Ortaokul Fen ve Teknoloji Öğretiminde Kullanılan Çalışma Kitaplarının Kullanım Durumunun Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda İncelenmesi

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 2, 227 - 259, 28.10.2015

Mustafa Yazıcı Fetullah İnce

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokul ve fen ve teknoloji öğretiminde
kullanılan “öğrenci çalışma kitaplarının” kullanımında karşılaşılan güçlükleri
ortaya koyarak, bu kitapların daha etkin, işlevsel ve verimli olarak kullanılması
için öneriler geliştirmektir. Araştırma, 2013–2014 eğitim öğretim yılında
Kahramanmaraş ilinde görev yapan 95 Fen ve Teknoloji öğretmeni ile 34 farklı
ortaokulda yürütülmüştür. Karma yöntemin esas alındığı çalışmada veri toplama
aracı olarak “öğretmen görüş anketi ve mülakat formu” kullanılmıştır. Nicel
verilerin analizinde betimsel istatistikler (f, %), nitel verilerin analizinde ise
içerik analizi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda öğrenci çalışma kitaplarının
amacının öğretmenlerce yeterince özümsenmediği, öğrenci hazır bulunuşluk
düzeyinin ve ders süresinin yetersizliği, deneylerde kullanılan malzeme
eksikliği gibi sorunlar nedeniyle Fen ve Teknoloji öğrenci çalışma kitaplarının
kullanımıyla ilgili çeşitli problemler olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca yapılan
araştırmada çalışma kitaplarının Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırlamış olduğu
öğretmen kılavuz kitabındaki yönlendirmeler dâhilinde uygulanmadığı
sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın sonucunda, Fen ve Teknoloji ders süresinin
artırılması, dersin kazanımları ile ilgili etkinliklere yeterince yer verilmesi,
etkinliklerin sınıf ve öğrenci seviyeleri dikkate alınarak tekrar gözden
geçirilmesi önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öğrenci Çalışma Kitapları, Fen Öğretimi, Aktif Öğrenme

Analyzing the Usage of Workbooks Used in Teaching Science and Technology in Secondary Schools According to the Teachers' Views

Öz

In this study, the use of workbooks used in Secondary Science and Technology course is evaluated in light of teachers.Aim of this study is to contribute in making workbooks more effective, functional and efficient by introducing difficulties encountered in the implementation of workbooks This study was carried out in in different 34 secondary schools by 95 Science and Technology teachers who served in Kahramanmaraş in the 2013-2014 academic year. In this study descriptive screening method was used as the method, and “survey of teacher’s opinions” was used as the tool of collecting data. Descriptive statistics (f, %) were used for the analysis of quantitative data (f,%) and content analysis was used for the analysis of qualitative data. In this study it was determined that there are various problems associated with use of Science and Technology workbooks such as the purpose of the student workbook is not sufficiently absorbed by teachers, lack of readiness of students and course duration, lack of material used in the experiments. In this study it was also concluded that workbooks aren’t implemented in the guidance of the teacher's book prepared by the Ministry of National Education. It is poroposed that duration of Science and Technology course should be revised, there should be enough activities related to course outcomes and activities should be revised by considering class and student levels

Anahtar Kelimeler

Student workbook, Science education, Active learning, Constructivist education

Kaynakça

• Açıkgöz, K. 2003. Aktif Öğrenme. Eğitim Dünyası Yayınları, İzmir, 65s.
• Arı, E., Aycan., Kaynar, Ü.H.,Türkoğuz, S. 2002. İlköğretimde Kullanılan Fen Bilgisi Ders Kitaplarının Bazı Kriterlere Göre İncelenmesi. Ankara, Türkiye. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi URL (erişim tarihi: 01.06.2014) diri/t60d.pdf
• Arılı, M., Nazik, M. H. 2004. Bilimsel Araştırmaya Giriş. 3. Baskı. Gazi Kitabevi, Ankara, 158s.
• Ayas, A. 1995. Fen Bilimlerinde Program Geliştirme Ve Uygulama Teknikleri Üzerine Değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, Çalışma: 149-155. Bir İki Çağdaş Yaklaşımın
• Yapılandırmacı Yaklaşım
• Bedir, G., Demir, S. 2006. İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının “İçerik, Dil ve Anlatım, Değerlendirme” Ölçütleri Bakımından İncelenmesi. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı 2. Cilt. Kök Yayıncılık, Ankara, 214s.
• Bilgiç, M., Karaca, Ö., 2014. İlköğretim Fen ve Teknoloji Öğretmen Kılavuz Kitabı 7.Sınıf Koza Yayın Dağıtım, Ankara, 332s.
• Bilgili, S. A., 2008. Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Editörler: Kılıç,O., Cinoğlu, M.). Lisans Yayıncılık, İstanbul. s.264.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Ç.E., Akgün Ö.E., Karadeniz Ş., Demirel, F., 2010. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi, Ankara. 346s.
• Bybee, R. W. 1995. Achieving Scientific Literacy. The Science Teacher. 62(7), 28-33.
• Ceyhan, E., Yiğit, B. 2005. Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme (3. Baskı). Anı Yayıncılık, Ankara, 152s.
• Creswell, J. W. 2011. Educational Research: Planning, Conducting And Evaluating Qualitative And Quantitative Research. (4th Edition). Pearson Education, New Jersey. 376s.
• Çepni, S., 2011. Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi (10.Baskı). Pegem Akademi, Ankara, 428s.
• Çepni, S., Ayvacı, H. Ş., Bacanak, A. 2004. Fen Eğitimine Yeni Bir Bakış: Fen Teknoloji Toplum. Top – Kar Yayıncılık, Trabzon. 352s.
• Çiçek, A. İ. 2005. Yeni Öğretim Programları Ve Yapılandırmacı Eğitim Anlayışı http://www.kastamonu.meb.gov.tr/subelerimiz/Müfettisler/Bizdensize.
• DeLashmutt, G., Braund, R. 1996. PostmodernismandYou: Education. From, URL(erişim tarihi: 12.07.2014)http://www.xenos.org
• Demirci, B. 1993. Çağdaş Fen Bilimleri Eğitimi ve Eğitimcileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 155-160.
• Demirel, Ö. 2009. Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme (12. Baskı).Pegem Yayıncılık, Ankara,211s.
• Demirel, Ö., Kıroğlu, K. 2006. Eğitim ve Ders Kitapları. Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi (2.Baskı). Öğreti Yayıncılık, Ankara, 316s.
• Durant, J. R. 1993. What Is Scientific Literacy. (Editörler: Durant, J. R..,Gregory, J.).Science And CultureIn Europe.). Science Museum, London.s. 129-137.
• Ekinci, A., Öter, Ö.M. 2014.İlköğretim Okulları Ders Kitapları, Öğrenci Çalışma Kitapları ve Öğretmen Kılavuz Kitaplarının Branşlara Göre İncelenmesi Çalıştay Raporu, 20-22. URL (erişim tarihi: 13.11.2014) http://duabpo.dicle.edu.tr/oygem/dosya/derskitaplarincelemeraporu.pdf.
• Ekiz, D., 2009. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Anı Yayıncılık, Ankara,226s
• Erdoğan, M. 2007. Yeni Geliştirilen Dördüncü Ve Beşinci Sınıf Fen Ve Teknoloji Dersi Öğretim Programının Analizi; Nitel Bir Çalışma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 221 – 254 R.,Wallen, Fraenkel, J. N. E. AndEvaluateResearchInEducation. 6th Edition.Mcgraw-Hill, New York, 571s. 1990. How To Design
• Gündoğdu, F., 2011. 8. Sınıf İlköğretim Fen ve Teknoloji Öğretmen Kılavuz Kitabı. Altın Kitaplar Yayın Evi, Ankara, 306s.
• Gürdal, A., 1988. Fen Öğretimi. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Yayınları, Kocaeli, 49s.
• Gürdal, A., Baysal, N., 1996. Fen Bilgisi ve Hayat Bilgisi Derslerinde ÖğretimMetodu Olarak Bulmacanın Kullanılması. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 49(1).14-18.
• Hançer, A.H., Şensoy Ö., Yıldırım H.İ., 2003. İlköğretimde Çağdaş Fen Bilgisi Öğretiminin Önemi Ve Nasıl Olması Gerektiği Üzerine Bir Değerlendirme. Dergisi,1(13), 80-88. Üniversitesi Eğitim Fakültesi
• Johson, R, B.,Chiristensen, L., 2004. Educational Research, Quantitative, Qualitative, Mixed Approahes. Educational Researcher. 33(7), 14-26.
• Johnson, B., Chiristensen, L., 2011. Educational Research, Quantitative, QualitativeAnd Mixed Research. 520-530. URL (erişim tarihi: 15.01.2015) http://www.southalabama.edu/coe/bset/johnson/lectures/lec2.pdf.
• Johnson, R. B., Onwuegbuzie, A. J. 2004. Mixed Methods Research: A Research ParadigmWhose Time Has Come. Educational Researcher. 33(7), 1426.
• Karasar, N., 2010. Bilimsel Araştırma Yöntemi, 21. Baskı, Nobel Yayınları, Ankara, 312s.
• Kaymakcı, S., 2009. Yeni Sosyal Bilgiler Programı Neler Getirdi?,Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(83), 1530-1545.
• Kırcı, I., 2011. İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Dersi Ders Kitapları, Öğrenci Çalışma Kitapları ve Öğretmen Kılavuz Kitaplarının Çoklu Zekâ Kuramına Uygunluk Durumları, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Trabzon, 90s.
• Komisyon, 2010. Hoş Geldi Öğretmenim. MEB, Ankara, 245s.
• MEB, 2005. İlköğretim 4.–5. Sınıflar Fen ve Teknoloji Öğretmen Kılavuz Kitabı, Devlet Kitapları Müdürlüğü, Ankara, 344s.
• MEB, 2006. 2589 Sayılı Tebliğler Dergisi, URL ( erişim tarihi:12.11.2014). www.tebligler.meb.gov.tr
• MEB, 2010. Ders Kitapları İle Eğitim Araçlarının İncelenmesi ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönerge, 6-14 URL (erişim tarihi:10.09.2014) http://mevzuat.meb.gov.tr/html/2597_0.html
• MEB, 2012. İlköğretim Fen ve Teknoloji Öğretmen Kılavuz Kitabı, Pasifik Yayınları, Ankara, 375s.
• Metin, M. 2014. Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi, Ankara, 520s.
• Miller, J. D., 1983.Scientific Literacy: A Conceptual And Empirical Review. Daedalus. 112(2), 29-48.
• Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları Ve Eğitim Araçları Yönetmeliği, 2009. T.C.Resmi http://www.resmigazete.gov.tr. URL (erişim tarihi:24.12.2014)
• National Research Council, 1996. National Science Education Standarts. D.C. National Academy, Washington, 272s.
• Özdemir, O., 2010. Fen ve Teknoloji Öğretmen Adaylarının Fen Okuryazarlığının Durumu. Türk Fen Eğitimi Dergisi,7(3), s. 42-56.
• Sezer, S., Yıldırım, F., Mat, M., Yıldız, E., Çalışır, E., 2008. İlköğretim 4. Sınıf Matematik Ders Kitabı İncelemesi. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Nobel Yayınları, Ankara,974s.
• Shen, B.S.P. 1975. Science Literacy And The PublicUnderstandingof Science. (Editör: S. B. Day). Karger A.G, In Communication Of Scientific Information, Switzerland, s.44- 52
• Şahin, D., 2011. İlköğretim Türkçe Öğrenci Çalışma Kitabı 8. (Editör: K. Mehmet), Tav Yayıncılık, Ankara, 136s.
• Şaşan, H. H., 2002. Yapılandırmacı Öğrenme,Yaşadıkça Eğitim, 74-75, s.49-52.
• Tebliğler Dergisi, 2000. Milli Eğitim Bakanlığı, 2518 Sayılı, URL (erişim tarihi: 12.19.2014). www.tebligler.meb.gov.tr.
• TTK, 2005. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Fen ve Teknoloji Programı. URL Talim http://www.meb.gov.tr. (erişim tarihi: 23.12.2014)
• TTKB., 2006. İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu 6, 7 ve 8. Sınıflar. Devlet Kitapları Müdürlüğü, Ankara, 83s.
• Ünal, S., 2003. Lise 1 ve 3 Öğrencilerinin Kimyasal Bağlar Konusundaki Kavramları Anlama Seviyelerinin Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon,
• Yıldırım, A., Şimşek,H., 2008. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri Seçkin Yayıncılık, Ankara, 366s.
• Yıldırım, F., 2014. 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğrenci Çalışma Kitabı Hakkında Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat, 106s.
• YÖK, 1997. Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Kitapları. Öğretim Elemanı Kılavuzu Ünite http://yok.gov.tr/egitim/ogretmen/kitaplar/ilkfen/ogrt/oaday15.doc. URL 15. (erişim tarihi: 14.12.2014)
• YÖK/Dünya Bankası, 1997. Fizik Öğretimi, Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi, Ankara, URL (erişim tarihi: 18.12.2014). http://www.hskizilcik.com/fizik/egitim/FizikOgretimi.pdf