Sağlık Okuryazarlığı: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Yönetimi Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 2, 1198 - 1217, 20.10.2020

Abdullah Soysal Eda Obuz

https://doi.org/10.33437/ksusbd.677560

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Yönetimi Bölümü Öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini rastgele örnekleme yöntemiyle ulaşılan 114 öğrenci oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında sosyo-demografik özelliklerin sorgulandığı anket formu ve Okyay vd. (2016) tarafından güvenilirlik ve geçerlilik çalışması yapılan “Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 (TSOY-32)” kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis H testi ile Spearman Korelasyon testinden yararlanılmıştır. Katılımcıların genel sağlık okuryazarlığı toplam puan ortalaması 67,53±15,66 olarak bulunmuştur. Tedavi ve Hizmet alt boyutunda sağlık okuryazarlığı toplam puan ortalaması 33,45±8,63 olarak bulunurken, Hastalıklardan Korunma ve Sağlığın Geliştirilmesi alt boyutunda toplam puan ortalaması 34,08±8,73 olarak bulunmuştur. Katılımcıların %95,6’sının genelde mükemmel sağlık okuryazarlığı düzeyine sahip oldukları, Tedavi ve Hizmet boyutunda %28,9’unun yeterli düzeye sahip oldukları, Hastalıklardan Korunma ve Sağlığın Geliştirilmesi boyutunda ise katılımcıların %36,0 ile yeterli sağlık okuryazarlığı düzeyine sahip oldukları görülmektedir. Çalışma içerisinde katılımcılardan toplanan verilerle yapılan analizler sonucunda öğrencilerin yaş, cinsiyet, sınıf düzeyi, öğrenim türü, sosyal güvence ve gelir düzeyleri ile sağlık okuryazarlığı düzeyi arasında genelde ve alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Sağlık Okuryazarlığı, Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi, Öğrenci

Health Literacy: A Study On Health Management Students Of Kahramanmaraş Sütçü İmam University

Öz

This study aims to examine the health literacy levels of health management department students of Kahramanmaraş Sütçü İmam University. The sample of the study consisted of 114 students reached using random sampling method. In the data collection, the questionnaire in which socio-demographic characteristics were questioned and "Turkey Health Literacy Scale-32 (Tsoy-32) the validity and reliability study of which was done by Okyay et al. (2016) were used. In data analysis, The Mann Whitney U test, Kruskal Wallis H test and Spearman Correlation tests were used. The mean total score of the general health literacy of the participants was found to be 67.53 ± 15.66. In the Dimension of Treatment and Service, the mean total score of health literacy was 33.45 ± 8.63 while the mean total score in the dimension of Disease Protection and Health Improvement was 34.08 ± 8.73. It was observed that 95.6% of the participants had excellent health literacy level, 28.9% of them had sufficient level of health literacy in Treatment and Service Dimension and 36.0% of them had adequate health literacy level in Disease Protection and Health Improvement Dimension. As a result of the analyzes of the data collected from the participants, nostatistically significant difference was found between th estudents' age, gender, grade level, type of education, social security, income levels and health literacy levels.

Anahtar Kelimeler

Health, Health Literacy, Health Literacy Level, Student

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2015). Sağlık Okuryazarlığının Sağlık Harcamaları ve Sağlık Hizmetleri Kullanımı Açısından Değerlendirilmesi. F. Yıldırım ve A.Keser (Ed.), Sağlık Okuryazarlığı (121-128). Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi.
• Almaleh, R.,Helmy, Y., Farhat, E., Hasan, H. ve Abdelhafez, A. (2017). Assessment of health literacy amongoutpatientclinicsattendees at Ain Shams University Hospitals, Egypt: a cross-sectional study. Public Health,151:137-145.
• Aslantekin, F. ve Yumrutaş, M. (2014). Sağlık Okuryazarlığı ve Ölçümü. TAF PreventiveMedicineBulletin, 13(4): 327-334.
• Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve Sosyal Bir Değer Olarak Okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17): 9-26.
• Balcı, K. (2013). Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Başarısı, Bilgisayar Öz Yeterlilik ve Bilgi Okuryazarlık Öz Yeterlilik Düzeyleri Arasındaki İlişki (Yüksek Lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Balçık, P. Y.,Taşkaya, S. ve Şahin, B. (2014). Sağlık Okur-Yazarlığı. TAF PreventiveMedicineBulletin, 13(4):321-326.
• Bilir, N. (2013). Sağlık Okur-yazarlığı. TurkıshJournal Of Publıc Health, 12(1): 61-68.
• china.com. (2018, Ocak). Çin’de Halk Sağlığına Yönelik Çalışmalar Güçleniyor.http://turkish.china.com/news/china/543/20180125/1189036.html adresinden alındı, (Erişim Tarihi: 31.12.2018).
• Çatı, K., Karagöz, Y., Yalman, F. ve Öcel, Y. (2018). Sağlık Okuryazarlığının Hasta Memnuniyeti Üzerine Etkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(1): 67-88.
• Çimen, Z. ve Temel, A.B. (2017). Kronik Hastalığı Olan Yaşlı Bireylerde Sağlık Okuryazarlığı Ve Sağlık Algısı İlişkisi Ve Sağlık Okuryazarlığını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 33(3): 105-125.
• Değerli, H. (2018). Toplumun Sağlık Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi Ve Sağlık Hizmetlerine Yönelik Algılarına Etkisinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Filiz, E. (2016). Sağlık Okuryazarlığının Gebelik Ve Sağlık Okuryazarlığı İle İlişkisi ( Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Güven, D.Y., Bulut, H. ve Öztürk, S. (2018). Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi. Journel of HistoryCulture and Art Research, 7(2): 400-409.
• Hashempour, L. (2018). Sağlık Ve Diyabet Okuryazarlığı: Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Örneği (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• İnkaya, B. ve Tüzer, H. (2018). Bir Üniversitenin Sosyal ve Sağlık Bilimlerinde Okuyan Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlığı Durumunun İncelenmesi. Kocaeli MedicalJournal, 7(3):124-129.
• Kılıç, S. (2016). Cranbach’ın Alfa Güvenilirlik Katsayısı. Journal of MoodDisorders, 6(1):47-48.
• Kickbusch, I., Pelikan, J.M.,Apfel, F. veTsouros, A.D. (Ed.). Sağlam Kanıtlar Sağlık Okuryazarlığı. (Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği, Çev.).
• Malatyalı, İ. ve Biçer, E.B.(2018). Sağlık Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Örneği. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 17(2):1-15.
• National Center for Education Statistics. (2006). The health literacy of America’sadults: Results from the 2003 nationalassessment of adult literacy. U.S. Department of Education. https://nces.ed.gov/pubs2006/2006483.pdf adresinden alındı, (Erişim Tarihi: 28.12.2018).
• Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası. (2014). Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. Ankara: SAĞLIK-SEN Yayınları.
• Sezer, A. (2012). Sağlık Okuryazarlığının Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları İle İlişkisi ( Yüksek Lisans Tezi ). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Şimşek, Z. (2013). Sağlığı Geliştirmenin Tarihsel Gelişimi ve Örneklerle Sağlığı Geliştirme Stratejileri. TAF PreventiveMedicineBulletin, 12(3):343-358.
• Tokuda, Y.,Doba, N., Butler, J. ve Paasche-Orlow, M. (2009). Health literacy and physical and psychologicalwellbeing in Japaneseadults. Patient Education and Counseling, 75(3):411-417.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2018). Okuryazar.http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=OKURYAZAR adresinden alındı, (Erişim Tarihi: 19.12.2018).
• Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (2011). Sağlığın Teşviki Ve Geliştirilmesi Sözlüğü. (1. Baskı). Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2018). Sağlık Harcamaları İstatistikleri 2017. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27621 adresinden alındı, (Erişim Tarihi: 28.12.2018).
• Türkoğlu, Ç. (2016). Sağlık Okuryazarlığı ile Öz Bakım Gücü Düzeyi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Isparta İli Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Tüzel, S. (2012). Medya Okuryazarlığı Eğitiminin Türkçe Dersleriyle İlişkilendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(12):81-96.
• Okyay, P. (Ed.) ve Abacıgil, F. (Ed.). (2016). Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik Ve Geçerlilik Çalışması. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayını.
• Öz, M.C. ve Roizen, M.F. (2006). Siz Akıllı Hasta (1. Baskı). İstanbul: Koridor Yayıncılık.
• Öztürk, Z., Atilla, E.A. ve Koç, E. (2015, Ağustos ). Aile Sağlığı Merkezlerine Başvuran Hastaların Demografik Özellikleri Ve Sağlık Okur Yazarlıkları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/200557 adresinden alındı, (Erişim Tarihi: 30.12.2018).
• Özer, O. (2018). Sağlık Hizmeti Sunan Kuruluşların Kurumsal Sağlık Okuryazarlığı İle Hizmet Sundukları Kişilerin Sağlık Okuryazarlığı Ve Hasta Memnuniyet Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Medipol Üniversitesi,İstanbul.