Tüketicilerin Covıd-19 Sürecindeki Perakendeci Tercihlerinin Örnek Çerçeveleme Uygulaması İle Açıklanması

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: "21. Uluslararası İşletmecilik Kongresi" Özel Sayısı, 14 - 28, 27.10.2022

Kübra Müge Çakaröz , Funda Civek

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1133432

Öz

Klasik iktisat teorilerinde bireylerin kararlarını anlamada boşlukların olduğu fark edilince yeni kuramsal arayışlar gündeme gelmeye başlamıştır. Bu boşluklar davranışsal ekonomi yaklaşımları ile doldurulmuştur. Bu çalışmada davranışsal ekonomi yaklaşımlarından çerçeveleme etkisi kullanılmıştır. Bu noktada çerçeveleme etkisinin açıklanmasında, senaryo oluşturulması aşamasında güncel bir olay olan Covid-19 ile değerlendirilmiş ve hayali kurgu yerine gerçek koşullar altında sorgulama yapılan araştırmada tüketicilerin perakendeci tercihlerinin gerçek risk altında değerlendirilmesi ile yapılmıştır. Çalışmanın amacı tüketicilerin Covid-19 sürecinde sanal ve fiziksel perakende tercihlerinin örnek çerçeveleme uygulaması ile açıklanması olmuştur. Amaç kapsamında araştırmada deney ve kontrol grubu kullanılarak oluşturulan araştırma modelinde 2020 yılından itibaren Türkiye’de ve dünya genelinde tesirini gösteren olağan süreç yani Covid-19 salgını ve bu salgın sonucunda oluşan durumlar tüketicilerde meydana gelen korku hissi altında çerçeveleme etkisinin araştırıldığı senaryolar ile araştırma gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın amacı çerçevesinde ilgili kavramlar teorik olarak açıklanmış ve ilgili literatür taraması yapılmıştır. Araştırma verileri çevrimiçi anket ile elde edilmiştir. Anket tekniği ile elde edilen veriler SPSS istatistik paket programı ile ölçümlenmiştir. Araştırma sonucunda tüketicilerin kazanç ve kayıp durumunda perakende kanal türü tercihlerinin farklılaştığı, deneyimlemiş olduğu gerçek bir risk ortamında kazanç durumunda risk almamayı, kayıp durumunda risk almayı seçtikleri görülmektedir. Bu da beklenti teorisi ile benzerlik taşıdığı neticesini desteklemektedir. Kısacası, çalışmadan elde edilen neticeler ile davranışsal ekonomi ve pazarlama literatürüne katkı sağlayacağı düşüncesi hakimdir.

Anahtar Kelimeler

Davranışsal Ekonomi, Çerçeveleme Etkisi, Online Perakende, Fiziksel Perakende.

Kaynakça

• Akıncı, E. D., Bacanlı, S. ve Kıroğlu, G. (2007). Uyarlamalı conjoint analizi ve İstanbul marketleri üzerine bir uygulama, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(1), 1-11.
• Altunışık, R., Özdemir, Ş. ve Torlak, Ö. (2017). Pazarlama ilkeleri ve yönetimi, İstanbul: Beta.
• Aslan, R. (2020). Tarihten günümüze epidemiler, pandemiler ve Covid-19, Ayrıntı Dergisi, 8(85), 35-41.
• Baker, J., Grewal, D. and Parasuraman, A. (1994). The influence of store environment on quality inferences and store image, Journal of the Academy of Marketing Science, 22(4), 328-339.
• Başar, E. E. (2018). Hangi ürün kategorisi tüketicilerin perakendeci mağaza tercihlerinde en büyük etkiye sahip? Lider ürün yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(2), 335-349.
• Çoban, A.T. (2009). İMKB’de sürü davranışının test edilmesi,[ Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Donovan, R. J., Rossiter, J. R., Marcoolyn, G. and Nesdale, A. (1994). Store atmosphere and purchasing behavior, Journal of Retailing, 70(3), 283-294. https://doi.org/10.1016/0022-4359(94)90037-X
• Enginkaya, E. (2006). Elektronik perakendecilik elektronik alışveriş, Ege Akademik Bakış Dergisi, 6(1), 10-16.
• Eser, R. ve Toigonbaeva, D. (2011). Psikoloji ve iktisadın birleşimi olarak, davranışsal iktisat, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 287-321.
• Gavcar, E. ve Didin, S. (2007). Tüketicilerin “perakendeci markalı” ürünleri satın alma kararlarını etkileyen faktörler: Muğla il merkezinde bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 3(6), 21-32.
• Gazel, S. (2016). Davranışsal finans, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Gençtürk, S. ve Öztürkoğlu, Y. (2020). Yeni nesil perakendecilik: Kovıd-19 sürecinde marketten eve hizmet inovasyonu araştırması, Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 9(2), 49-69.
• Grashuis, J., Skevas, T. and Segovia, M. S. (2020). Grocery shopping preferences during the COVID-19 pandemic. Sustainability, 12(13), 5369. doi:10.3390/su12135369
• He, H. and Harris, L. (2020). The Impact of Covid-19 Pandemic on corporate social responsibility and marketing philosophy. Journal of Business Research. 116, 176-182. 10.1016/j.jbusres.2020.05.030
• Kamilçelebi, H. (2019). Davranışsal iktisat, file:///C:/Users/User/Downloads/hatime%20kamil%C3%A7elebi.pdf
• Karagöz, B. ve Çağlar, B. (2011). Perakende sektöründe mobil pazarlama uygulamalarına karşı tüketici davranışlarının incelenmesi, AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 2(4), 1-17. https://doi.org/10.5824/1309-1581.2011.3.001.x
• Kıyılar, M. ve Akkaya, M.(2016). Davranışsal finans. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Kurt, S. D. (2011). Davranışsal ekonomi yaklaşımlarının tüketici karar verme tarzları ile açıklanması ve bir uygulama, [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. file:///C:/Users/User/Downloads/337609.pdf
• Polat, C. ve Külter, B. (2007). Tüketicilerin perakende mağaza tercihini etkileyen faktörler: Niğde ili örneği, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 109-126.
• Ritter, J. R. (2003). Behavioral finance, Pacific-Basin finance journal, 11(4), 429-437. https://doi.org/10.1016/S0927-538X(03)00048-9
• Tek Ö.B. ve Orel F. D. (2008). Perakende pazarlama yönetimi, İzmir: Birleşik Matbaacılık.
• Tversky, A. and Kahneman, D. (1981). The Framing of decisions and the psychology of choice, Science, 211(4481), 453-458.