A New Evaluation of Altruism Classification in the Framework of Hadiths

Yıl 2019, Sayı: 34, 213 - 252, 31.12.2019

Fahri Hoşab

https://doi.org/10.35209/ksuifd.627253

Öz

Altruism is one of the
high qualities praised in the Qur'an and hadiths. The prophet Muḥammad was at the highest level at this virtue.
The companions experienced altruism by taking the example of the messenger of
Allāh in some cases or when necessary. Scientific studies on altruism, in a
classical and widespread classification, treat it as “goods and altruism” and
“life and altruism”. When the ḥadīths are taken into
consideration, it is observed that the classification is insufficient. Because
the narratives about altruism in the hadith sources also include different
declarations, acts and situations other than the content of this
classification. A new and comprehensive classification of altruism, may
contribute to a better understanding of the subject and of its importance.

Anahtar Kelimeler

Ḥadīth, altruism, classification, sunna

Hadîsler Çerçevesinde Îsârın Tasnifine Dair Yeni Bir Değerlendirme

Öz

Îsâr, Kur’an
ve hadîslerde methedilen yüksek hasletlerdendir. Bu haslet, Hz. Peygamber’de en
üst seviyede bulunmaktaydı. Sahabe de Allah’ın Resûlü’nü örnek alarak bazı hâdiselerde veya gerekli hâllerde îsârı
yaşamışlardır. Îsâr üzerine yapılan ilmî çalışmalar, onu klasik ve yaygın bir
tasnifle “mal ile îsâr” ve “can ile îsâr” şeklinde ele almaktadır. Konu ile
ilgili hadîsler dikkate alındığında söz konusu tasnifin yetersiz kaldığı
gözlenmektedir. Zira hadîs kaynaklarında yer alan îsâr ile ilgili rivayetler,
bu tasnifin muhtevası dışında kalan farklı beyan, fiil ve hâlleri de ihtiva
etmektedir. Îsâra dair yeni ve şümullü bir tasnifin yapılması konunun ve
ehemmiyetinin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayabilecek bir husustur.

Anahtar Kelimeler

Hadîs, sünnet, îsâr, tasnif

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail el-Buhârî. el- Câmi‘u’s-sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Cürcânî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed el-Cürcânî. Kitâbü’t-Ta‘rîfât. b.y.: Dârü’d-Diyân li’t-Turâs, ts.
• Çağrıcı, Mustafa. “Cömertlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklo-pedisi. 8/72-73. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Çağrıcı, Mustafa. “Îsâr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/490-491. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Çantay, Hasan Basri. Kur’an-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm. 3 Cilt. İstanbul: 1969.
• Durmuş, Zülfikar. “Sosyal Dayanışmanın Sağlanmasında Kur’an’ın Öngördüğü İdeal Model: Îsâr”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 3/1 (2003), 17-27. Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as es-Sicistânî. Sunenu Ebî Dâvûd. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Gazzâlî, Ebû Hamîd Muhammed b. Muhammed el-Gazzâlî. İhyâu ulûmi’d-dîn. 9 Cilt. Cidde: Dârü’l-Minhâc, 1432/2011.
• İbn Hacer, Ebû’l-Fadl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Hacer el-Askalânî, Fethu’l-bârî bi-şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Dımaşk: Mek-tebetü Dâri’s-Selâm, 1418/1997.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik b. Hişâm. es-Sîretü’n-nebeviyye. Beyrût: Dârü’l-Hayr, 1419/1999.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî. Sunenu İbn Mâce. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed el-Mısrî. Lisânü’l-Arab. 15. Cilt. Beyrût: Dârü Sâdır, ts.
• İbn Sa‘d, Ebû Abdillah Muhammed b. Sa‘d el-Bağdâdî. Kitâbü’t-Tabakâti’l-kebîr. 11 Cilt. Kâhire: Mektebet’ul-Hancî, 1421/2001.
• İbnü’l-Arabî, Muhammed b. Abdullah. Ahkâmü’l-Kur’ân. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1424/2003.
• Kaya, İbrahim. Hadîslerde Îsâr Hasleti. Iğdır: Iğdır Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Kurtûbî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Kurtûbî. el-Câmi‘ li-ahkâmi’l-Kur’ân. Beyrût: 24 Cilt. Müessesetu’r-Risâle, 1427/2006.
• Kuşeyrî, Ebü’l-Kâsım Abdulkerîm b. Hevâzin el-Kuşeyrî. er-Risâletü’l-Kuşeyriyye. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye 1422/2001.
• Mâlik b. Enes, Ebû Abdillah Mâlik b. Enes. el-Muvatta’. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Müslim b. el-Haccâc, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî, el-Câmi‘u’s-sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Müttakî, Alî b. Hüsâmüddîn el-Müttakî el-Hindî. Kenzü’l-ummâl fî süneni’l-akvâl ve’l-ef‘âl. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1993. Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb en-Nesâî. Sunenu’n-Nesâî İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Râzî, Ebû Abdillah Fahruddîn Muhammed b. Ömer er-Râzî, Mefâtîhu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Fikr, 1401/1981.
• Sancaklı, Saffet. “Hz. Peygamber’in Erdemli İnsan Yetiştirmen Bağlamında Îsâr Kavramına Verdiği Önem”. Tasavvuf: İlmi Ve Akademik Araştırma Dergisi 7/17 (2006), 29-56.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ et-Tirmizî. Sunenu’t-Tirmizî. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ et-Tirmizî. eş-Şemâi’lu’l-Muhammediyye. Beyrût: Darü’l Kütübü’l-İlmiyye, 1417/1996.
• Vâkidî, Muhammed b. Ömer. Kitâbü’l-Meğâzî. 3 Cilt. Beyrut: Âle-mü’l-Kütüb, 1404/1984.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Eser Neşriyat, ts.