Doğrudan Yabancı Yatırım Girişlerinin Ev Sahibi Ülke İhracatı Üzerine Etkilerinin Teorik Alt Yapısına İlişkin Bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 1, 456 - 471, 30.04.2022

Burak Uğur , Seyhan Taş

https://doi.org/10.33437/ksusbd.999710

Öz

Doğrudan yabancı yatırım ve dış ticaretin önemli bir kısmı çok uluslu şirketler tarafından yapılmaktadır. Çok uluslu şirketler, ev sahibi ülkelerin ihracatını; sermaye, teknoloji, yönetim bilgisi, know how ve özellikle ana ülke piyasaları olmak üzere bölgesel ve küresel piyasalara erişimi sağlayarak genişletmektedir. Doğrudan yabancı yatırım aracılığıyla ihracatın artması hükümetlerin doğrudan yatırım çekme istekleri arasında en önemli nedenlerden biridir. Çok uluslu şirketler, yerel piyasada kurdukları fabrikada üretilen mal ve hizmetlerin ihracatının yanında yerel firmaların da ihracatlarını artmasını sağlamaktadır. Bu şirketler, yerel tedarikçiler ve müşteriyle ihracata yönelik önemli bilgileri paylaşma eğilimindedir. Ayrıca rakip yerel firmalar da gözlem/taklit ya da emeğin hareketliliği yoluyla bu bilgilerin bir kısmına erişebilmektedir. Böylece yerel firmalar çok uluslu şirketlerin dış piyasalar konusundaki deneyimlerinden, satış, dağıtım ve pazarlama kanallarından yararlanarak ihracatlarını artırabilmektedir. Bu çalışmada, doğrudan yabancı yatırım girişlerinin ihracat üzerinde hangi yollarla etkili olduğu doğrudan yabancı yatırımların ihracat üzerine etkilerine ilişkin teorik alt yapı (Uçan Kazlar Modeli, Ürünün Yaşam Evreleri Teorisi ve Yeni Büyüme Teorileri) kapsamında ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Yatırım, İhracat, Uçan Kazlar Modeli, Ürünün Yaşam Evreleri Teorisi, Yeni Büyüme Teorileri

A Review of The Theoretical Framework of The Effects of Foreign Direct Investment Inward on The Exports of The Host Country

Öz

A significant part of foreign direct investment and foreign trade is carried out by multinational companies. Multinational Companies expand the exports of host countries by providing access to capital, technology, management knowledge, know-how and regional and global markets, especially the main country markets. Increasing exports through foreign direct investment is one of the most important reasons decisively for governments ' desire to attract direct investment. Multinational Companies increase the exports of goods and services produced in the factory they have established in the local market, as well as local companies. This companies tend to share important export-oriented information with local suppliers and the customer. In addition, competing local firms also have access to some of this information through observation/imitation or mobility of labor. In this way, local companies can increase their exports by taking advantage of multinational companies ' experience in foreign markets, sales, distribution and marketing channels. In this study, the ways in which foreign direct investment inward affect exports are discussed within the scope of theoretical infrastructure (Flying Geese Model, Product Life Cycle, and New Growth Theory) on the effects of foreign direct investment on exports.

Anahtar Kelimeler

Foreign Direct Investment, Export, Flyng Geese Model, Product Life Cycle, New Growth Theory

Kaynakça

• Akamatsu, K. (1962). A historical pattern of economic growth in developing countries, The Developing Economies, 1(s1), 3-25.
• Appleyard, D. R., Field, A. J. ve Cobb, S. L. (2010). International economics. Mac Graw Hill.
• Balasubramanyam, V., Salisu, M. ve Sapsford, D. (1996). Foreign direct investment and growth in ep and is countries, The Economic Journal, 106(434), 92-105.
• Balasubramanyam, V., Salisu, M. ve Sapsford, D. (1999). Foreign direct investment as an engine of growth, The Journal of International Trade & Economic Development, 8(1), 27-40.
• Barro, R. J. (1990). Government spending in a simple model of endogenous growth, Journal of Political Economy, 98(5), 407-443. Barro, R. ve Sala-i-Martin, X. (1997). Technological diffusion, convergence, and growth, Journal of Economic Growth, 2(1), 1-26.
• Bozdağlıoğlu, E.Y. (2010). Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının türkiye’nin ihracat performansına etkilerinin analizi, [Yayınlanmamış doktora tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
• Bozdağlıoğlu, E.Y. ve Özpınar, Ö. (2011). Doğrudan yabancı yatırımın ihracata etkisi: teorik bir yaklaşım, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 11-28.
• Can, M. (2015). Doğrudan yabancı yatırımların ihracat ürün çeşitliliğine etkisi: gelişmekte olan ülkeler üzerine bir uygulama, [Yayınlanmamış doktora tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Dunning, J. H. ve Lundan, S.M. (2008). Multinational enterprises and the global economy. Edward Elgar Publishing Limited.
• Edgington, D. W. ve Hayter, R. (2000). Foreign direct investment and the flying geese model: japanese electronics firms in Asia-Pacific, Environment and Planning A, 32(2), 281-304.
• Hill, C.W. L. (2011). International business. McGraw-Hill Irwin.
• Kneller, R. ve Pisu, M. (2005). Industrial linkages and export spillovers from fdi, The University of Nottingham Research Paper Series.
• Kojima, K. (1973). A macroeconomic approach to foreign direct investment, Hitotsubashi Journal of Economics, 14(1), 1-21.
• Kojima, K. (1995). Dynamics of japanese direct investment in East Asia, Hitotsubashi Journal of Economics, 36 (2), 93-124.
• Kojima, K. (2000). The “flying geese” model of Asian economic development: origin, theoretical extensions, and regional policy implications, Journal Of Asian Economics, 11(4), 375-401.
• Lee, S. W. (2007). Foreign direct ınvestment and export performance, [Unpublished Master Thesis]. University of Wollongong.
• Lucas, R. E. (1988). On the mechanics of economic development, Journal of Monetary Economics, 22(1), 3-42.
• Nair‐Reichert, U. ve Weinhold, D. (2001). Causality tests for cross‐country panels: a new look at fdi and economic growth in developing countries, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 63(2), 153-171.
• Ozawa, T. (2007). Professor Kiyoshi Kojima's contributions to fdi theory: trade, growth, and ıntegration in east asia, The International Economy, (11), 17-33.
• Rebelo, S. (1991). Long run policy analysis and long run growth, Journal of Political Economy, 99 (3), 500-521.
• Romer, P. (1986). Increasing returns and long-run growth, Journal of Political Economy, 94(5), 1002-1037.
• Romer, P. (1990). Endogenous technological change, Journal of Political Economy, 98(5), 71-102.
• Romer, P. (1993). Idea gaps and object gaps in economic development, Journal Of Monetary Economics, 32(3), 543-573.
• Saggi, K. (2002). Trade, foreign direct investment, and international technology transfer: a survey, The World Bank Research Observer, 17 (2), 191-235.
• Schröppel, C. ve Marİko, N. (2003). The changing interpretation of the flying geese model of economic development, Japanstudien, 14(1), 203-236.
• Shimizu, H. (2008). Japanese firms in contemporary singapore. National University of Singapore Press.
• Solow, R. M. (1956). A contribution to the theory of economic growth, The Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65-94.
• Ünsal, E. (2005). Uluslararası iktisat. İmaj Yayınevi.
• Ünsal, E. (2007). İktisadi büyüme. İmaj Yayınevi.
• Vernon, R. (1966). International investment and international trade in the product cycle, The Quarterly Journal of Economics, 80 (2), 190-207.
• Vernon, R. (1979). The product cycle hypothesis in a new international environment, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 41 (4), 255-267.
• Xing, L. (2007). East Asian Regional Integration: From Japan-led "Flying-geese" to China-centred "Bamboo Capitalism", Aalborg: CCIS - Center for Comparative Integration Studies.
• Yamazawa, I. (1990). Economic development and ınternational trade: a japanese model. University of Hawaii Press.
• Yılmaz, Ş. E. (2010). Dış ticaret kuramlarının evrimi. Efil Yayınevi.
• Zhang, K. H. (2005, June 25-26). How Does FDI Affect a Host Country’s Export Performance? The Case of China, [Paper presentation]. International conference of WTO, China.