BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 1, 127 - 150, 07.05.2015

Selahattin Döğüş

Öz

In this paper will be examined women’s social and political state in Central Asia and Anatolia from pre-Islamic period to Islamic period. In PreIslamic Turkish history women who had been in social and politicial life continued to have their politicial and social state in Islamic period. The name of the Khatun in the Orkhon Inscription just comes after from Kagan. Oğuznames and especially in the book of Dede Korkut Alps discusses the important activities of the Organization in the women's Alps. In the first Muslim Turkish State of the dynasty or not, ladies had special military troops. At the time of the Mongol invasion of Anatolia women disciples had in defence of the city. Women warriors in medieval ages were compared with Amazons. Establishment of Ottoman State period border lenghts, like other military and social organizations, Bacıyân-ı-Rum (Anatolian Sisters) is a very important social and military activities had been found. After completing the Ottoman State instituted Bacıyân-ı Rum Corps continued religious and mystical activities in the dervish lodge

Anahtar Kelimeler

Khatun Alp women warriors Bacıyan-ı Rum Anatolian Bacis Organization

Kaynakça

  • Abu’l Farac (1987), Abu’l Farac Tarihi, çev. Ö. R. Doğrul, TTK Basımevi Ankara.
  • Aça, Mehmet (2007). “Reşideddin Oğuznamesinde Kadın, Türk Folklor Dergisi, S. 76, C. 10, ss. 76-93
  • Aça, Mehmet (2009). “Oğuz Kağan ve Arı-Haan Destanları Uygarlaşma Süreci Açısından Nasıl Okunabilir?”, MF, Yıl 21, Sayı 82, ss. 59-75.
  • Âşık Paşa (2000), Garib-nâme, haz. Kemal Yavuz, TDK Yay., İstanbul, II/2.
  • Aşıkpaşazâde, Âşıkpaşazâde Tarihi (Tevarih-i Al-i Osman), Ali Beg neşri, Matbaa-i Amire, İstanbul 1332.
  • Bayram, Mikail (1994). Fatma Bacı ve Bâcıyân-ı Rûm, (Anadolu Bacıları Teşkilatı), Konya.
  • Barkan, Ö.Lütfi, “İstila Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeler”, VD, Sayı 2, 1942, ss. 302-303.
  • Cahen, Claude (1994). Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler, e yay., İstanbul.
  • Cevzi, Sıbt İbnü’l. (1976). Miratü’z-Zaman, neşr. A. Sevim, Ankara 1976.
  • Divitçioğlu, Sencer (1996), Osmanlı Beyliği’nin Kuruluşu, Eren yay., İstanbul.
  • Durmuş, İlhami (2008a). İskitler (Sakalar), Ankara Genelkurmay Basımevi.
  • Durmuş, İlhami (2008b) “İskit İmparatorluğu’nun Yıkılış Nedenleri”, Akademik Bakış, C. I, S. 2, 2008, ss. 205-209.
  • Ergin, Muharrem (2013). Orhun Yazıtları, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
  • Ergin, Muharrem (2004). Dede Korkut Kitabı, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
  • Gökalp, Ziya (2004). Türkçülüğün Esasları, haz. M. Kaplan, MEB Yay., İstanbul.
  • Gömeç, Saadettin, Terken Unvanı Hakkında, Ankara Üniversitesi Dil ve
  • Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 17, 2 (2010), 107-114
  • Herodot Tarihi, IV (1973). çev. Müntekim Ökmen, Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • İbn Batuta (Trsz.). Büyük Dünya Seyahatnamesi, haz. M. Çevik, Yeni Şafak Yayınları.
  • İbn Fadlan Seyahatnamesi (2010). haz. R. Şeşen, Yeditepe Yay., İstanbul.
  • İnalcık, H. (2002), “Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu”, Türkler, C.9, s. 78.
  • İnan, Abdülkadir (1999). “Umay İlahesi Hakkında”, Makaleler ve İncelemeler I. Cilt, TTK Basımevi, ss. 397-99.
  • Kafesoğlu, İ. (2007). Türk Milli Kültürü, Ötüken Yayınları, İstanbul 2007.
  • Kafesoğlu, İ. (1988). “Melikşah”. İslam Ansiklopedisi, VII. İstanbul, 5. baskı.
  • Kaplan, Mehmet (2009). “Dede Korkut Kitabında Kadın”, Türk Ed. Üzerine Araştırmalar I, Dergah yay, İst. 2009, ss. 39-50.
  • Kitapçı, Zekeriya (1994) “Asrın Olayı Büyük Selçuklu Sultanı Tuğrul Beyin Halife el-Kaim’in Kızı Seyyide İle Evlenmesi ve Bazı Tarihi Gerçekler”, Selçuk Ün. Türkiyat Araş. Dergisi, Sayı 1, Konya 1994, ss. 18-28.
  • Köprülü, M. Fuat (1993). “Alp”, MEB İA, İstanbul. 1993, C I, s. 383.
  • Köprülü, Orhan F. (1989), “Alp”, TDVİA, 2, İstanbul, ss. 525-26.
  • Köprülü, Fuat (1999). Osmanlı Devletinin Kuruluşu TTK Basımevi, Ankara.
  • Köymen, M.A. (1982). Selçuklu Devri Türk Tarihi. Ankara, 2. baskı.
  • Köymen, M.Altay (1976). Tuğrul Bey ve Zamanı, İstanbul.
  • Köymen, M. A. (1977). Devlet Kuran Örnek Bir Türk Anası, Milli Kültür, Sayı 1.
  • Mengi, Mine (1985). “Gârib-name’de Alplık Geleneğiyle İlgili Bilgiler”, Belleten, XVLIII/191-192, ss.481-496.
  • Nizamülmülk (1999). Siyaset-nâme, haz. M. Altay Köymen, TTK Basımevi.
  • Ocak, A.Yaşar (1996), “Bektaşilik”, TDVİA, C.5, ss. 373.
  • Ortaylı, İlber (2001). Osmanlı Toplumunda Aile, Pan Yayınları, İstanbul.
  • Özcan, Abdülkadir (1997). “Hatun”, TDVİA, İstanbul, ss. 500-502.
  • Pullu, Selim (2009). “Kimmer Kadınları Amazonlar: Karadeniz’de Proto-Türk İzleri”, Uluslararası Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu Bildirileri, Giresun Belediyesi, Ankara.
  • Roux, Jean-Paul (1992). Ortaçağ Türk Kadını, II. Türk Kadını hakkında Ortaçağ Bilgileri, çev. Gönül yılmaz, ERDEM At. Kültür Merkez Dergisi, C. 6, Ankara 1992, s. 693-706.
  • Roux, Jean-Paul (2006). Orta Asya Tarih ve Uygarlık, çev. Lale Aslan, Kabalcı yayınevi, İstanbul 2. baskı.
  • Sümer, Faruk (1954). “Eski Türk Kadınları”, Türk Yurdu, S.III, 1954, ss. 192- 198.
  • Tarım,C. Hakkı (1938). Kırşehir Tarihi Üzerine Araştırmalar, Kırşehir 1938.
  • Turan, Osman (2003). Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti, Ötüken Yayınları, İstanbul, 15. Basım.
  • Turan, Osman (1980). Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi, C I-II, Nakışlar Yayınevi, İstanbul, 6. Baskı.
  • Vilayetnâme Menakıb-ı Hünkâr Hacı Bektaş Veli (1990). haz, A. Gölpınarlı, İstanbul
  • Saçkesen, Ahmet (2007). “Er Tabıldı Destanında Kadın Tipler”, Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları Volume 2/3 Summer, ss. 490-495.

Kadın Alplardan Bacıyân-ı Rum’a (Anadolu Bacıları Teşkilatı); Türklerde Kadının Siyasi Ve Sosyal Mevkii

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 1, 127 - 150, 07.05.2015

Selahattin Döğüş

Öz

Özet: Bu makalede İslam öncesi Türk tarihinden Anadolu’ya kadının siyasi ve sosyal nüfuzu ele alınacaktır. Orta Asya’da sosyal ve siyasal hayatın içinde olan kadın, İslamiyet’ten sonra da aynı mevkiini sürdürmüştür. Orhun Kitabelerinde hatunun adı hakandan hemen sonra gelmektedir. Oğuznâmelerde ve özellikle Dede Korkut Kitabı’nda Alplar teşkilatı içinde kadın alpların önemli faaliyetleri anlatılmaktadır. İlk Müslüman Türk devletlerinde, hanedan mensubu olsun olmasın, Hatunların özel askeri birlikleri vardı. Anadolu’da Moğol istilası zamanında kadınların şehir savunmasında bulundukları anlaşılmaktadır. Ortaçağlardaki kadın savaşçılar Amazonlarla karşılaştırılmıştır. Osmanlı Devleti’nin kurulduğu dönemde uçlarda, diğer askeri ve sosyal organizasyonlar gibi, Bacıyân-ı Rum da çok önemli sosyal ve askeri faaliyetlerde bulunmuştur. Osmanlı Devleti kurumlaşmasını tamamladıktan sonra Bacıyân-ı Rum Teşkilatı dini ve tasavvufi yöndeki faaliyetlerini tekkelerde sürdürmüştür.

Anahtar kelimeler: Hatun, Alp, kadın savaşçılar, Bacıyân-ı Rum, Anadolu Bacıları Teşkilatı.  

Anahtar Kelimeler

Hatun Alp kadın savaşçılar Bacıyân-ı Rum Anadolu

Kaynakça

  • Abu’l Farac (1987), Abu’l Farac Tarihi, çev. Ö. R. Doğrul, TTK Basımevi Ankara.
  • Aça, Mehmet (2007). “Reşideddin Oğuznamesinde Kadın, Türk Folklor Dergisi, S. 76, C. 10, ss. 76-93
  • Aça, Mehmet (2009). “Oğuz Kağan ve Arı-Haan Destanları Uygarlaşma Süreci Açısından Nasıl Okunabilir?”, MF, Yıl 21, Sayı 82, ss. 59-75.
  • Âşık Paşa (2000), Garib-nâme, haz. Kemal Yavuz, TDK Yay., İstanbul, II/2.
  • Aşıkpaşazâde, Âşıkpaşazâde Tarihi (Tevarih-i Al-i Osman), Ali Beg neşri, Matbaa-i Amire, İstanbul 1332.
  • Bayram, Mikail (1994). Fatma Bacı ve Bâcıyân-ı Rûm, (Anadolu Bacıları Teşkilatı), Konya.
  • Barkan, Ö.Lütfi, “İstila Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeler”, VD, Sayı 2, 1942, ss. 302-303.
  • Cahen, Claude (1994). Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler, e yay., İstanbul.
  • Cevzi, Sıbt İbnü’l. (1976). Miratü’z-Zaman, neşr. A. Sevim, Ankara 1976.
  • Divitçioğlu, Sencer (1996), Osmanlı Beyliği’nin Kuruluşu, Eren yay., İstanbul.
  • Durmuş, İlhami (2008a). İskitler (Sakalar), Ankara Genelkurmay Basımevi.
  • Durmuş, İlhami (2008b) “İskit İmparatorluğu’nun Yıkılış Nedenleri”, Akademik Bakış, C. I, S. 2, 2008, ss. 205-209.
  • Ergin, Muharrem (2013). Orhun Yazıtları, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
  • Ergin, Muharrem (2004). Dede Korkut Kitabı, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
  • Gökalp, Ziya (2004). Türkçülüğün Esasları, haz. M. Kaplan, MEB Yay., İstanbul.
  • Gömeç, Saadettin, Terken Unvanı Hakkında, Ankara Üniversitesi Dil ve
  • Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 17, 2 (2010), 107-114
  • Herodot Tarihi, IV (1973). çev. Müntekim Ökmen, Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • İbn Batuta (Trsz.). Büyük Dünya Seyahatnamesi, haz. M. Çevik, Yeni Şafak Yayınları.
  • İbn Fadlan Seyahatnamesi (2010). haz. R. Şeşen, Yeditepe Yay., İstanbul.
  • İnalcık, H. (2002), “Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu”, Türkler, C.9, s. 78.
  • İnan, Abdülkadir (1999). “Umay İlahesi Hakkında”, Makaleler ve İncelemeler I. Cilt, TTK Basımevi, ss. 397-99.
  • Kafesoğlu, İ. (2007). Türk Milli Kültürü, Ötüken Yayınları, İstanbul 2007.
  • Kafesoğlu, İ. (1988). “Melikşah”. İslam Ansiklopedisi, VII. İstanbul, 5. baskı.
  • Kaplan, Mehmet (2009). “Dede Korkut Kitabında Kadın”, Türk Ed. Üzerine Araştırmalar I, Dergah yay, İst. 2009, ss. 39-50.
  • Kitapçı, Zekeriya (1994) “Asrın Olayı Büyük Selçuklu Sultanı Tuğrul Beyin Halife el-Kaim’in Kızı Seyyide İle Evlenmesi ve Bazı Tarihi Gerçekler”, Selçuk Ün. Türkiyat Araş. Dergisi, Sayı 1, Konya 1994, ss. 18-28.
  • Köprülü, M. Fuat (1993). “Alp”, MEB İA, İstanbul. 1993, C I, s. 383.
  • Köprülü, Orhan F. (1989), “Alp”, TDVİA, 2, İstanbul, ss. 525-26.
  • Köprülü, Fuat (1999). Osmanlı Devletinin Kuruluşu TTK Basımevi, Ankara.
  • Köymen, M.A. (1982). Selçuklu Devri Türk Tarihi. Ankara, 2. baskı.
  • Köymen, M.Altay (1976). Tuğrul Bey ve Zamanı, İstanbul.
  • Köymen, M. A. (1977). Devlet Kuran Örnek Bir Türk Anası, Milli Kültür, Sayı 1.
  • Mengi, Mine (1985). “Gârib-name’de Alplık Geleneğiyle İlgili Bilgiler”, Belleten, XVLIII/191-192, ss.481-496.
  • Nizamülmülk (1999). Siyaset-nâme, haz. M. Altay Köymen, TTK Basımevi.
  • Ocak, A.Yaşar (1996), “Bektaşilik”, TDVİA, C.5, ss. 373.
  • Ortaylı, İlber (2001). Osmanlı Toplumunda Aile, Pan Yayınları, İstanbul.
  • Özcan, Abdülkadir (1997). “Hatun”, TDVİA, İstanbul, ss. 500-502.
  • Pullu, Selim (2009). “Kimmer Kadınları Amazonlar: Karadeniz’de Proto-Türk İzleri”, Uluslararası Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu Bildirileri, Giresun Belediyesi, Ankara.
  • Roux, Jean-Paul (1992). Ortaçağ Türk Kadını, II. Türk Kadını hakkında Ortaçağ Bilgileri, çev. Gönül yılmaz, ERDEM At. Kültür Merkez Dergisi, C. 6, Ankara 1992, s. 693-706.
  • Roux, Jean-Paul (2006). Orta Asya Tarih ve Uygarlık, çev. Lale Aslan, Kabalcı yayınevi, İstanbul 2. baskı.
  • Sümer, Faruk (1954). “Eski Türk Kadınları”, Türk Yurdu, S.III, 1954, ss. 192- 198.
  • Tarım,C. Hakkı (1938). Kırşehir Tarihi Üzerine Araştırmalar, Kırşehir 1938.
  • Turan, Osman (2003). Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti, Ötüken Yayınları, İstanbul, 15. Basım.
  • Turan, Osman (1980). Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi, C I-II, Nakışlar Yayınevi, İstanbul, 6. Baskı.
  • Vilayetnâme Menakıb-ı Hünkâr Hacı Bektaş Veli (1990). haz, A. Gölpınarlı, İstanbul
  • Saçkesen, Ahmet (2007). “Er Tabıldı Destanında Kadın Tipler”, Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları Volume 2/3 Summer, ss. 490-495.
Toplam 46 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Selahattin Döğüş

Yayımlanma Tarihi 7 Mayıs 2015
Yayımlandığı Sayı Yıl 2015 Cilt: 12 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Döğüş, S. (2015). Kadın Alplardan Bacıyân-ı Rum’a (Anadolu Bacıları Teşkilatı); Türklerde Kadının Siyasi Ve Sosyal Mevkii. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 127-150.

KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi ULAKBİM-TR Dizin tarafından dizinlenen hakemli ve bilimsel bir dergidir.