Harun Reşid and His Sons in Tarsus (786-842)

Yıl 2013, Cilt: 10 Sayı: 2, 195 - 214, 01.06.2013

İlyas Gökhan

Öz

Tarsus and its region will be focused at time of Harun Rashid and his sons. Islamic armies conquered Syria and entered Cukurova in the era of the Four Caliphs. Within a short time, Antakya, Misis, Ayn-ı Zerbeand Tarsus were captured. Islamic armies moved from Tarsus and reached Tyana (Tuvana-Kemerhisar-Nigde), Iconium, Ankyra and Istanbul by passing Gulek gate. During these expeditions Tarsus, by turning into a military base, became such a significant place to move into Anatolia for the Islamic armies. At the period of Harun Rashid and his sons Emin , Me’mûn and Mu'tasım , Tarsus became the center of Avâsım region

Anahtar Kelimeler

Islamic, Byzantine, Tarsus, Harun Rashıd, Mamun, Mu'tasım

Harun Reşid Ve Oğulları Döneminde Tarsus (786-842)

Öz

Bu makalede Ortaçağ kaynaklarından faydalanılarak Harun Reşîd ve Oğulları Döneminde Tarsus ve çevresinin tarihi üzerinde durulacaktır. Dört Halife devrinde İslam orduları Suriye’yi fethedip Çukurova bölgesine girdiler. Kısa süre içinde Antakya, Misis, Ayn-ı Zerbe ve Tarsus ele geçirildi. Tarsus’tan hareket eden İslam orduları Gülek boğazını geçerek Tyana (Tuvana- Kemerhisar-Niğde), Kayseri, Konya, Ankara ve İstanbul’a ulaştılar. Bu seferler sırasında Tarsus bir askeri üsse dönüşerek İslam ordularının Anadolu’ya yapacakları seferler için bir hareket noktası oldu. Harun Reşîd (786-809) ve oğulları Emin (809-813), Me’mûn 8813-833) ve Mu’tasım (833842) zamanında Tarsus Avâsım bölgesinin merkezi haline geldi.

Anahtar Kelimeler

İslam, Bizans, Tarsus, Harun Reşîd, Memun, Mu’tasım Harun Reşid and His Sons in Tarsus (786-842)

Kaynakça

• ABU’L-FARAC, (1999), Gregory, Abu’l-Farac Tarihi, C.I-II, (Süryancadan Çev. R.A.W.Budge, Türkçe Çev. Ö.R.Doğrul), TTK Yay., Ankara.
• AĞARI, Murat ,(2009), Kazvînî’ninÂsâru’l-Bilâd ve Ahbâru’l-İbâd’ı, Kitabevi Yay, İstanbul.
• APAK, Adem, (2011), Anahtarlarıyla İslam Tarihi (Abbasiler), Ensar Yay, İstanbul.
• ATEŞ, Ali Osman, (2002),“İlk Dört Asırda Adana Ve Çevresinde Yaşayan Hadis Âlimleri” Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.2, Sayı 1, Ocak-Haziran 2002, s.31-34.
• AVCI, Casim, (2003), İslâm Bizans İlişkileri, Klasik Yay., İstanbul.
• BAHADIR, Gürhan ,(2010), “Geç Antik Dönem ve Ortaçağ’da Tarsus Tarihi”, Orta Doğu Araştırmalar Dergisi, C.VII, S.1, s.39-60.
• BOSWORTH, C.E, (1992), “The City of Tarsus and The Arab-Byzantine Frontiers İn Early and Middle Abasid Times” Oriens 33, Leiden.
• BOSWORTH, C.E, (1993), Abû Amr’ Uthman al-Tarsusî’s Siyar al-Thughûr and The Last years of Arab rule in Tarsus (Fourth /tenth Century), Gracco-Arabica, 5. Athens .
• BROCKELMAN, C, (2002), İslam Ulusları ve Devletleri Tarihi, (çev. N. Çağatay), TTK Yay., Ankara.
• DARKOT, Besim, (1997), Tarsus, İslam Ansiklopedisi, C. XII, Meb Yay, Eskişehir, s.18-24.
• EL- BELÂZURÎ, (1987), Fütuhu’l- Büldân(Çev. M. Fayda), Kültür Bakanlığı Yay., Ankara.
• FRIEDMAN, Yvonne, (2002), Encounter Between Enemies Captivity And Ransom ın The Latin Kingdom Or Jerusalem, Boston.
• HALDON, John, (2007), Bizans Tarih Atlası, (Çev.:Ali Özdamar), Kitap Yayınevi, İstanbul.
• HALİFE B. HAYYÂT, (2001),Tarihu Halife b. Hayyât, (Çev. A. Bakır), Bizim Büro Basımevi, Ankara.
• HONİGMANN, Ernest, (1970), Bizans Devletinin Doğu Sınırı, (Terc. F. Işıltan), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay, İstanbul.
• İBN HURDAZBİH, (2008), Yollar ve Ülkeler Kitabı, (Çev. M. Ağarı), Kitabevi Yay., İstanbul.
• İBNÜ’L-ADÎM, (1988), Bugyetü’t-Talep fi Tarihi Haleb, C. I, (Neşr S. Zekkar), Darü’l- Kütübi’l- Arabiyye, Beyrut.
• İBNÜ’L-ESİR, (1991), İslam Tarihi (el-Kâmil Fi’t-Tarih) C.6, (Çev.Abdullah Köşe), Bahar Yay., İstanbul.
• İBNÜ’L-VERDÎ, (1996),Tarihu İbni’l-Verdî, C. I ,Darü’l-Kütübi’l-İlmiye, Beyrut.
• KOPRAMAN, K. Yaşar, (1987),“Tolunoğulları”, Doğuştan Günümüze Büyük İslam tarihi, C. VI, İstanbul, s.55-79.
• KOPRAMAN, K. Yaşar, (2005) “Abbasiler zamanında Bizans Sugûru’da Türklük Faaliyetleri”, Makaleler, Ankara, s.331-346.
• MARTRAN, Robert, (1981),İslam’ın Yayılış Tarihi, (Çev. İsmet Kayaoğlu), Ankara üniversitesi İlahiyat Fak Yay, Ankara.
• MICHAEL, Cooperson, (2002), The Grave al-Mâ’mûn in Tarsus: A Prelimary Report, Orientelia Lovaniensia Analecta, Abasid Studies, Cabridge,s. MİNORKSKY, V.,(2008), Hudûdü’l-Âlem Mine’l- Meşrikile’l- Magrib, (çev:A. Duman- M. Ağarı), Kitabevi Yay., İstanbul.
• PAYDAŞ, Kazım (2012), “Emeviler Ve Abbasiler Zamanında Önemli Bir Sugur Şehri Tarsus”, Ankara Üniversitesi DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, C. XXXI, Sayı 51, Ankara, s.165-200.
• RAMSEY, W. M, (1961), Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, (Çev.Mihri Pektaş),MEB Yay., İstanbul.
• TABERİ, (1987, 1989, 1991),Tarikh al-Rusulwa-al-Muluk, (Çev. C.E. Bosworth)Albany, N.Y. : State University of New York Press.
• THEOPHANES, (1982), TheChronicle of Theophanes, (Translation:HarryTurtledove), University of Pennsylvania.
• UÇAR, Şahin (1990), Anadolu’da İslam- Bizans Mücadelesi, İşaret Yay., İstanbul.
• YAKUBÎ, (2002), Ülkeler Kitabı(Çev. M. Ağarı), Ayışığı Kitapları İstanbul. YILDIZ, Hakkı Dursun, (1991), “Avâsım”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. IV, İstanbul, s.112.
• YİNANÇ, Mükrümin Halil, (2009), Türkiye Tarihi Selçuklular Devri, (Yay. R. Yinanç) Ekol Yay., Ankara.
• YURDAYDIN, Hüseyin Gazi, (1971), İslam Tarihi Dersleri, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fak. Yay, Ankara.