Ege Bölgesi İlleri Ağızlarında Yer Alan Tarım ve Hayvancılıkla İlgili Araç Gereç Adları Üzerine Tematik Bir Sınıflandırma

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 2, 656 - 680, 31.08.2022

Mehmet Emin Tuğluk

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1140456

Öz

Bir milletin söz varlığı o milletin yaşadığı coğrafya, iklim, sosyo ekonomik hayat gibi unsurlardan izler taşır. Temel geçim kaynakları hayvancılık olan eski Türkler genellikle at, koyun, sığır yetiştiriciliği yapmışlardır. Bununla birlikte Türklerin tarımla uğraştıkları, tahıl ürünleri ektikleri, yeme içmede tarım ürünlerinden yararlandıkları, tarım aletlerinden yararlandıkları hatta bunları devletlerarası antlaşmalara konu ettikleri tarihî belgelerden anlaşılmaktadır.
Tarihî Türk Lehçeleri tarım ve hayvancılık ile ilgili zengin bir söz varlığına sahiptir. Ayrıca Türkçenin bilinen yazılı ilk sözlüğü olan Dîvânü Lügati’t Türk’te de tarım ve hayvancılıkla ilgili pek çok kelime yer almaktadır. Bununla birlikte Türk toplum hayatının sosyal ve iktisadî yapısının tespit edilebilmesi için Türkiye Türkçesi ağızlarında geçen tarım ve hayvancılıkla ilgili kelimelerin tespit edilmesi önemlidir.
Bu çalışmada Ege Bölgesi İlleri Ağızlarında kullanılan tarım ve hayvancılıkla ilgili alet ve eşya adları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla Ege Bölgesi illeri olan Afyonkarahisar, Aydın, Denizli, İzmir, Manisa, Muğla, Kütahya, Uşak illeri ağızları üzerine hazırlanan kitap, makale lisansüstü tezleri ile Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü taranmış tespit edilen söz varlığı sınıflandırılmış ve çalışmanın sonucunda konu ile ilgili değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ege Bölgesi, tarım, hayvancılık, araç gereç adları

Kaynakça

• Akar, A. (2013). Muğla ve yöresi ağızları. Türk Dil Kurumu
• Aydın, N. (2008). Kütahya Altıntaş yöresi ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Bekar, B. (2011). Kütahya Domaniç ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Biber, S. (2010). Kütahya Gediz ve yöresi ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Boz, E. (2002). Afyon merkez ağzı dil özellikleri-metinler-sözlük. Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları.
• Bozalan, H. (2008). Bergama merkez ilçe ve köylerinde yaşayan yörüklerin ağız incelemesi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Büke, H. (2020). Denizli Ağzı’ndan derleme sözlüğüne katkılar, SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (50), 131 148.
• Caferoğlu, A. (1994). Anadolu dialektolojisi üzerine malzemeler 1. Türk Dil Kurumu
• Çakır, A. (2018). İzmir ili Ödemiş-Kiraz-Beydağ ilçesi ağızları (Dil incelemesi-metinler, sözlük), [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ege Üniversitesi.
• Çiftçi, M. (2018). Derleme sözlüğüne katkılar (Emirdağ / Burunarkaç köyü), Turkish Studies, 12 (15), 211-232.
• Çiftçi, M. (2018). Derleme sözlüğüne katkılar (Emirdağ / Burunarkaç köyü). Turkish Studies. Volume 13 (28), 241-264. DOI: 10.7827/TurkishStudies.14511
• Demir, İ. (2012). Sarıgöl ve yöresi ağızları, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Erciyes Üniversitesi.
• Demirci, E. M. (2019). Kütahya Şaphane ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Dinar, T. (2006). Başmakçı ve Dazkırı ağızları, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi Afyonkarahisar.
• Dinçay, M. A. (2009). Kütahya Simav ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Dülger, E. (2005). Banaz ilçesi ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Ekici, F. (2019). Kütahya Dumlupınar ve yöresi ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Eratalay, S. (2007). Alaşehir ve yöresi ağızları, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Erdoğan, F. (2007). Şuhut ve yöresi ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Ersoy, M. (2019). Hisarardı mahallesi (Yatağan- Muğla). ağzında kavram alanlarıyla ilgili söz varlığı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Eryılmaz, R. (2015). Çameli ilçesi ağzı ve Çameli ortaokullarında eğitim gören öğrencilerin yerel ağız özelliklerinin Türkçe eğitimine etkisi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Esgici, R. ve Akın Enver (2015). Eski çağda tarım aletleri. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi (Journal of Agricultural Machinery Science), 11 (1), 33-37.
• Gedizli, M. (1999).Kavaklıdere ve yöresi ağzı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Üniversitesi.
• Gül, B. (2004). Eski Türk tarım terimleri. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Gülensoy, T. (1988). Kütahya ve yöresi ağızları. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Gülsevin, G. (2002). Uşak ili ağızları. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• İlker, A. (2017). Manisa ağızları. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kanaç, I. (2010). Denizli’nin Babadağ ilçesi ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Kaya, M. (2020). Kula köyleri ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
• Kayalar, Ş. (2003). Dinar yöresi ve ağızları (inceleme, metin, sözlük), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].Trakya Üniversitesi.
• Örnekkol, F. (2006). Emirdağ ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Öztürk, D. (2008). Kütahya Emet yöresi ağzı (inceleme-metinler-sözlük), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Pehlivan, G. (2019). İzmir ili Bayındır ilçesi ağzı, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
• Solmaz, E. (2007). Bolvadin, Çay ve Çobanlar ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi Afyonkarahisar.
• Sunucu, Y. (2001). Örnekleriyle Uşak ağzı sözlüğü. Sunucu Yayınları.
• Şenyiğit, Y. (2006). Sultandağı ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Taş, B.(2019). Denizli Çal ilçesi Selcen köyü ağzının fonolojik ve morfolojik açıdan incelenmesi (Dizin-Sözlük), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Tayşi, M. (2007). Tavşanlı ve yöresi ağız incelemeleri, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Türkiye’de halk ağzından derleme sözlüğü (1. Cilt) (2009). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türkiye’de halk ağzından derleme sözlüğü (2. Cilt) (2009). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türkiye’de halk ağzından derleme sözlüğü (3. Cilt) (2009). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türkiye’de halk ağzından derleme sözlüğü (4. Cilt) (2009). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türkiye’de halk ağzından derleme sözlüğü (5. Cilt) (2009). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türkiye’de halk ağzından derleme sözlüğü (6. Cilt) (2009). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Uygunoğlu, B. (2018). İzmir ilinin Tire ilçesi ağzı, (Dil özellikler-metinler-sözlük), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Uysal, B. (2007). Dinar ve Evciler yöresi ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Ünal, M. Yaşar (2013). Uşak ili köyler sözlüğü. AKY Yayınları.
• Yavaş, Ö. (2009). Kütahya Aslanapa ve yöresi ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Yıldırım, K. D. (2013). Bergama yöresi Tahtacı ve Çepni ağızları, (İnceleme, Metin, Sözlük), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Yılmaz, M. (2006). İscehisar ve İhsaniye ağzı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Yumurtacı, A. (2012). Kütahya Pazarlar ağzı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Zeybek, F. S. (2008). Bayat köyleri ağzı, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi Afyonkarahisar.
• Zeybek, H. (2007). Sinanpaşa ağzı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.