-risale, 1993.
• Zuhayli, Vehbe. el-Fıkhü’l-İslâmi ve edilletuhu,. 3. Baskı. 9 cilt. Beyrut: Darü'l-fikir, 1989.